Op 11 april debatteerde de raadscommissie van Oostzaan over de aanschaf van een nieuwe ambtsketen door burgemeester Marvin Polak.

Volgens Aart Ruijter (D66) ging Polak bij deze zaak herhaaldelijk in de fout door onjuiste informatie te verstrekken. Hieronder zijn volledige bijdrage.

Aart Ruijter:

De gemeente Oostzaan kent drie symbolen waarmee zij naar buiten treedt, symbolen die ook een cultuurhistorische waarde hebben:

  • Het gemeentewapen. Het huidige wapen werd op aanvraag van de gemeenteraad op 19 september 1949 bij de hoge raad van adel toegekend;
  • De vlag van Oostzaan. De huidige vlag werd op 22 oktober 1959 door de gemeenteraad vastgesteld;
  • De ambtsketen. Deze is in het bezit van de gemeente, bestemd voor de burgemeester om gedragen te worden tijdens gelegenheden waartoe hij krachtens de wet toe verplicht is. Bijvoorbeeld tijdens vergaderingen van de gemeenteraad. De ambtsketen is waarschijnlijk in de jaren twintig van de vorige eeuw vervaardigd.

De gemeenteraad is het hoogste orgaan van de gemeente.

Dit feit werd op 30 maart jongstleden nog eens benadrukt door de spreker op die avond, de heer John Bijl.

Op dezelfde avond verscheen de heer Polak, onze burgemeester met een nieuw sieraad om de hals, in plaats van de oude ambtsketen. Na enkele woorden gewijd te hebben aan reden van deze vergadering – de installatie van de nieuwe gemeenteraad – sprak hij de volgende woorden:

Dit gelijk een mooi begin: nieuwe raad, nieuwe periode, nieuwe ambtsketen (hij is er eindelijk) en eh we gaan er een feestje van maken. Het lijkt mij leuk om te doen.

Geen verdere toelichting over het hoe en waarom en het kennelijke feit dat deze er ‘eindelijk’ was.

Na afloop van de raadsvergadering gaf de burgemeester in de Try-Out wel een toelichting in kleine kring. Samengevat kwam deze op het volgende neer:

  • De oude keten zou versleten en niet meer te repareren zijn. Het verschil in prijs tussen de reparatie van de oude en de aanschaf van een nieuwe zou klein zijn.
  • De oude keten was gedragen door een NSB-burgemeester tijdens de Tweede Wereldoorlog en dat was voor hem niet aanvaardbaar.

Op 4 april verscheen een artikel in het NHD, waarin de volgende passages staan:

  • „Al meteen bij zijn aantreden in juni vorig jaar merkte de burgemeester dat de keten niet goed zat. Het logo zat ook steeds naar achteren. De keten was gewoon erg versleten en dat had de vorige burgemeester ook al geconstateerd. Dat de ambtsketen in de Tweede Wereldoorlog ook is gedragen door een NSB-burgemeester speelde ook mee”, laat woordvoerder Joost Baljé weten.
  • Het beeld dat Woestenberg [op facebook en in de Orkaan] schetst klopt volgens de gemeentewoordvoerder totaal niet. „Het besluit om een nieuwe te laten maken is besproken in het college en in het presidium.” In het presidium zitten alle fractievoorzitters. En zoals gesteld, ook zijn voorgangers waren niet meer tevreden over de ambtsketen.

De aanschaf van een nieuwe ambtsketen is niet besproken in het Presidium. Wat wél aan de orde is geweest is een mededeling van de burgemeester tijdens de vergadering van het Presidium op 30 augustus 2021:

De voorzitter meldt dat er een paar wijzigingen gedaan worden aan de ambtsketen. De ketting voldoet niet aan de eisen die door het ministerie hieraan gesteld worden; de ketting kan niet afgesteld worden op de lengte van de drager. Er zijn bescheiden kosten aan verbonden, en de keten zal tijdelijk niet beschikbaar zijn.

Let wel: Er is nooit sprake geweest van de aanschaf van een nieuwe keten, alleen van een aanpassing van de bestaande.

In de openbare notulen van de vergaderingen van het college is niets terug te vinden over de vervanging van de ambtsketen door een nieuwe. Geen gesprek of een besluit. Deze notulen zijn beschikbaar tot 22 februari 2022. Ik ga ervan uit dat de bespreking en bestelling met de maker, gezien het feit dat het hier om handwerk gaat, voor deze datum plaats gevonden zou hebben.

Er is dus door het College geen besluit genomen over de aanschaf van een nieuwe ambtsketen. Als zo’n besluit in beslotenheid genomen zou zijn, zou dit zeer bijzonder zijn.

