De sociale woningbouw uit de eerste helft van de vorige eeuw leverde karakteristieke woonwijken op met huizen die nu zo’n 100 jaar oud zijn. Wat daarmee te doen? Sloop of renovatie?

Zaanstad liet onderzoek naar de cultuurhistorische waarde van de wijken doen. Uit dat onderzoek put De Orkaan de komende weken.

Vandaag: De Havenbuurt.

Boven de Archangelstraat, het ‘begin’ van de Havenbuurt, in 1911 op een ansichtkaart. De bouw van de buurt begon in 1909-1910. In 1901 werden grote gemeenten (meer dan 10.000 inwoners) verplicht een uitbreidingsplan te maken. De eerste buurt die in Zaandam gebouwd werd na vaststelling van het uitbreidingsplan was de Havenbuurt. Daarna volgden Vissershop, gedeelten van Rosmolenwijk, Talmabuurt en Slachthuisbuurt.

De buurt was (mede) bedoeld om arbeiders van de Artillerie Inrichtingen (AI) te huisvesten.

De eerste 46 arbeiderswoningen werden gebouwd in opdracht van woningbouwvereniging ‘Zaandams Belang’ in het noordelijke driehoekige deel van de buurt (Archangelstraat, Rigastraat, Bangkokstraat, Basseinstraat en Havenstraat). Het ontwerp was van gemeentearchitect Gerrit van der Koogh. In 1914 werden nog eens 14 woningen toegevoegd aan de Rigastraat.

Vanaf 1918 werd de buurt verder bebouwd, zowel in opdracht van de woningbouwvereniging Zaandams Belang (Onegastraat) als Zaandamse Volkshuisvesting, Goed Wonen en Patrimonium.

In het ontwerp waren veel plantsoenen gepland.

Een deel van de woningen in de Havenbuurt, de woningen van ZVH en voormalig Patrimonium (nu Rochdale) is inmiddels vervangen door nieuwbouw.

In het begin van de twintigste eeuw werden woonwijken ontwikkeld voor arbeiders die werden gebouwd met moderne technieken en waarvoor architecten van naam werden aangetrokken. Hier meer Sociale Woningbouwwijken. De serie is gebaseerd op onderzoek dat Cynthia van den Berg van de gemeente Zaanstad deed naar de cultuurhistorische waarde van de wijken.