Samen met alle Orkaanlezers die vorige week treurden over het vertrek van banketbakker Landsaat, en slagerij De Ridder ween ik bittere tranen over afbrokkeling van de Zuiddijk, als ware het een wisselend kindergebit.
De Zuiddijk vormt namelijk de zilveren draad van mijn jeugdherinneringen: variërend van Keldertje op 131 waar ik als kleuter het lint voor mijn haarstrik mocht uitzoeken tot het Spinnenwiel, waar ik aan de toog mijn puberteit doorworstelde.
Door Anneke van Dok
Fotoalbums doorbladerend zie ik de haarstrik als een grote vlinder bovenop mijn hoofd prijken, maar in de Spinnenwieltijd was sluik haar met zwarte mascara à la Juliette Greco de norm.
Als ik lees dat slagerij De Ridder is verdwenen, denk ik aan Anja, mijn vriendinnetje met wie ik in het dijkhuis achter de winkel speelde. Als je de deur opende kwamen haar tobberige mopshondje en de geur van verse worst, je al tegemoet. De naam Landsaat was niet alleen bekend vanwege zijn heerlijke gebak, maar ook vanwege de maatschappelijke betrokkenheid van de familieleden. Bijvoorbeeld als actief lid van ZVV.
Aangezien mijn grootouders, van beide kanten, in de nabijheid van de Zuiddijk woonden, werden daar alle kleine en grote inkopen gedaan. Kapper IJff knipte kinderen, heren en als ’t zo uitkwam ook dames, en met huisarts Mooij, tandarts Eden, apotheek De Burcht en een drogisterij* werd ook in de medische behoefte voorzien. Op de dijk vond je alles, wat je hartje begeerde: van breiwol tot motorfiets, van nieuwe vloerbedekking bij Turksma tot melk en eieren bij Dirk Zwart, die zijn zuivel ook met paard en wagen bij je thuis bracht.
Wat jammer dat de winkels uit mijn jeugdparadijs teloor gaan en wat dom om de oorzaak bij anderen te zoeken dan bij jezelf. Winkels sluiten niet vanzelf; welnee, winkels gaan dicht als de klanten ontrouw zijn; uit zuinigheid omdat het bier inde supermarkt een dubbeltje goedkoper is dan bij de buurtkruidenier en uit genotzucht, omdat winkelketens onze hebberigheid en kooplust zo goed weten te bespelen met floddergoed en afbraakprijzen.
* Barbara Paree was de naam van de drogiste. Ze was de dochter van de parfumeur, aan het eind van de Tuinstraat en de Parkstraat. De naam van haar man, de drogist, ben ik vergeten.
Foto (gemeentearchief Zaanstad) van de Zuiddijk in 1965: Rijwielzaak Tijmen Mulder met rechts daarvan de slagerij van de Ridder en dan de huishoudwinkel en ijzerzaak van Voorn. Links van Tijmen Mulder tabakszaak van oud-wielrenner Bouk Schellingerhoudt en de bloemenwinkel van Schermer, de Prinsenstraat en een Albert Heijn. Aan de linkerzijde van de Zuiddijk de Burchtgalerij en geheel op de voorgrond de toegang naar de Schubertstraat.
moest zijn 93c e natuurlijk duld en geen duldt ik word ouder papa
Als huurder van het perceel zuiddijk 93 c met tevens toegang vanuit de touwslagerstraat heb ik in 2013 na wat gesteggel met onze handhaving nagegaan wat de bestemming was van betreffende lokatie. Voor de goede orde.., dit pand ligt tussen de Ridder en de tegenwoordige ijssalon, dus onder de voormalige tabakzaak van Bouk Schellinkhout. De bron is een gemeenteraadslid en in die functie nog steeds actief. Ik citeer een stuk uit deze brief omdat ik me zorgen maak over de ontwikkelingen rond de zuiddijk. 16 april 2013."Beste Frenk. Het volgende heb ik uitgezocht. Het pand Zuiddijk 83c valt onder het bestemmingsplan Zaanam-zuid vastgesteld ein 2008,begin 2009. Het is dus een actueel bestemmingsplan want het is niet ouder dan 10 jaar (nog steeds niet frenk) Zuiddijk 93c valt onder artikel Gemengde Doeleinden (GD) Dit komt neer op een combinatie van wonen en werken waarbij wonen op de verdiepingen moet plaatsvinden..."
