Voor het eerst heeft de gemeente Zaanstad alle informatie over onderzoek en verwijdering van asbest bij de basisschool De Toermalijn in Wormerveer openbaar gemaakt.

Eerdere informatie was onvolledig en op onderdelen zelfs aantoonbaar onjuist, er is nooit een ‘destructief’ onderzoek uitgevoerd.

Het raadsdebat van 12 februari, aangevraagd door de voltallige oppositie, werd mede gehouden naar aanleiding van de vondst van asbest op het terrein op 4 februari – bekendgemaakt op 6 februari. Eén van de vragen aan het college was “Is er een onderzoek ingesteld naar de asbest op het terrein van de Toermalijn?”

In zijn antwoorden repte wethouder Emmer niet over eerdere onderzoeken en sanering van asbest. Nu, precies een maand later, bij de evaluatie van “het proces rondom de asbestsanering” blijken er niet alleen eerdere onderzoeken te zijn geweest maar ook dat er op 20 januari al asbest is verwijderd.

De Orkaan berichtte over deze eerdere onderzoeken en sanering al op 20 februari. Destijds deelde de woordvoerder van wethouder Emmer mee dat er in december een zogenaamd ‘destructief’ onderzoek type B was verricht. Dat blijkt onjuist te zijn volgens de laatste raadsinformatiebrief: “In het rapport van Oesterbaai was abusievelijk het type B onderzoek aangekruist. Partijen, inclusief de gemeente, zijn er hierdoor van uitgegaan dat er een destructief onderzoek was uitgevoerd.”

Wat zijn de feiten en de data?

21 december 2012
FKG Architecten meldt namens Agora te willen slopen. Ze sturen een asbestinventarisatierapport type A van Ingenieursbureau Broomans. In het rapport is aangegeven dat er nog een type B onderzoek moest komen omdat op een aantal plaatsen mogelijk asbest aanwezig is.

4 april 2013
De gemeente bevestigt de sloopmelding op basis van dit rapport en stelt nadere voorwaarden over een sloopveiligheidsplan en tekeningen.

10 december 2014
Het onderzoek – uitgevoerd door Oesterbaai – is klaar. Het is gemaakt in opdracht van bouwbedrijf Van Deelen. In dit asbestinventarisatierapport type B wordt gewezen op de mogelijke aanwezigheid van asbest op vijf plekken, waaronder de fundering. Maar “feitelijk gezien” was dit “geen type B onderzoek, terwijl dit volgens de asbestregels wel had gemoeten” zegt de gemeente nu.

15 januari 2015
De gemeente krijgt het rapport van Van Deelen – vijf weken later dus. En dan gebeurt er iets geks: de afdeling Vergunningen en Toezicht controleert alleen of het rapport is ingediend. Dus niet wat er in staat en niet of het echt een ‘rapport type B’ is.

Bij type A gaat het om onderzoek van rapporten en andere stukken (deskresearch), visuele inspectie, inclusief licht destructief onderzoek: het nemen van monsters van asbestverdachte materialen. Bij type B worden ook niet-zichtbare asbestverdachte toepassingen onderzocht. Het gaat vooral om fundering of constructie van een gebouw. Het bouwwerk wordt voor de sloop zodanig destructief onderzocht dat de aanwezigheid van nog resterende asbesthoudende materialen moet kunnen worden vastgesteld.

20 januari 2015
Het door Oesterbaai waargenomen asbest wordt gesaneerd. De gemeente krijgt hiervan een ‘vrijwaring’.

4 februari 2015
Er wordt toch asbestverdacht materiaal in de fundering aangetroffen (zoals al door Oesterbaai was verwacht), het werk wordt door sloopbedrijf De Klomp direct stilgelegd, het bouwterrein afgesloten.

6 februari 2015
Er worden waarschuwingsborden geplaatst. Bureau Inspectus heeft een aanvullende inventarisatie gedaan waarbij in stelplaatjes asbest is aangetroffen. (op 5 februari wordt op het naastgelegen schoolplein onder grote belangstelling van kinderen en ouders de eerste paal voor de nieuwe school geslagen).

12 februari
Interpellatiedebat in gemeenteraad waar de eerste twee rapporten en de eerdere saneringsacties niet genoemd worden.

18 februari
Sanering van het terrein begint. De asbesthoudende stelplaatjes zijn beschadigd en verweerd, daarom wordt al het puin onder asbestcondities gesaneerd. Agora geeft opdracht aan APS Milieu B.V. voor een verklaring dat de bodem vrij is van asbest.

12 maart
De – voorlopig – laatste Raadsinformatiebrief van de gemeente.

De vraag is of de raad hiermee genoegen neemt. De eerdere rapporten zijn bewust niet genoemd door de gemeente. Een type B rapport is nooit gemaakt. De waarschuwing dat er asbest in de fundering verwacht kon worden is in de wind geslagen, met als gevolg dat dit tijdens de sloop beschadigd is geraakt, verspreid is over het hele terrein en al het slooppuin onder asbestcondities moest worden verwijderd. De vraagt rijst ook wat de totale kosten van dit alles zijn tot dusver.

Maar niet alleen wethouder Emmer heeft wat uit te leggen.

Taco Keulen, voorzitter van het College van Bestuur van Agora, stelde eerder tegenover De Orkaan beslist niet te weten dat al veel langer bekend is dat er asbest zou kunnen zitten in het gebouw van de biljartvereniging, laat staan dat hij als bouwer asbest zou hebben laten verwijderen: “Dit is nadrukkelijk niet het geval.” Uit het feitenrelaas van de gemeente blijkt precies het tegenovergestelde.