Mijn oudejaar eindigt vanavond met de opera Rusalka van de Tsjechische componist Dvorák, die zijn inspiratie vond in De kleine zeemeermin van Hans Christian Andersen.

Ik vind dat sprookje een romantisch besluit van een onheilspellend 2019 en een dramatisch begin van het nieuwe jaar.

Door Anneke van Dok

De kleine zeemeermin werd offerde haar stem in ruil voor een menselijke gedaante , zodat ze met haar  prins kon trouwen. Het offer was te groot en tevergeefs, omdat de prins haar ontrouw werd. Als kind moest ik huilen om het droeve einde van het sprookje, maar toen ik tien ouder was en een mislukte amourette wijzer, zag ik de les. Blijf jezelf en laat je het woord niet ontnemen. Niet door een prins, niet door een minister en door niemand.

De gave om onze gedachten te uiten, verplicht ons tot spreken, wanneer we zien hoe de wereld ten kwade verandert. Dankzij de kracht van het woord, kwamen dictators ten val of veroverden leiders als Martin Luther King de wereld. De woorden Wir sind das Volk galmden in 1989 vanuit Leipzig door Europa en vormden het Sesam opent u van het ijzeren gordijn. In de afgelopen tien jaar werd er wereldwijd zo luid geprotesteerd tegen onrecht, onvrijheid en klimaatlaksheid, dat Trouw deze periode beschreef als het decennium van de stem des volks.

Ik besef heel goed, dat de prijs van het kritisch woord hoog kan zijn, en niet zelden met de dood wordt bekocht. Toch is het onze belangrijkste troef. ‘De taal is ons wapen in de strijd,’ zei een jonge vrouw laatst tegen mij. Ik moest daar even over nadenken en kwam toen tot een andere conclusie: ik spreek liever over de taal als wapen voor de vrede. Door met elkaar in gesprek te gaan, worden behalve kanonnen, ook kwade tongen tot zwijgen gebracht. Ga in debat met mensen, die zwijgend wegkijken van de ellende van vluchtelingen, of onwaarheid spreken over klimaat en vreemdelingen.

Begin er morgen al mee als u goede wensen uitspreekt voor een nieuw jaar, dat bepalend kan zijn voor de toekomst van onze kleinkinderen.

De foto boven is van Wim de Jong (uitsnede maakten we zelf) komt van het Gemeentearchief Zaanstad en is de windvaan van Herormde Kerk in Krommenie die een zeemeermin voorstelt. Hieronder de volledige foto.