Mijn gedachten worden zo in beslag genomen door het overlijden van Wim Kok, dat ik niet over een ander onderwerp kan schrijven. Ik maakte hem gedurende de jaren dat ik staatssecretaris voor Buitenlandse Handel en Tweede Kamerlid was mee en hij maakte veel indruk op mij.
Daarom wijk ik een beetje af van ons credo dat De Orkaan puur Zaans moet zijn. Wim was in de tijd dat hij vakbondsman was heel belangrijk voor de werkstad Zaanstad en hij was vooral het idool van mijn moeder, die zijn stijl en bevlogenheid bewonderde.
Door Anneke van Dok
Toen hij de Partij van de Arbeid ging aanvoeren waren we daar allemaal heel verheugd over. Dat vertrouwen hield stand toen Wim een doorslaggevende rol speelde bij het tot stand komen van het zogenoemde Wassenaarakkoord, waarin de basis werd gelegd voor de modernisering van de verzorgingsstaat en dat vooral bekendheid kreeg door de hervorming van de WAO.
Als premier kwam zijn leiderschap ten volle tot zijn recht. Hij verenigde de, volgens mij, de drie belangrijkste deugden van een politieke aanvoerder: idealisme, intelligentie en integriteit. Vanuit die drie i’s creëerde hij ruimte en vertrouwen voor veranderingen, die nodig waren om het parool Werk, werk, werk, van het eerste Paarse kabinet mogelijk te maken.
Het koesteren van oude tegenstellingen tussen werkgevers en werknemers stond een moderne welvaart in de weg. Wim Kok hield echter maat, en wist te overtrokken verwachtingen over globalisering en privatisering te temperen en cynici te overtuigen. Door idealisme en pragmatiek te combineren was hij in zijn rol als voorzitter van de kabinetsvergaderingen een verademing. Als de betogen elkaar herhaalden en er geen nieuwe argumenten meer kwamen, begon hij te kuchen en te zuchten. Daarna vatte hij zijn conclusie zo helder en analytisch samen, dat iedereen zich er meestal in herkende.
Dat de globaliseringseuforie zou leiden tot onoverzichtelijke financiële markten, en dat een uiterst nuttig instituut als de sociale werkplaats zou sneuvelen valt hem niet aan te rekenen, maar zijn opvolgers. Zaanstad, Nederland en Europa zijn Wim Kok veel eerbied en dank verschuldigd. En ik zal hem herdenken als een voorbeeld voor mijzelf en voor nog actieve politieke leiders.
Foto W. de Jong (Gemeentearchief Zaanstad) van Wim Kok tijdens een bezoek aan het Eiland in Zaandam.