Tijdens de vergadering van het Presidium van 5 april jl. kwam de aanschaf van de nieuwe ambtsketen naar aanleiding van berichtgeving in de pers aan de orde. De volgende aspecten zijn daar besproken:

  • De discrepantie tussen de opmerkingen in de pers en de daadwerkelijke mededeling tijdens de vergadering van het Presidium op 30 augustus jl. De burgemeester gaf hier geen commentaar op;
  • Mijn mededeling dat ik hierover in het openbaar wilde debatteren: in de commissie en mogelijkerwijze in de raad;
  • Daarop deelde de burgemeester mede dat hij de daaropvolgende dag een tweetal interviews zou houden met de Orkaan* en het NHD en dat daarop aansluitend er een raadsbericht zou volgen. Hij deelde tevens mede dat in het debat in de commissie geen verdere mededelingen zou doen over dit onderwerp.

Op 8 april verscheen het bewuste raadsbericht. Daarin zijn de volgende passages opgenomen:

  • Al veel burgemeesters hebben de keten gedragen. Na ruim een eeuw intensief gebruik en vele opknapbeurten verder, was de keten aan vervanging toe.
  • In eerste instantie is gekeken of de keten hergebruikt kon worden, maar dit zou een zeer geringe kostenbesparing opleveren.
  • De aanschaf van een nieuwe keten is vanzelfsprekend besproken met het college en met het Presidium van de gemeenteraad.

Hier wordt dus de onwaarheid herhaald dat de aanschaf van een nieuwe keten besproken zou zijn in het Presidium.

Op 9 april verscheen een artikel op de Orkaan over dit onderwerp. Daarin wordt Krista Lust geciteerd over de vervaardiging van een nieuwe ambtsketen en de kwaliteit van de oude:

‘Iets in mij maakte me doodnerveus. Ik vond het een eer dat het aan me gevraagd werd, maar de opdracht voelde niet goed, want het [sic] ambtsketen is niet versleten. Ik heb het dertig jaar met liefde onderhouden. De opdracht heb ik teruggeven. Het is een dorp met geschiedenis waar het [sic] keten aan vasthangt. Een keten met een ziel.’

Hier komt dus een nieuwe onwaarheid aan het licht: de oude ambtsketen is niet versleten.

Overigens, noch in de begroting van 2021, toen deze burgemeester nog niet geïnstalleerd was, noch in de begroting van 2022 is iets terug te vinden over de aanschaf van een nieuwe keten.

Resumerend kom ik tot de volgende conclusies:

  1. De aanschaf van een nieuwe ambtsketen is een zaak van de gemeenteraad als hoogste orgaan van de gemeente en niet die van het Presidium of het College;
  2. De aanschaf van een nieuwe ambtsketen is niet voor 30 maart jl. besproken in het Presidium, alleen de reparatie van de oude in de vorm van een mededeling van de burgemeester. De bewering van de burgemeester dat dit wel het geval geweest is, is onwaar;
  3. Er is niets terug te vinden over een bespreking van de aanschaf van een nieuwe ambtsketen in de openbare notulen van de collegevergaderingen.
  4. De oude ambtsketen was niet versleten. De bewering van de burgemeester dat dit wel het geval zou zijn, is onwaar;
  5. Er is in de begroting niets terug te vinden over de aanschaf van een nieuwe ambtsketen

Dat brengt me tot het laatste punt. De kosten.

  • Ik zou graag de rekening zien voor de aanschaf van de nieuwe ambtsketen;
  • Ik wil een taxatie zien van de kosten die gemoeid zouden zijn geweest voor de indertijd gewenste aanpassingen voor de oude. Als deze taxatie niet bestaat, moet er alsnog een taxatie gemaakt worden door mevrouw Krista Lust. Zij is immers de persoon aan wie in de eerste plaats gevraagd werd om de bestaande ambtsketen aan te passen.

Beiden zijn noodzakelijk voor de raad om een oordeel te kunnen vellen over het verschil in prijs tussen aanpassing van de oude en de aanschaf van een nieuwe ambtsketen. Immers de burgemeester had aangeven dat hier van een gering verschil in prijs sprake zou zijn geweest.

* Dat ‘interview’ is er nooit gekomen. De Orkaan had ook helemaal geen interview aangevraagd maar een aantal vragen gesteld over de aanschaf van de nieuwe keten. Woordvoerder Baljé besloot daarop die vragen niet te beantwoorden maar in plaats daarvan contact op te nemen met Rodi en het NHD.