De Bieb voor de Zaanstreek gaat een Wereldzwerfboekenkast opzetten. Daarin komen jeugd- en prentenboeken in verschillende talen en dialecten. De kast wordt op 21 februari, de Dag van de Moedertaal, gepresenteerd.
Arnold de Visser, de klusjesman van de bibliotheek, is al druk bezig met het vervaardigen van de kast, vertelt Lees Media Consulent Els van Caspel. Het is de bedoeling dat de kast niet te missen is voor de bezoekers van de bieb:
‘Het wordt een grote, verrijdbare kast in de vorm van een Zaans huis. Er komen plankjes in het huis voor de boeken in de verschillende thuistalen, of moedertalen, die in Zaanstad worden gesproken. Naast de planken komen wat vogelhuisjes te hangen. Dat staat symbool voor het Zaanse huis dat nu voor veel mensen hun thuis is. Maar die mensen hebben een andere plek waar ook hun thuis is. Bij beide plekken hoort een thuistaal.’
Aantrekkelijke kast
Voor het vullen van de planken in de kast is de bibliotheek dus op zoek naar anderstalige jeugdboeken voor lezertjes tot twaalf jaar oud. Prentenboeken mogen natuurlijk ook. Volgens Van Caspel zijn alle boeken welkom:
‘We kijken van tevoren of de boeken geschikt zijn voor onze kast. Ze moeten er wel netjes uitzien. Ze mogen ook niet te gedateerd zijn en, ook belangrijk, ze moeten echt geschikt zijn voor kinderen. Het moet een kast worden die heel aantrekkelijk is voor kinderen.’
De taal maakt eigenlijk niets uit. Van Caspel zou het ook leuk vinden als er boeken in dialect aangeleverd worden. Daarbij zijn boeken in het Zaans, voor zo ver die er zijn, natuurlijk ook welkom. Maar ook bijvoorbeeld in het Fries geschreven boeken kunnen een plaatsje in de kast krijgen.
Talen vieren
Van Caspel streeft ernaar om gemiddeld zo’n honderd boeken in de kast te hebben. Het aanbod zal steeds anders zijn, omdat kinderen boeken meenemen en er weer boeken in terug kunnen zetten. Dat is natuurlijk het idee van een zwerfboekenkast, zoals er wel meer van zijn in Zaanstad.
‘Het moet een levende boekenkast worden, waarbij mensen elkaar ook kunnen ontmoeten. Ik hoop dat op deze manier de verschillende talen in de Zaanstreek gevierd worden.’
De Dag van de Moedertaal wordt op vrijdag 21 februari gevierd in de bibliotheek in Zaandam. Het begint om 13.30 uur. Voor het evenement zoekt Van Caspel nog mensen die in hun eigen moedertaal willen voorlezen. Je kunt je via een mailtje aanmelden.
Heb je jeugd- en prentenboeken in een andere taal of dialect die een plekje mogen krijgen in de Wereldzwerfboekenkast, dan kun je die afleveren bij de klantenservice of administratie van de bieb-vestigingen in Wormer, Krommenie of Zaandam.
Door Di-Lan Sun. Foto: De Orkaan.
Sympathiek initiatief, maar zou de bibliotheek niet vooral de Nederlandse(!) taalvaardigheid bij kinderen moeten ondersteunen? Ik ben een beetje bang dat de gewenste friese en zaanse boeken er niet komen, maar dat vooral turkse en marokkaanse boeken aanwezig zullen zijn. Mijn indruk is toch al dat thuis vooral in de (groot)moedertaal gesproken wordt en dat de volgende groep kinderen met een taalachterstand onderweg is.
Taal is bedoeld om mee te communiceren en dat kan beter niet ondergeschikt zijn aan een culturele identiteit. Met de friese taal kan ik me met veel moeite nog iets indenken, maar Zaans? Het is hooguit leuk als curiosum.
Behoud van cultuur is misschien lollig, maar op enig moment moeten mensen een keus maken. Klompendansende Canadezen vind ik vooral raar.
De indruk dat als thuis vooral in de (groot)moedertaal gesproken wordt en dat de volgende groep kinderen daardoor met een taalachterstand onderweg is, is een hardnekkig misverstand.
Het is al lange tijd bekend dat meertaligheid zeker geen voorbode hoeft te zijn voor een taalachterstand. Sterker nog: een meertalige opvoeding kent veel voordelen. Meertalige mensen denken sneller, zijn beter in rekenen, kunnen beter multitasken en ontwikkelen minder snel dementie, wijst onderzoek uit. Wélke taal er als tweede taal wordt gesproken, is daarbij totaal niet van belang. Zie: https://www.taaldoetmeer.nl/meertalig-opvoeden-thuis-je-moedertaal-spreken-of-juist-liever-nederlands/. Op internet zijn meer interessante artikelen te vinden over dit onderwerp.
