In 2015 kreeg het Zaans Ondernemers Netwerk (ZON) een subsidie van € 50.000 van de gemeente om onderzoek te doen naar de instelling van een Ondernemersfonds.
Het eerste plan dat was ingediend leverde te veel vragen op. Moest iedereen gaan betalen? Ook verenigingen, cultuur, sport, gezondheid? En was er eigenlijk wel draagvlak voor zo’n fonds?
Het Zaans Ondernemers Netwerk (ZON) zegde toe dat onderzoek te doen:
Met het onderzoek wil de initiatiefgroep het draagvlak onder ondernemers onderzoeken voor een ondernemersfonds en de daarvoor benodigde OZB-verhoging, en daarnaast de mogelijke bestedingen inventariseren.
Blaauwberg en MeiKlaas
Deze opdracht werd uitgevoerd door de consultants van de bureaus Blaauwberg (van Aart van Bochove, inspreker bij de raad in Zaanstad) en MeiKlaas. In het nieuwe plan stonden veel ideeën over bestedingen, over wie er moest gaan betalen (iedereen dus – inclusief cultuur, sport, gezondheid etc.), maar curieus genoeg werd het draagvlak niet onderzocht.
Het zat namelijk wel snor het het draagvlak, aldus de initiatiefgroep:
Via deze rapportage toont de initiatiefgroep aan dat het OZB-fonds niet alleen een goed, maar ook een breed gedragen idee is.
Elk bewijs voor deze stelling ontbrak, het was – in tegenstelling tot wat het college gevraagd en de werkgroep beloofd had – niet onderzocht.
Waarom de initiatiefnemers zo achteloos met hun opdracht (en de € 50.000 die daar voor waren uitgetrokken) zijn omgesprongen, is onduidelijk.
Voor of tegen?
Het gevolg is dat de raad via insprekers, verklaringen van ondernemers, de media en brieven bestookt wordt door voor- en tegenstanders. Met alle gevolgen van dien. Zijn ze nu voor of tegen in Assendelft en Westzaan? Is er een stemming geweest in Molletjesveer/Noorderveld of is dat niet het geval geweest? Zijn de bedrijven in de Achtersluispolder en Zuidervaart/Westerspoor voor of alleen het bestuur van Zaandelta? Waarom hebben de initiatiefnemers het draagvlak niet onderzocht?
Wat zegt MBK Nederland?
Draagvlak onder de ondernemers peilen. Formele raadpleging van alle ondernemers en eventueel andere belanghebbenden.
Het draagvlak
Een mogelijke verklaring is dat de initiatiefnemers eigenlijk al weten dat het draagvlak niet zo groot is. In hun rapport van februari 2016 schrijven ze:
Op de twee grootste bedrijventerreinen van Zaanstad zijn verenigingen actief met omstreeks 140 leden. Dat is ongeveer een kwart van het aantal bedrijven.
En:
Er zijn in Zaanstad verenigingen die tot 60% van de bedrijven in hun gebied als lid tellen. Maar jaarlijks keert de hoogte van de contributie terug als discussiepunt.
Dus op de grootste terreinen wil 75% niet betalen en zelfs als de meerderheid lid is, heeft men problemen met de contributie. Dat men vrijwillig meer gaat betalen of dat de niet-leden voor een OZB-verhoging zijn, lijkt uitgesloten.
Vijf bedrijventerrein en zeven winkelgebieden
Waarom hebben de onderzoekers van Blaauwberg en MeiKlaas zelfs niet de leden van de vijf bedrijventerrein en zeven winkelgebieden ondervraagd? Zijn zij eigenlijk voor? Dat de niet-leden niet op een belastingverhoging staan te wachten, is uiteraard duidelijk.
De besturen van ondernemersverenigingen van bedrijventerrein en winkelgebieden zijn in veel gevallen wel voor. Ook dat is niet zo vreemd. Als het ondernemersfonds doorgaat, kunnen zij beschikken over veel ruimere budgetten dan voorheen, het grootste fonds (Zaandam-West) krijgt bijna € 450.000 per jaar, het kleinste (Zaanse Schans) € 13.000. (kaart van de gebieden onderaan)
Het bestuur van het Ondernemingsfonds zelf kan zo’n € 250.000 uitgeven.
Maar lang niet alle ondernemers zitten op bedrijventerreinen of in winkelcentra. En lang niet alle niet-woningen zijn bedrijven.
Het grootste probleem dat het Ondernemersfonds oplost is dat van de freerider, een ondernemer die niet meebetaalt maar wel profiteert, volgens de initiatiefnemers:
ondernemers en instellingen die niet meebetalen aan collectieve arrangementen, maar er wel van meeprofiteren.
Wel betalen maar niet profiteren
Maar als er een Ondernemersfonds komt, ontstaat natuurlijk ook het omgekeerde: ondernemers die wel meebetalen maar niet profiteren. Wie niet in het winkelcentrum zit heeft niks aan de Sinterklaasintocht en de Kerstverlichting; wie niet op een industrieterrein zit kan ook niet profiteren van ‘parkmanagement’ of extra bewegwijzering.
