Wethouder Natasja Groothuismink (ROSA) heeft gisteren in Madurodam, namens het college van Burgemeester en Wethouders van Zaanstad, de Direct Duidelijk Deal ondertekend.

Met die handtekening beloofde ze dat de gemeente Zaanstad heldere taal gaat gebruiken, waardoor de burgers besluiten en mededelingen beter zullen begrijpen. Direct Duidelijk is een landelijk netwerk van organisaties die zich bezighouden met overheidscommunicatie.

Aan de officiële ondertekening, door de vertegenwoordigers van diverse gemeenten en diensten, ging een pittige discussie vooraf. Er werd openhartig gesproken over de fouten die in de interactie tussen bestuurders en burgers zijn geslopen. ‘Spreek en schrijf je moerstaal,’ was de boodschap, maar de uitvoering van zo’n voornemen blijkt in de praktijk toch weerbarstig. Vooral als het gebruik van jargon en anonieme computersystemen de taal van bestuurders en ambtenaren vervormen. 

Moeilijke woorden in een tekst zijn een hindernis, maar het onvermogen om zich te verplaatsen in de positie en de emoties van een burger is nog veel kwalijker. Daar kan geen schrijfcursus tegenop.

Door mijn lange ervaring als burgemeester, in combinatie met mijn verleden en heden als journaliste en columniste, kon ik mijn bijdrage leveren aan de discussie. Ik erger me de laatste tijd steeds vaker aan het gebrek aan inleving van de afzender voor de ontvanger. Er moet meer zorg worden besteed aan elke tekst die het gemeentehuis verlaat. Soms door iets meer woorden te gebruiken. Veel vaker wordt de leesbaarheid juist vergroot door minder, maar beter gekozen, woorden. Een telefoonnummer van de afzender bespaart zowel de burger als de ambtenaar veel tijd en kosten. Een wethouder uit Eindhoven kon die stelling vanuit haar eigen praktijk onderschrijven. Een betere interactie tussen ambtenaren en burgers heeft Eindhoven al veel geld bespaard; onder andere door de vermindering van het aantal bezwaarschriften. Zo mag een burger van die stad een onleesbare brief gewoon terugzenden.

Natasja Groothuismink kon Zaanstad in het zonnetje zetten door te beschrijven wat er al is verbeterd door het project Helder Zaans. Ikzelf pleitte voor het terugbrengen van gezichten en namen in het berichtenverkeer, waar nu monitors, menu’s en no replyrobots de kloof tussen overheid en burger en burgers onderling dreigen te vergroten. Ik heb het opgegeven me in zo’n anoniem keurslijf te laten dwingen. Ik schrijf gewoon een papieren brief en doe hem in een envelop met een postzegel erop. En waarachtig, met succes. Ik kreeg eindelijk een correct antwoord van de belastingdienst. Geschreven door een meneer, die zijn handtekening eronder had gezet.