Krommenie 415 jaar geleden. Zo zag dat eruit op de kaart. Met de Kromme Eij (waar de naam Krommenie van afstamt).
Op de kaart rechts stroomt het Eij (Kromme Eij) vanuit het zuiden richting het huidige Krommenie.
De kaart wordt bewaard in de Universiteitsbibliotheek van Leiden. Het is de oudste kaart van de Zaanstreek die bekend is. Het gemeentearchief werd onlangs op het bestaan van de kaart gewezen door de heer Piet Eikel.
Op de kaart (het noorden ligt onder) vanuit de richting Heemskerk / Beverwijk, zijn de Nieuwendam bij Krommenie te zien, de Sint Aagtendijk en de Assendelver Zeedijk langs de Kil.
Hieronder de kaart nog eens in een grotere versie (klik op kaart) maar voor de details is het beter naar de website van het Gemeentearchief te gaan. Daar is een tien keer zo grote versie online te bekijken.
UPDATE: Bij het Noord-Hollands archief is een kaart van hetzelfde gebied (aangeduid als Wijkermeer) te vinden. Bovendien leverde zoeken naar kaarten door het archief een andere (waarschijnlijk nog oudere) kaart op. Deze is ook van de Wijkermeer en de Voorzaan. Wij hebben hem met het noorden links afgebeeld, daar is ook de Cromme Nie te vinden. De kaart is gemaakt door Pieter Bruynsz. (of Bruinsz.) die werkzaam was van 1578 tot 1603, want betekent dat de kaart dus ouder is. Bekijk de kaart in volledige grote bij het Noord-Hollands archief.
Ron Couwenhoven (zie reacties) verwees ons naar een kaart uit 1554 van Assendelft (bij Gelders Archief een grote versie).
Wat een bijzondere interessante oude kaarten! Geke van der Kamp [Gemeentearchief Zaanstad] attendeerde me op de aanduiding van de zespuntige Kalverschans, linksboven op het kaartblad van Pieter Bruynsz. (of Bruinsz.) in het NHArchief. In het recente voorjaarsnummer van Zaans Erfgoed publiceerde ik een artikel over deze Kalverschans onder de titel "een Zaanse enclave uit 1573-1575". Een dergelijke afbeelding was mij bij publicatie (helaas) nog niet bekend. Hoewel er uiteraard sprake is van enige artistieke vrijheid van deze landmeter en cartograaf, biedt deze voorstelling toch veel aanknopingspunten voor deze historische schans, waaraan de naam Zaanse Schans nog altijd refereert! Op 1e Pinksterdag (30 mei 1574) schoot de bemanning van de Kalverschans de bevolking van Wormer te hulp en versloegen de oprukkende Spaanse troepen. Dit vormde de aanleiding tot de viering van een 3e Pinksterdag in de Zaanstreek! Herfst 2019 verschijnt (onder voorbehoud) het kinderboek "Sinterklaas en het geheim van de Spaanse Schans", waarin deze gebeurtenis de revue passeren. De ontdekking van een oude kaart vormt hierin de aanleiding van het spannende Sinterklaasverhaal...Soms haalt de realiteit de fictie in!
@Gerard, dank voor de toelichting, we geven het door.
@Ron, we hebben de kaart en link toegevoegd.
Beste redactie van de Orkaan, de tekst bij de bovenste kaart in het artikel is deels niet juist. Dit komt, omdat de tekst die op de Beeldbank bij de bovenste kaart is gevoegd, rommelig, onzorgvuldig en deels onjuist is opgesteld. De belangrijkste fout is het juist aangeven van het noorden. Hierdoor worden verkeerde conclusie's getrokken. U begint met de openingstekst 'Krommenie 415 jaar gelden'. Op zich onjuist, er staat op de kaart niet één vierkante meter van Krommenie afgebeeld. Even verderop staat: "(het noorden ligt onder", dit moet zijn: "(het noorden ligt links)". Uiterst links zien we op de kaart de Dam of ook wel de Nieuwendam. De bovenste helft van de Dam ligt op Assendelfts grondgebied, de onderste helft op Uitgeester grondgebied. De grens is nog altijd zo en wordt gevormd door het water de Kil, op deze kaart nog 'het Delfrack'genaamd. De zuidgrens van Krommenie begint pas een kilometer noordelijker, dus ver naar links. Als u inzoomd op de Dam, zult u in het midden van de Dam een houten sluisje getekend zien staan. In mei 2014 hebben het Historisch Genootschap Assendelft en het Historisch Genootschap Midden Kennemerland samen een tentoonstelling georganiseerd over de historie van de het Wijkermeer en de (latere) Wijkermeerpolder. Daar hebben toen meerdere kaarten als deze gehangen, zij zijn dus best wel bekend! Deze kaarten zijn indertijd gemaakt om de 'aanslibbingen' zoals dat heette, dus de verlanding van het Wijkermeer in beeld te brengen. De bovenste dijk (van links naar rechts) is de Assendelver Zeedijk. De groene landpunt daaraan vast rechts is de polder de Kaag of Kagerpolder. De onderste dijk (van links naar rechts is de St. Aagtendijk, waaraan Uitgeest, Heemskerk en Beverwijk grenzen. De dunne streep die van boven naar beneden te beginnen bij de polder de Kaag dwars door het Wijkermeer naar de Aagtendijk loopt, is de in 1565 geprojekteerde dijk die de Heer van Assendelft wilde laten aanleggen om het noordelijke deel van het Wijkermeer (toen al!) in te polderen. Dit plan is toen nog niet uitgevoerd. Geheel rechts op de kaart moet men zich het huidige Noordzeekanaal denken. Voor een zeer oude kaart uit ca. 1595 van de hele Banne van Assendelft, met wijkermeer, zie het boekje "Tusschen Kil en Twiske" van burgemeester J. de Boer uit 1946.
een mooie vondst, maar zeker niet de oudste kaart van de Zaanstreek. De Edamse landmeter Symon Meeusz tekende in 1554 een kaart van Assendelft, waarop hij vanaf het IJ tot Krommenie 135 huizen aan de Dorpsstraat tekende en 19 aan de Zeedijk. In het Woudvierendeel ten westen van de kerk stonden ook nog vier zgn haardsteden. Meeusz was landmeter van Rijnland en Kennemerland. Hij moest de bezittingen van Wouter van Beeckesteijn in de Heerlijkheid Assendelft tekenen. De kaart werd gedateerd op 29 oktober 1554. Hij is te vinden in het Gelders Archief, Archief Huis Doornenburg, archiefnr. 0382. Hij is ook afgebeeld in Ach Lieve Tijd, een reeks historische magazines en Zaanse Verhalen 2016 - Het land van Middelhoven en andere molenverhalen.