“In klas 3 deden we politieke spelletjes. We mochten een eigen partij verzinnen en natuurlijk verzon ik “een partij voor de natuur of spelen” of zoiets. Ik moet daar nog vaak aan terugdenken, vooral als er weer een nieuwe partij komt met een eenvoudige naam, zoals de Partij voor de Dieren. Dan denk ik: “Dat hadden wij in klas 3 al bedacht.” “

Bovenstaande tekst is van een oud-leerling van mij. Het wordt zo langzamerhand duidelijk wie de lijsttrekkers worden van partijen die volgend jaar aan de gemeenteraadsverkiezingen gaan meedoen.

Bij verkiezingen besteedde ik altijd aandacht aan alle partijen die aan de verkiezingen meededen. We verzamelden posters, programma’s en andere materialen. De posters hingen we op in het lokaal en/ of de hal. We maakten er een feest van de democratie van. Soms legde ik een koppeling naar het woordenschatonderwijs, een andere keer naar begrijpend lezen of maakte ik een opdrachtencircuit met taal- of geschiedenisopdrachten.

Als leerkracht heb je de taak kinderen te leren wat het betekent om in een representatieve democratie te leven.  Via staatsinrichting of burgerschapskunde. Politiek is het organiseren van een samenleving en het streven naar een betere samenleving. Of je het nu wilt of niet je doet aan politiek. Een leerkracht moet er voor zorgen dat ieder kind zich veilig voelt in de groep en kan zijn wie hij of zij is. Hij of zij moet ook laten zien hoe een meerderheid rekening houdt met een minderheid. Dat is de basis van echte democratie. Dat gaat met vallen en opstaan. Vanaf groep 5 mochten de kinderen zelf ook stemmen op een fictieve of bestaande partij. Meestal maakte ik de lesmaterialen zelf of maakte ik gebruik van “Het politiek-boek” van Bas van Lier of een verkiezingspakket voor de bovenbouw, zoals “Alle stemmen tellen” in 2006. In 1998 had een leerling een werkstuk gemaakt over politieke partijen. Op de verkiezingsdag mocht hij er een spreekbeurt over houden tussen de raamposters die aan de verkiezingen meededen.

Als leerkracht moet je proberen kinderen enthousiast te maken om later te gaan stemmen, gebruik te maken van hun stemrecht. Uit een onderzoek van UNESCO in 1998 bleek dat slechts 2% van de jongeren interesse had voor politiek en een onderzoek van de Universiteit van Leiden gaf aan dat jongeren minder cynisch zijn over politiek naarmate ze er meer kennis over hebben. Een advies voor de leerkrachten: begin op tijd met de voorbereidingen, vraag posters e.d. van de partijen, hang ze op in de school, nodig politici uit als gast in de groep, laat de kinderen discussieren en debatteren over plaatselijke en/of landelijke thema’s. In 2007 vonden de kinderen het partijprogramma van ROSA er het meest aantrekkelijk uitzien, vooral om de prachtige illustraties en begrijpelijke teksten. Leer de kinderen met respect over anderen en politici te spreken. Op bijgaande foto is o.a. de leerling te zien, die in 1998 een spreekbeurt hield over politieke partijen op basisschool De Westerkim.    

Over Anne Bijlstra

Anne Bijlstra schrijft met regelmaat een column voor De Orkaan: exact één keer per jaar. 

Hij was van 1973 tot september 2018 leerkracht op de protestants-christelijke basisschool Zaandam-West, later De Westerkim in Zaandam Oud West. Hij vroeg vanaf 1980 al aandacht voor intercultureel en inclusief onderwijs. Sommigen noemden hem ook de Friese Turk, omdat hij Turks ging leren op de Volksuniversiteit om zo kinderen met een Turkse achtergrond beter en sneller Nederlands te kunnen leren. In 2008 publiceerde hij het boek “Mijn school, mijn wereld”, waarin hij in twee delen zijn ervaringen in het onderwijs beschrijft. In de loop van de tijd gingen kinderen en ouders hem meester Oane noemen. Oane is in het Fries Anne.