Herrie in Haaldersbroek. Gemeente Zaanstad weert krant bij openbare hoorzitting
Linda Stellaart heeft een woonboot in Haaldersbroek. Dat mag niet. De gemeente zegt dat ze weg moet. Linda doet dat niet. De gemeente legt dwangsom van €10.000 op. De krant schrijft daarover. Linda maakt bezwaar bij de gemeente. Maar ze wil niet dat de krant dat opschrijft. De gemeente vraagt de journalist te vertrekken. En dat doet ze. (Tot zover de Jip en Janneke versie.)
De Gemeente Zaanstad heeft – ongetwijfeld ongewild – een belangrijke bijdrage geleverd aan de jurisprudentie over geheimhouding en openbaarheid. Deze week werd een journaliste van Dagblad Zaanstreek verzocht een openbare hoorzitting te verlaten. Daarmee werd de openbare hoorzitting een besloten zitting – en daarmee werd meteen één van de grondbeginselen van de lokale democratie aangetast: de openbaarheid van bestuur.
De gemeente Zaanstad heeft niet een bepaald een lekker track record op het gebied van openbaarheid. Regelmatig worden stukken geheim verklaard en delen van vergaderingen besloten gemaakt. Het gaat vaak om juridische procedures en financiële stukken over de bouw- en exploitatie-oorlog tussen de gemeente en de NS: het Inverdan-dossier.
Maar nu ging het over een illegaal aangemeerde woonboot. Een typisch gevalletje voor de Rijdende Rechter zou je zeggen, maar in dit geval uitgevochten bij de gemeente.
Verslaggever José Pietens van Dagblad Zaanstreek werd verzocht de openbare hoorzitting waarop de bezwaarmakers hun problemen zouden toelichten te verlaten – op verzoek van die bezwaarmakers (Linda Stellaart en haar man). Toen de verslaggever stelde dat het een openbare zitting was en dat ze alle recht had daar te blijven en niet van plan was te vertrekken, stelde Nelleke Zeef (afdelingshoofd Juridische Zaken van Zaanstad) dat de zitting in dat geval niet door zou gaan en dat ze wel “een andere manier” zou vinden om de bezwaarmakers te horen.
Pietens vertrok onder protest. Woordvoerder Melissa Rotteveel van de gemeente laat aan de krant weten dat het geen dreigement was maar “een suggestie” omdat de emoties wel eens hoog op zouden kunnen lopen “waardoor het Nelleke beter leek als de journaliste er niet bij zou zijn.”
Het gedraai van de gemeente maakt het er niet veel beter op. Suggestie, verbod of dreigement: de gemeente vliegt hier uit de bocht. De bezwaarmakende burger heeft recht om zich te verweren, maar alle andere burgers hebben het recht om te weten hoe de gemeente dat oplost: worden de juiste procedures gevolgd, zijn de argumenten in orde, krijgen de bezwaarmakers de gelegenheid om zich te verweren.
Openbaarheid is de kern van de lokale democratie. En als het hoofd van de afdelingshoofd Juridische Zaken van Zaanstad denkt dat democratie ook wel zonder openbaarheid kan, vliegt ze uit de bocht.
De zitting is gewoon doorgegaan. Wat daar besproken is, wat de argumenten van de gemeente en Stellaart waren weten we niet. Het is zelfs de vraag of die “besloten” zitting wel rechtsgeldig is. Maar ernstiger is natuurlijk de anti-openbaarheids-mentaliteit bij de gemeente.
