Vergunningen, toezicht, handhaving – in 2024 had de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) de handen vol. Ondanks nieuwe wetten, Tata Steel-drukte en meer werk, sloot de dienst af met een financieel overschot van € 4,5 miljoen. De jaren erna? Géén nieuwe groeispurt, mede vanwege het ravijnjaar.

OD NZKG is actief in een van de drukste en meest complexe regio’s van Nederland. Voor acht gemeenten, waaronder Zaanstad, regelt zij onder andere de vergunningverlening voor bedrijven, bouwprojecten en bodemwerkzaamheden. Daarnaast houdt de dienst toezicht en handhaaft zij de regels. OD NZKG waakt zo over milieuregels, veiligheid en gezondheid.

In 2024 kreeg de dienst er flink wat extra werk bij. De vraag naar hun inzet groeide met veertien procent ten opzichte van het jaar ervoor. Dat kwam deels door grote maatschappelijke dossiers zoals de energietransitie en de stikstofproblematiek, maar zeker ook door de invoering van de nieuwe Omgevingswet op 1 januari.

Overschot

De baten waren in 2024 ruim vier miljoen euro lager dan begroot. Dat kwam onder meer doordat een deel van het afgesproken werk met opdrachtgevers niet volledig kon worden uitgevoerd. De uitvoeringsovereenkomsten (afspraken over welke taken worden opgepakt) zijn voor 95 procent uitgevoerd. Dat lijkt weinig verschil, maar op een totaal van tachtig miljoen euro scheelt vijf procent behoorlijk. Zaanstad droeg € 4.224.000 bij, wat iets lager was dan de oorspronkelijke begroting.

Het lagere inkomen werd ruimschoots goedgemaakt doordat ook de uitgaven meevielen. Minder personeelskosten, voordeligere projecten en doorgeschoven plannen zorgden samen voor een overschot van € 4,5 miljoen.

Tata Steel

Tegelijkertijd is 2024 ook het jaar waarin het dossier Tata Steel opnieuw centraal kwam te staan. De maatschappelijke druk rond het staalbedrijf is enorm. De OD NZKG houdt toezicht op Tata en regelt de vergunningen. Een belangrijk punt van zorg zijn de kooksgasfabrieken, waar door omwonenden en milieuorganisaties en klimaatactivisten veel actie tegen voeren. Tata is gewaarschuwd om de regels na te leven; anders kan de vergunning worden ingetrokken.

De dienst stelde ook bodemvervuiling vast bij de opslag van staalslakken. Tata moet hiervoor een saneringsplan aanleveren. Tegelijk begeleidt OD NZKG het traject rond ‘Groen Staal’. Voor deze inzet is tot 2030 jaarlijks € 5 miljoen beschikbaar. Daarnaast werkt de dienst aan een geurradar om bewoners beter te kunnen waarschuwen bij overlast.

Ravijnjaar

De begroting voor 2025 laat zien dat de Omgevingsdienst een pas op de plaats maakt. Na jaren van groei verschuift de aandacht naar stabiliteit en beheersing. ‘De komende jaren is de steile groei van de organisatie eruit,’ zo stelt Loes de Maat, algemeen directeur.

De inkomsten nemen iets af, vooral door bijgestelde uitvoeringsovereenkomsten, maar de uitgaven bewegen mee. Het resultaat: een sluitende begroting zonder ingrijpende bezuinigingen. Die lijn wordt in 2026 en 2027 voortgezet. De dienst kiest voor focus op wettelijke taken en afspraken die al gemaakt zijn met opdrachtgevers. Nieuwe wensen en verdere groei worden pas opgepakt als daar ook financiële ruimte voor is.

Deze terughoudendheid komt door het ravijnjaar, waarin gemeenten minder geld krijgen uit het gemeentefonds. Tot nu toe draagt Zaanstad in de begrotingen voor 2025 € 4.890.000 bij, en voor 2026 € 4.700.000, wat wel meer is dan de € 4.224.000 in 2024. Maar bezuinigingen van de gemeenten kunnen alsnog komen als de situatie verder verslechtert.

Ebbehout

Opvallend is de geplande investering in het kantoor aan het Ebbehout in Zaandam. Voor de verbouwing, die het pand duurzamer en moderner moet maken, is € 2,5 miljoen uitgetrokken. Na goedkeuring van het plan start de voorbereiding voor de aanbesteding, die voorlopig in de zomer is gepland. Het pand zal in 2026 weer klaar zijn.

Lees ook:

Door: Nick Boeske. Info: Raadsinformatiesysteem Zaanstad en eerdere artikelen. Foto: De Orkaan.