Werken doen we dus op de Zuiddijk en daaronder. Wonen daarboven is prima. Heb ik iets gemist, is het bestemmingsplan veranderd..? Wie het weet mag het zeggen, maar ik duldt geen woning boven mijn nering en ondernemers op de dijk zijn hier ook allerminst over verheugd. De Zuiddijk kan een fantastische aanvulling worden op de stad dus wakker worden allemaal...
Ben bang dat het te laat is Frenk. En zo'n artikel als dit draagt niet bij....
De vanzelfsprekendheid van klandizie is weg - als die ooit al bestaan heeft. Winkeliers van de Zuiddijk, kijk eens naar de Zaanbocht in Wormerveer. Hier is de neergaande trend gekeerd.
Misschien is dit ook mogelijk voor jullie winkelstraat?
"Winkels sluiten niet vanzelf; welnee, winkels gaan dicht als de klanten ontrouw zijn"
Klopt, dus koop je spullen zoveel mogelijk bij dat leuke winkeltje, neem de tijd voor een praatje en wees bereid om misschien iets meer te betalen. Je krijgt er een leukere buurt voor terug!
De fabrikant in parfumerieën was Jacob Willy Heinrich Petersen (1895-1985), die getrouwd was met Johanna Stock (1888-1959). Als gevolg van de anti-joodse maatregelen in Duitsland – mevrouw Petersen was joods – vluchtten zij met hun twee dochters in de jaren ‘30 uit Bad Godesberg naar Nederland. Nadat zij zich in Zaandam hadden gevestigd, begon Petersen onder de merknaam Paree allerlei soorten was en crème te produceren in zijn woning aan Herengracht 16.
In juni 1945, een maand na de bevrijding, trouwde de oudste dochter, Regine Maria Barbara Petersen (geb. 1924), met Gert Vollmann (geb. 1922). Zij hadden in de Burchtgalerij, op het adres Zuiddijk 34, een parfumeriezaak, die de naam ‘Maria Barbara’ droeg. Het echtpaar Vollmann-Petersen woonde boven de zaak.
Voor meer informatie over het gezin Petersen-Stock zie: https://www.joodsmonumentzaanstreek.nl/petersen-stock-johanna-henny/#toggle-id-1
heel hartelijk dank voor de verbetering en de aanvulling. Gert Vollmann en Barbara waren goede vrienden van mijn tantes Tiny en Rina Plooijer
Barbara was onze getuige bij de film van Monumenten Spreken over de Joodse Begraafplaats https://www.youtube.com/watch?v=4c0N09rPoIw
Op jonge leeftijd was ik advertentieverkoper bij de Typhoon.toen nog een èchte Zaanse krant. De Zuiddijk en achterland was mijn rayon. Op bezoek van de heren Van der Leeden voor een grote Philips advertentie. Bij Willem Onrust (Vonk Sports) eindeloos praten over het Zaanse voetbal. Door Jaap Groen op de hak worden genomen over onze derby tegen Zilvermeeuwen (ik speelde bij Zaandijk) Bij Lammes een biljartje doen met De Heer Hollink (gevestigd t/o het Stadhuis). Bij winst van Hollink een advertentie rijker. Ze zijn er niet meer Landsaat, De Ridder, Mulder, Jos Pais, Biesot, Korver en vele anderen. Met een beetje nostalgie stap ik bij Slager Schoen binnen.