Elke snackbar in een woonwijk, elk administratiekantoor in buiten het centrum, elke fietsenmaker, elke nagelstudio, elke dierenarts, elke huisarts, elke kapper, elke fysiotherapeut die niet in een winkelstraat zit, elke ZZP’er die een kantoor in een niet-woning heeft, elke boer in het buitengebied, elke jachthaven aan de rand van de gemeente en elk tankstation aan de snelweg gaat meebetalen voor voorzieningen waar ze waarschijnlijk niet op zitten te wachten.
Aanvankelijk moesten ook alle sportclubs, stichtingen, verenigingen, culturele instellingen en zorgverleners mee gaan betalen, maar geschrokken door de weerstand is er nu een ‘retributie-regeling’ in het leven geroepen. Waarbij de belastingverhoging eerst betaald dient te worden, en vervolgens teruggevraagd kan worden via het Ondernemersfonds.
Dit zijn de gebieden:
PS: Ton Komen, één van de initiatiefnemers van het Ondernemersfonds, is een ‘charme-offensief’ begonnen in Zaanbusiness Magazine, de spreekbuis van ZON. Vorige maand kondigde hij aan dat de verhoging van de OZB geen lastenverhoging was maar ‘contributie’. Deze maand weet hij te vertellen wie de gemiddelde tegenstander van zijn fonds is:
de Zaankanter die zijn caravan in een bedrijfspand heeft staan en nu ineens € 25 aan bijdrage aan het fonds moet betalen.
Kennelijk heeft hij dus toch onderzoek naar het draagvlak gedaan. De vraag is dan waarom hij daar niet eerder mee kwam.
De Raad schuilt maar achter 3 Jaar op proef. Iedereen weet dat dat een wassenneus is.
Maar dat verandert niet het feit dat er gewoon geen draagvlak is.
Beste orkaan,
Een helder stuk over het zogenoemde Ondernemersfonds.
Het gemak overigens waarmee 50K uitgegeven word, zegt niet alleen iets over de initiatiefnemers. Gemeente Zaanstad zou zorgvuldiger kunnen zijn waaraan en aan wie zij subsidie verlenen. En zich vervolgens wat directiever moeten opstellen. Er is immers geen garantie voor bekwaamheid, ook niet als het gevestigde partijen betreft.
Goed punt, wellicht dat hierom -ondanks alle tegenstand van de diverse partijen- de raad als minderheid dit plan toch wil doorzetten. Overigens een zeer gechargeerd stukje in Zaanbusiness Magazine van meneer Koomen, de gemiddelde caravan bezitter weet niet eens wat hem te wachten staat. Of is het dan stiekem toch de bedoeling dat zowel de burger indirect als de ondernemers gaan bijdragen aan de financiering van zaken waarvan het gros in de toekomst niet zal profiteren?
Beste Orkaan,
Ook dat is niet waar. Bijvoorbeeld de Corner en de Maatschappij zijn verenigingen die niet onder ZON vallen. Notabene mede orkaan schrijver Merel Kan is daar volgens de site van de Maatschappij bestuurslid. Dat zou dus bekend moeten zijn.
Beste Marco,
Dank voor nog meer nuance. Staat genoteerd: “ons magazine mag met recht zeggen dat we de spreekbuis zijn van Zaans Ondernemers Netwerk ZON, De Maatschappij departement Zaanstreek Waterland, Ondernemerssociëteit De Corner en bedrijvenverenigingen Achtersluispolder (BIA), Zaandelta, Assendelft (ABIN), Molletjesveer/ Noorderveld, Oostzaan (CBO) en Bedrijvenvereniging Wormerland (BVW).”
Ja, dat klopt, maar er wordt melding gemaakt van meer dan alleen ZON, toch? In jullie tekst lijkt het of we alleen de spreekbuis van ZON zijn. Een simpele toevoeging als 'o.a.' had nuance aangebracht.
ZON is een overkoepelend orgaan waar alle door jou genoemde verenigingen onder vallen. 'Spreekbuis'hebben wij niet verzonnen. Het door ons gestelde klopt feitelijk, maar de lezer kan nu notie nemen van de door jou aangebrachte nuance. (Overigens is ons niet helemaal duidelijk wanneer/welke inhoud betaald wordt, maar dat is misschien een ander verhaal).
Beste Marco, wij hebben die tekst van de site van Zaanbusiness Magazine zelf:
"ons magazine mag met recht zeggen dat we de spreekbuis zijn van Zaans Ondernemers Netwerk ZON, De Maatschappij departement Zaanstreek Waterland, Ondernemerssociëteit De Corner en bedrijvenverenigingen Achtersluispolder (BIA), Zaandelta, Assendelft (ABIN), Molletjesveer/ Noorderveld, Oostzaan (CBO) en Bedrijvenvereniging Wormerland (BVW)."
Daar staat toch gewoon dat ze spreekbuis van ZON zijn?
Beste Orkaan, Zaanbusiness is niet de spreekbuis voor alleen ZON. Wij geven elke ondernemersvereniging ruimte (al dan niiet tegen vergoeding) om ons medium te gebruiken. In het geval van ZON is Zaanbusiness niet verantwoordelijk voor de inhoud van de pagina's. Hetzelfde is het geval met de column van Ton Komen (zie de colofon). Ik zou het op prijs stellen dat als er dingen benoemd worden, deze ook feitelijk kloppen!