Gisteren vroeg iemand mij in de trein wat de sleepwet precies betekende. Ik vertelde dat de politie een ruimere bevoegdheid krijgt om in te breken in je privacy, wanneer men vermoedt dat jijzelf of iemand in je omgeving misschien iets kwaads in de zin heeft.

Ze onderbrak me meteen. Wat betekent het woord? Het duurde even voordat ik het antwoord had. Het woord is afgeleid van sleepnet: een groot visnet dat over de bodem sleept een veel bijvangst meeneemt. En vanwege die bijvangst is de nieuwe wet van grote invloed op je privéleven.

Door Anneke van Dok

Toen ik bij thuiskomst mijn nieuwe e mails bekeek verbaasde ik me over de hoeveelheid heuglijke mededelingen over unieke prijzen, buitenkansjes en hotelaanbiedingen. Die had ik te danken aan een reisje dat ik pas geleden heb geboekt. Het is van de gekke dat je daarna nog aanbiedingen krijgt. Je hebt immers al geboekt en de kans is klein dat je gauw weer naar Alicante wil.

Als ik een spelletje Wordfeud op mijn iPhone speel, word ik telkens gestoord door de ING, die me met een keiharde stem iets aanbeveelt wat ik niet begrijp. De indringer haalt mij zo uit mijn concentratie dat mijn meesterlijke woordvondst me ontglipt.

Op zo’n moment moet ik denken aan mevrouw De V. te Z. die doodsbenauwd was dat haar ex-echtgenoot haar adres achterhaalde; aan de hand van een rondslingerend formulier of een zichtbare monitor op de balie van het stadhuis of de bibliotheek. Toen ze me dit vertelde klonk haar angst eerst overdreven, tot ze me voorhield wat er in de praktijk mis kan gaan. Zij overhandigde me een waslijst van geboden en verboden, waaraan een overheidsinstantie zich zou moeten houden, om te voorkomen, dat ze de door haar ex-man of zijn vrienden wordt opgespoord.

Mevrouw De V. had reden tot angst, want haar man had haar zo mishandeld dat zij in het ziekenhuis en hij in de gevangenis belandde. Haar waslijst houdt in, dat de gemeente, waarin de vrouw woont, maar ook de gemeente waar ze voor haar vlucht woonde, alle gegevens over haar zou moeten blokkeren. Niets mag opvraagbaar zijn; ook niet door een advocaat of deurwaarder.

Mevrouw De V. wil dat al haar post naar een postbus wordt gestuurd, maar dat is niet eenvoudig. Formeel wordt zij beschermd door privacywetten. In de praktijk is het systeem allerminst waterdicht voor iemand die willens en wetens op zoek is naar een adres.

Eigenlijk zou die nieuwe sleepwet aan de ervaringen van mevrouw De V. moeten worden getoetst, en vervolgens worden aangepast. Want mevrouw De V. is niet de enige vrouw in Nederland die in absolute anonimiteit wil leven om te voorkomen dat ze wordt mishandeld of dat haar kinderen worden ontvoerd.