Ouders die de Nederlandse taal niet goed beheersen en daardoor 'krom' Nederlands tegen hun kind praten, zorgen er juist voor dat hun kind ook 'krom' Nederlands praat.
De redenen vloien voort uit de situatie dat de genoemde studierichtingen vergeven lijken van mensen met een missie. Dat leidt ertoe dat onderzoeken plaatsvinden die niet voldoen aan de eisen die daaraan gesteld (moeten) worden.
Een voorbeeld van niet te lang geleden is er een dat kwam met het resultaat dat vleeseters agressiever zijn. Dat onderzoek bleek op vrijwel niets gebaseerd te zijn. Twaalf onderzochte personen, meen ik.
Als ik mijn best doe dan kan ik wel meer vinden hoor. Kwestie van zoeken.
Het probleem met bepaalde studies is niet alleen dat overtuigingen soms belangrijker gevonden worden dan wetenschappelijke zuiverheid. Daarnaast is een probleem dat de halfwaardetijd van opgedane kennis in een studie als psychologie verontrustend kort is. Mijn verwachting is dat dat voor vergelijkbare studies niet veel anders zal zijn. Hoe serieus moet je dergelijke studies nemen?
Bovenstaande kun je afdoen met dat het hier niet voldoende is onderbouwd, maar dat is te makkelijk. En ik hou wel van een gestrekt been. Dan is de boodschap maar duidelijk.
Waar komen de huidige taalachterstanden dan vandaan en wie betreft het? Zijn dat ouders met een niet-nederlands achtergrond die met hun kinderen ijzerenheinig krom nederlands willen praten? Ik denk het niet.
Nu heb ik een groot respect voor wetenschap, maar het respect voor wetenschappers is langzamerhand aardig getaand voor een aantal studierichtingen. Wat er -met name- uit de sociale en menswetenschappen komt is voor mij op voorhand suspect en daarvoor zijn goede redenen. Neponderzoeken met resultaten die vooral afhangen van de ideeën vooraf van de "onderzoekers".
Wat zijn die goede redenen?
Ik las bij het centraal bureau voor de statistieken het volgende:
Van de groep-8-leerlingen van de tweede generatie waarvan de ouders in Marokko zijn geboren steeg het aandeel met havo- of vwo-advies het sterkst: van 34 procent in 2011/’12, naar 50 procent in 2022/’23. De tweede generatie van Nederlands-Caribische of Turkse herkomst kreeg het minst vaak een havo- of vwo-advies (36 procent en 43 procent), de tweede generatie van Indonesische of Europese herkomst het vaakst (63 procent en 62 procent).
Van de leerlingen die in het buitenland zijn geboren hebben de Nederlands-Caribische en Surinaamse herkomstgroepen het kleinste aandeel met havo- of vwo-advies (27 procent en 29 procent). Van leerlingen geboren in Turkije steeg het aandeel met havo- of vwo-advies het hardst, van 30 procent in 2011/’12 naar 67 procent in 2022/’23.
Nepgetallen of niet: over en sluiten maar.
Behoudens enkele blunders van de afgelopen tijd vertrouw ik de cijfers van het CBS wel, hoor. Het is ook verheugend dat het kennelijk beter gaat met de vervolgopleiding, alhoewel het mijn zorgen over de taalvaardigheid niet wegneemt.
Even een snel gegooglede tekst van het NJI:
"De leesvaardigheid van Nederlandse leerlingen van 15 jaar is verslechterd. In 2022 haalde een derde van de leerlingen het gevraagde leesniveau niet, in 2018 was dit nog een kwart. Dat blijkt uit het internationale onderzoek PISA, dat wereldwijd de vaardigheden van 15-jarigen meet."
Was dat "over en sluiten maar" niet een tikje te arrogant?
Niet alle anderstalige kinderen spreken Turks of Marrokaans. Er zijn –denk ik– genoeg anderstalige kinderen van expats die hier maar tijdelijk verblijven. Voor deze kinderen is zo'n boekenkast wel zo fijn.
Is waar, maar ik sprak niet van "alle" maar van "vooral". Bedankt voor de aanvulling.
Wat een fantastisch leuk idee!
Ik hoop dat anders taligen er veel gebruik van gaan maken.
Ik ben zelf een enorme boekenwurm,en heb ook 2 lees kinderen
Wij hopen dat onze kleinkinderen ook het plezier van lezen ontdekken!