Soms verbind ik heftige gebeurtenissen met vergelijkbare incidenten uit het verleden. Zo kon ik het niet laten de lynchpartij van de gebroeders Johan en Cornelis de Witt (1672) in de televisie-uitzending De strijd om Het Binnenhof te linken aan de geweldsaanvallen over de avondklok in het heden.

Door Anneke van Dok

Wat brengt mensen ertoe geweld te plegen? Wanneer gaat de voet van de rem en doen mensen niet onder voor beesten. En dat, terwijl we beschikken over een doeltreffend middel om ons vreedzaam uit te drukken: de taal. We onderscheiden ons zelfs met een eigen streektaal, waardoor we nog meer verbinding hebben met onze eigen soortgenoten. Het akelige is, dat zelfs buren elkaar soms niet willen verstaan. Als alles koek en ei is, begrijpt men elkaar met een half woord, maar als de relatie verstoord is, krijgt elke uitspraak een dubbelzinnige betekenis.

Taal kan ook zonder ruzie, grappige misverstanden opwekken. Zoals in een tweegesprek tussen Paul Witteman en een jonge Venezolaanse pianist, die onze taal nog maar kort beheerst. Witteman vroeg de jongeman of Venezuela wel een goed klimaat heeft voor musici, waarop hij als antwoord kreeg dat het er inderdaad wel eens te vochtig en te heet was om achter de piano te kruipen. ‘Ik bedoelde eigenlijk het muzikale klimaat,’ verduidelijkte de interviewer.

 Ook in eigen land bezit niet iedereen de juiste taalwapens. Als je niet over een omvangrijk vocabulaire, een rappe tong en een scherpe geest beschikt, leg je in elk debat het loodje. Ook in debatten, die over jouw levensvreugde gaan. Rappers en vloggers grijpen naar hun eigen taalwapens, maar die worden weer niet begrepen door een generatie die is opgevoed met Annie M.G. Schmidt en Koot en Bie. Pas als de laatste categorie genegen is zich te verdiepen in de taal van de eerste is een gesprek over moeilijke onderwerpen en een compromis over strijdige belangen mogelijk, voordat er naar stenen en wapens wordt gegrepen.

Het beste voorbeeld vinden we om de hoek, in ons eigen Poelenburg, waar de treitervlogger Ismail Ilgun van ’Tuig van de richel’ tot succesvol influencer promoveerde. Hij sloeg een brug tussen oud en nieuw, alsook tussen jong en bedaagd. Ik hoop dat jongeren als Ismail net zoveel tolerantie zullen gaan ontmoeten als studenten tijdens hun ontgroening en voetbalfans na een verloren wedstrijd.

Afbeelding boven: Het ophangen van de lichamen van Cornelis en Johan de Witt aan het Groene Zoodje, rechts is de Gevangenpoort.