Zaanstad wilde op 1 januari 2020 een ‘retributiebelasting’ van 25 cent op elk verkocht kaartje op de Zaanse Schans invoeren. Dat zou vooral molens, musea, rondvaarten en fietsverhuur treffen, niet de ondernemers en horeca.

Dat plan werd na verzet uitgesteld. De partijen op de Schans moesten met een plan komen dat jaarlijks € 800.000 moet opleveren. De deadline van 1 april wordt niet gehaald. Zaanstad geeft uitstel tot 1 juli. Als het plan okay is, wordt het in 2021 ingevoerd.

Zaanstad stelde dat ze jaarlijks € 800.000 aan de Zaanse Schans uitgaf en dat ze dat bedrag op de Zaanse Schans zelf op wilde halen. Dat alleen molens, musea, rondvaarten en fietsverhuur zouden moeten betalen en ondernemers (souvenirs, horeca) die behoorlijk verdienden op de Schans Schans buiten schot zouden blijven, viel niet in goede aarde.

De partijen die de vermakelijkheidsretributie (VMR) moetsen ophoesten protesteerden, kregen een meerderheid van de raad mee waarop de gemeente voorstelde dat ze dan maar met een alternatief moesten komen.

Eerste kwartaal 2021

Dat het alternatief er komt is aannemelijk volgens de gemeente:

“Nu de erfgoedpartijen en de culturele partijen op de Zaanse Schans constructief samenwerken aan een gezamenlijke toegangskaart, stelt het college aan de gemeenteraad voor om de invoering van de VMR per 1 april 2020 uit te stellen. Het college stelt voorwaarden aan het uitstel.

Mochten de partijen er niet in slagen om voor 1 juli een schriftelijke intentieovereenkomst te hebben, dan voert Zaanstad de VMR per 1 juli 2020 in. Mochten de partijen de intentieovereenkomst voor 1 juli sluiten, dan zijn er daarna een aantal toetsingsmomenten om ervoor te zorgen dat dit alternatief uiterlijk in het eerste kwartaal van 2021 wordt ingevoerd.”

Het uitstel tot 1 april was volgens B&W een ‘stok achter de deur‘ om ervoor te zorgen dat op 1 april die regeling er echt zou zijn. Die keutel is nu dus ingetrokken.

Wat voor regeling komt er? In het persbericht van Zaanstad is sprake van “een toegangskaart die gaat gelden voor het terrein inclusief de betaalde attracties en de faciliteiten.”

Toegangskaart

Dat is een curieuze omschrijving, ’toegangskaart voor het terrein’ betekent dat de Schans een particulier terrein wordt waarvoor je een kaartje moet kopen. Uit eerdere discussies werd al duidelijk dat zoiets feitelijk onmogelijk was: de Schans is openbare weg en dat te veranderen zou minstens jaren kosten als het al mogelijk was, iets dat ernstig betwijfeld werd. Ook zou dan de fietsroute moeten worden omgeleid en er een ontheffingssysteem voor bewoners en andere Zaankanters moeten komen. Dat zoiets voor 2021 geregeld kan worden is uitgesloten.

Wat wordt dan wel bedoeld met ’toegangskaart voor het terrein’? De erfgoedpartijen en de culturele partijen hebben eerder gepleit voor een ‘Duinkaart-model’. Dat houdt in dat je iedereen die binnenkomt zo’n kaart verkoopt en vervolgens niet gaat controleren of je zo’n kaart hebt (je mag immers ook op de Zaanse Schans lopen zonder zo’n kaart omdat het een openbare weg is).

Afgezien van de forse dosis misleiding die zo’n model met zich meebrengt, gaat de vergelijking met de duinkaart van het PWN volledig mank. Die is namelijk wel verplicht, ofschoon er niet erg gehandhaafd wordt. Bovendien kost die duinkaart van het PWN weinig (€ 1,80 per dag) terwijl de huidige SchansCard al € 15 kost terwijl je daar niet eens een molen mee mag bezoeken. Wie gaat bezoekers een dure kaart aansmeren die toegang biedt tot iets dat in feite openbaar is? Gaat Zaanstad daar haar fiat aan geven? Welkom Rijdende Rechter en Opgelicht.

Een uitgebreide All Inclusive Card is wel een optie: de ouderwetse Zaanse Schans Card maar dan eentje waarmee je overal in mag of korting krijgt. Dat is dus geen kaart die ’toegang voor het terrein’ biedt, maar alleen voor de attracties.

€ 800.000?

Met het uitstel loopt Zaanstad wel een fors bedrag mis. Die € 800.000 die aan de Schans Schans wordt uitgegeven moet nu uit de reserves komen. Nu klopte dat bedrag al van geen kant zoals De Orkaan berekende, later moest de wethouder toegeven dat ze ook met de helft genoegen zou nemen. En nu waarschijnlijk dus met niks.

Wat gaat Zaanstad doen met dat geld of is het al uitgegeven? Die € 800.000 bleek eerder € 771.000  te zijn, de grootste posten zijn het onderhoud van de openbare ruimte (€ 190.000), straattoezicht (€ 150.000) en crowdmanagement (€ 150.000). De VVV staat voor € 100.000 in de boeken.

Op vragen van De Orkaan naar het crowdmanagement meldde de woordvoerder in november 2019 dat het plan toen nog in ontwikkeling was en nog niet openbaar. Hoeveel dat nu al heeft gekost is onduidelijk.

Destijds werd ook gemeld dat Zaanstad onderzoek naar de haalbaarheid voor parkeerregulering (betaald parkeren, bewonersparkeren) in de buurten rondom de Zaanse Schans doet:

“In 2020 wordt met een enquête het draagvlak onder bewoners gemeten. De uitkomsten van deze enquête gecombineerd met het parkeerdrukonderzoek vormen de basis voor de te nemen maatregelen.