Toen ik de Orkaanberichten las over de grafschennis op de begraafplaats in Oostzaan, herinnerde ik me situaties, die ik als bestuurder in diverse gemeenten heb meegemaakt of gezien. De communicatie over veranderingen, inbreuken of ruimingen leidde meestal tot groot onbegrip en terechte verontwaardiging. Een van die kwesties veroorzaakte zelfs het aftreden van een wethouder.
In mijn kritische roman Het jaar van de held, beschrijf ik alle scheve schaatsen die ikzelf en medebestuurders zag rijden. Daarin is zelfs een heel hoofdstuk gewijd aan miscommunicatie over begraafplaatsen. Die zouden een bijzondere plaats behoren in te nemen in het gemeentelijk beleid, maar krijgen soms te weinig aandacht. Voor de nabestaanden is het graf echter een dierbare plaats waar men een geliefde aan de aarde heeft toevertrouwd.
In Het jaar van de held wordt beschreven hoe de zorg van de uitvaart in toenemende mate is overgenomen door de commercie en hoe er een afstandelijkheid is ontstaan tussen de gemeente
(als beheerder van de algemene begraafplaats) en de nabestaanden.
Als een weduwnaar schriftelijk verzoekt een extra waterkraan aan te brengen, krijgt hij pas na acht maanden antwoord en dat luidt (zonder excuus voor de late reactie) aldus: We kunnen geen tappunt aanleggen, want er ligt geen leiding. Een nieuwe leiding kost teveel en schept precedenten. Bovendien is het onze ervaring, dat het grafbezoek na een half jaar vanzelf afneemt.
De tekst leidde tot een schrijfcursus voor ambtenaren met het volgende resultaat naar aanleiding van een fout:
Mevrouw, mijne heren,
Wij hebben vernomen dat u een akelig incident heeft meegemaakt bij de begrafenis van uw overleden broer, neef en oom.
Hoewel wij dit betreuren, laten we u weten, dat noch de gemeente, noch de uitvaartorganisatie, noch de fabrikant Braam & Jonker BV enige blaam treft. De installatie, een gecertificeerde lift type C837/vbr, is onlangs volledig nagezien en er zijn diverse onderdelen gerepareerd, waaronder het mechanisme dat de transmissie van de kist in werking stelt, evenals de transportketting zelf. Bovendien zijn de medewerkers oordeelkundig met het materiaal omgesprongen. We kunnen daarom geen andere conclusie trekken dan dat er geen aanwijsbare oorzaak bestaat voor het verticaal afdalen van de kist. Wij verzoeken u deze verklaring door te geven aan de andere nabestaanden.
Bovenstaande passages uit mijn boek zijn ontleend aan de werkelijkheid. De namen en het certificaat zijn verzonnen.
Conclusie: de kwaliteit van een gemeentebestuur kan worden afgemeten aan de manier waarop het in de communicatie omspringt met de gevoelens van de bevolking.
Als de empathie ontbreekt, helpt geen enkele cursus.
Dus als ik het goed begrijp is de tekst over het “akelige incident” het resultaat van een schrijfcursus voor ambtenaren? Ik zou het cursusgeld terugvragen: afgezien van het woord “betreuren” geen greintje empathie; de lift doet het, wij hebben ons werk goed gedaan, geen idee wat de oorzaak is en zoek het verder maar uit - en oh ja, deel dit ook even mee aan de rest van de familie.