Vandaag precies drie jaar geleden – op 24 februari 2022 – viel Rusland Oekraïne binnen. Op veel plekken in Nederland werd daar aandacht aan besteed. In Zaandam was er een solidariteitsmars vanaf het stadhuis naar de Oekraïense club in winkelcentrum Rozenhof. Daar werd de fototentoonstelling Brave to Bring the Light geopend en was een workshop ‘loopgraafkaarsen maken’.

Aan de tocht deed een groep van ruim honderd mensen mee, vanaf het stadhuis trok de tocht naar de Vyshyvanka-bank op de Gedempte Gracht. Deze bank is een monument voor Oekraïne.

Mars

Tijdens de mars werden lichtjes uitgedeeld aan deelnemers waarvan er veel zelf uit Oekraïne kwamen. De Oekraïense club is een initiatief van Bogdana Postrygan, die ook de mars leidde. Zij is intensief bezig met de oorlog en maakt zich grote zorgen:

‘In de afgelopen weken zie ik dat het de verkeerde kant op gaat in Oekraïne, ik ben erg bang voor wat er gebeurt en dat de oorlog zich verspreidt van Oekraïne naar de hele wereld.’

Demonstranten droegen borden en een grote Oekraïense vlag over de Gedempte Gracht. Tijdens de tocht riepen ze slogans tegen de oorlog, zowel in het Engels als in het Oekraïens. De mars verliep rustig en zonder verstoringen. (onder de fotogalerij – swipe of gebruik de pijltjes – gaat het artikel door)

Vyshyvanka-bank

De Vyshyvanka-bank op de Gedempte Gracht betekent veel voor de Oekraïnse gemeenschap. Maryana Mostova, eveneens lid van de Oekraïense club:

‘Twee jaar geleden hebben Oekraïense vrouwen deze bank gemozaiëkt. De bank is in de vorm van de Oekraïense kaart en bevat 25 verschillende patronen, die staan voor de 25 verschillende regio’s.’

Ze vertelt dat het nationale kledingstuk, de Vyshyvanka, uit borduurwerk bestaat en dat er een specifieke stijl is voor elke provincie, deze patronen zijn in de bank verwerkt.

Gevallenen

Bij de bank werd gevraagd de lichtjes daarop neer te zetten, als symbool voor de zielen van de gevallenen in de oorlog.

Europarlementariër Thijs Reuten (GL-PvdA), zelf afkomstig uit Zaandam, riep in zijn toespraak op tot eenheid en benadrukte hij dat Oekraïne zo snel mogelijk lid moet worden van de EU en de NAVO.

Reuten vindt dat Zaanstad trots kan zijn op de manier waarop er aan Oekraïne wordt gedacht. In zijn dagelijks werk houdt hij zich veel met de oorlog bezig. Volgens hem is het nu cruciaal om in Europa de krachten te bundelen en de defensie te versterken.

‘Daar hebben we geen maanden of jaren voor, dat moet in de komende weken gebeuren.’

Wat er in Oekraïne gebeurt, is volgens Reuten een existentiële crisis, en verdragen en regels mogen het oplossen van deze crisis niet in de weg staan. ‘Daarom moeten de taboes van tafel,’ zegt hij.

Burgemeester Jan Hamming benadrukte hoe welkom de Oekraïense vluchtelingen in Nederland zijn. ‘Ik vind het belangrijk om hier samen te tonen dat het anders kan, en dat dit uiteindelijk weerslag zal hebben op de werkelijkheid.’

Daarnaast onderstreepte hij dat het goede uiteindelijk altijd zal overwinnen van het kwade. Hij vindt het mooi om te zien hoe snel de Oekraïners deel zijn geworden van de Nederlandse samenleving.

‘Ik vind dat het onze plicht is als mens om mensen die gevlucht zijn voor oorlog menswaardig op te vangen, en dat doen wij in Zaanstad met trots.’

Hamming heeft vooral grote bewondering voor de kracht en betrokkenheid van de Oekraïense vluchtelingen.

Donker

Na de toespraken werd een minuut stilte gehouden, gevolgd door het Oekraïense volkslied. Daarna verplaatste de groep zich naar de ruimte van de Oekraïense club in het Rozenhof, waar de fototentoonstelling Brave to Bring the Light werd geopend.

De tentoonstelling gaat deels over de elektriciteitswerkers in Oekraïne die elektriciteitscentrales herbouwen na bombardementen, en deels over het brengen van licht in moeilijke tijden. De tentoonstelling is geschonken aan de Oekraïense club door het Oekraïense energiebedrijf DTEK.

De fototentoonstelling is deels in het donker, om te visualiseren hoe veel mensen in Oekraïne geen toegang hebben tot elektriciteit. Er lagen zaklampen klaar om de foto’s te verlichten en beter zichtbaar te maken. De tentoonstelling is nog te bezoeken tot 24 maart in het Rozenhof.

Loopgraafkaarsen

Naast de fototentoonstelling was er ook een workshop waarin mensen zelf loopgraafkaarsen konden maken. Voor mensen die zonder elektriciteit leven, zorgt zo’n kaars voor vier uur licht. De organisatie stuurt de kaarsen naar Oekraïne. Maryana Mostova:

‘Elke kaars zal een stukje licht brengen naar Oekraïne.’

Na afloop van de opening en de workshop werd de documentaire Fight for the Light van DTEK getoond.

Door Marijn Kerkhoven.