Altijd als ik naar ze kijk, word ik blij. Van de twee kleine olieverfschilderijen in mijn woonkamer, met een zonnig tafereel ergens in Amsterdam. Sinds kort maken ze me ook weemoedig. Omdat Peter de Rijcke (77) die ze geschilderd heeft, er niet meer is.

Door Anneke van Dok

Hij stierf vorige week aan de gevolgen van COVID19; een paar maanden na het overlijden van zijn vrouw Jola de Rijcke – Koomen, die hij vaak zijn muze noemde en die het onderwerp was van menig schilderij. Peter was voor de Zaanstreek van grote betekenis, hoewel hij er niet woonde. Hij hield van de Zaan, die hij vele malen vanuit allerlei perspectieven vereeuwigde. De fabrieken, de schepen en de natuur werden in sprekende kleuren en met een vlot penseel op het doek gezet. Hij volgde het spoor van de schilder Claude Monet, die in de negentiende eeuw naar de Zaanstreek kwam om daar te schilderen. Peter kreeg veel waardering en bekendheid door dit project. In januari 2020 exposeerde hij zijn oeuvre in ArtZaanstad, onder de titel Verloren in Vrouwenverdriet. De expositie werd geopend door oud-burgemeester Peter Tange van Wormerland.

Peter de Rijcke was ook buiten de Zaanstreek bekend en geliefd. In Bergen, Den Helder, Hoorn, Texel, Amsterdam, Noordwijk, Bretagne en China was hij actief. Niet alleen met zijn eigen kunst, maar ook met die van zijn collega’s. Zo was hij de initiatiefnemer en medeoprichter van de Kunstenaarsvereniging Hoorn en Omstreken, in de periode dat ik nog wethouder in Hoorn was. Hij bepleitte met succes dat de historische Boterhal tot expositieruimte voor Hoornse kunstenaars werd bestemd. Hij was ook betrokken bij de Schilders van de Zee en bij talloze andere evenementen; vaak in een initiërende rol.

Wie kunst zegt, zegt Peter de Rijcke; en dat zal altijd zo blijven bestaan, omdat zijn handtekening overal is te herkennen: in elk schilderij, elke zeefdruk, gouache, ets en tekening. Toch deinsde hij er niet voor terug om steeds een nieuw genre of een nieuw palet te kiezen en in plaats van figuratief, abstract te gaan schilderen. In al zijn werk bleef hij herkenbaar en toch verrassend.

Als mens was hij minder kleurrijk, eerder bescheiden. Maar ontzettend aardig. Hij toonde oprechte interesse in het werk van andere kunstenaars en wie zijn atelier of zijn huiskamer binnenkwam, was altijd welkom, hoe druk hij het ook had. Ik mocht de bundels met mijn Orkaan-columns van een omslag met zijn Zaanse taferelen voorzien. Daar ben ik hem dankbaar voor. Dat hijzelf prachtig, poëtisch kon schrijven, ontdekte ik pas toen hij op zijn Facebook gedichten schreef voor zijn geliefde Jola, die hij weldra zou gaan verliezen. In Hoorn wordt binnenkort een herdenking met een expositie voorbereid. Ik hoop dat er in Zaanstad ook een gelegenheid zal komen om Peter te eren, te herdenken en te bedanken. Voor zijn kunst en voor wie hij was.

Hieronder afbeeldingen van schilderijen van Peter die we van Anneke kregen (de eerste twee) of die we eerder gebruikten op De Orkaan (dia-voorstelling, swipen om volgende te zien). Op de wikipedia-pagina over Peter zijn nog meer Zaanse schilderijen te zien.