In Zaanstad stroomt jaarlijks een flinke som geld naar Fluxus, een organisatie die ooit voortkwam uit de muziekschool. Dat was een plek waar kinderen noten leerden lezen, akkoorden speelden en het plezier ontdekten van muziek maken.
Maar inmiddels heeft Fluxus zichzelf heruitgevonden. Waar muziek ooit de kern was, is het nu verdwenen in een zee van beleidsdocumenten en wollig taalgebruik. In de opdrachtverstrekking van Zaanstad aan Fluxus komt het woord ‘muziek’ zelfs niet meer voor.
Hoe hebben we het zover laten komen?
De taken van Fluxus, zoals benoemd door Zaanstad, omvatten alles behalve dat waar het oorspronkelijk om ging: muziekonderwijs. Tegenwoordig gaat het om ‘cultuurparticipatie,’ ‘kennisdeling’ en ‘het bouwen van netwerken.’ Prima termen om in een PowerPoint te plakken, maar wat zégt het? Het antwoord is: weinig in positieve zin.
Afgelopen week stuurde de burgemeester een brief naar de raad, getiteld: ‘FluXus: plan van aanpak visie-traject.’
De gemeente erkent dat er iets niet helemaal goed gaat. Er is een visie-traject gestart – altijd een spannende term – waarin de rollen van Fluxus opnieuw worden bekeken. Mooi, want een frisse blik is hard nodig. Maar als je leest wat het doel van dit traject is, zakt de moed je in de schoenen:
‘Culturele functies moeten meebewegen met trends en opgaven binnen de lokale samenleving, meebewegen met de groei en aantrekkingskracht van de stad en met de wensen en behoeften van gebruikers en bezoekers.’
Meebewegen met trends? Met groei en aantrekkingskracht? Wat een totale onzin. Muziekonderwijs heeft helemaal niks te maken met trends. Muziek leren is als leren lezen: je begint bij de basis. Noten lezen, maatsoorten begrijpen, ritme oefenen, herhalen, herhalen, herhalen. Een beetje pret tijdens dat proces is fijn, maar het gaat om structuur, volharding en – had ik al ‘herhalen’ getikt? – herhalen. Daar kan een kind een leven lang plezier van hebben, ongeacht wat de ‘trends’ zijn of de ‘aantrekkingskracht van de stad.’
In plaats van te bouwen aan aap-noot-mies gaat er nu -weer- een hoop tijd en geld naar vergaderen, analyses en panelgesprekken. Er zullen behoeften worden opgehaald en er komt een uitgebreide stakeholdersanalyse. En, het Adviespanel Cultuur wordt erbij gehaald. Waar waren al deze mensen al die tijd? Terwijl krachten in het veld al jaren aangeven dat het niet werkt, wordt er nu een plan van aanpak opgesteld om het wiel opnieuw uit te vinden.
En het ergste is: de oplossing ligt voor de hand. Snijd het waterhoofd los van de organen die direct zuurstof nodig hebben en verdienen.
Maak het mogelijk dat het muziekschoolgebouw aan de Westzijde door de muziekschool wordt gehuurd, en richt de aandacht op waar het echt om draait: muziek maken. Daarvoor zijn geen kluwen managementwol nodig. Maar docenten, instrumenten en lesruimtes waar de magie kan plaatsvinden. Die docenten zijn er voldoende; geef ze lucht.
Daarbij kan het geen kwaad, los daarvan, een visie te formuleren over de toekomst van Fluxus. Het halfslachtige model – waarin Fluxus alles wil zijn, maar niets echt goed doet – werkt niet.
Zaanstad heeft cultuur en muziek hard nodig. Dat faciliteer je niet door mee te bewegen met trends, maar door te bouwen aan de basis.
Door Merel Kan.
De tijd dat de gemeente muziekonderwijs als een onvermijdelijke voorziening zag is blijkbaar voorbij. Het wordt gezien als een last die langzamerhand dient te verdwijnen. Een financiële last aan het gemeentelijk been. Kost alleen maar, geen verdienmodel dus. Tsja, dan kunnen sport, zorg, onderwijs, veiligheid en infrastructuur ook gelijk op de schop. Ze kosten bakken.
In 2014, tijdens de protestakties tegen de opheffing van de zelfstandige muziekschool, werd mij duidelijk dat alles al was bekokstoofd. Al jaren eerder. De overname van de muziekschool door fluxus was, is nu wel heel duidelijk, een sterfhuisconstructie. Wat de docenten ook zeggen of voorstellen, het wordt niet serieus genomen. Al tien jaar lang. 'Past niet in de 'hedendaagse visie' , negeren dus'.
Of ik nu terugdenk aan de bestuurlijke tijd van Harry & Louise (klinkt als de titel van een relatiedrama-liedje) of aan de huidige 'beslissers' Breunesse en van Kekerix (klinkt als een veel te duur onderzoeksbureau), het docententeam werd en wordt steevast gezien als storend, vervelend, visieloos en te kostbaar. Maar zeg nou eerlijk, waar drijft een onderwijsinstituut op? ... ja toch?
Wie en wat zijn hier uiteindelijk de dupe van? Los van de muziekdocent die nu weet dat in de nabije toekomst dit werk als een bijbaantje wordt bestempeld, is het de burger die geen betrouwbaar muziekonderwijs meer kan krijgen en de samenleving die cultureel wordt uitgekleed. Een gemeente zou zich hier juist voor moeten inzetten, gezien haar verkiezingbeloftes. Cultuur is datgene waarmee een samenleving zich onderscheidt. Gemeente-klussie toch?
Wat ik ook kwetsend vind is de houding van wethouder Breunesse, misschien wel schofferend. Een houding als 'we gaan gewoon lekker op de ouwe voet verder, laat maar door etteren' . Deze wethouder heeft blijkbaar geen overtuiging om veranderingen door te voeren, of hij heeft daar de politieke ballen niet voor. Hoe het ook zij, met dit 'beleid' , met deze visie zal de muziekschool een gewisse dood sterven. RIP muziekschool.
(wordt vervolgd)
Heel heel jammer dat datgene wat de basis zou moeten zijn, muziekonderwijs aan onze kinderen maar ook aan ieder ander die dat wil, zo aan de kant geschoven wordt. Ze zijn bij fluxus helemaal doorgeslagen en de weg goed kwijt. Jammer dat Zaanstad en dan met name de gemeenteraad o.l.v. onze burgemeester er niks aan doet en niet ingrijpt. Ook dat is het gevolg van het feit dat ze totaal de binden en feeling met de samenleving helemaal kwijt zijn ook de partijen die aangaven tijdens de verkiezingen te staan voor de zaanse inwoners. Jammer heel jammer. Terug naar de basis lijkt mij het beste en degene die nu de scepter zwaaien bij Fluxus vriendelijk uitzwaaien.
Interessant onderwerp en duidelijk gesteld. Jammer genoeg mis ik nog hoe en wie. Kunnen we Fluxus opheffen en muziekles op school geven? Is Fluxus aan zet, of de Gemeente? Of lees ik over een half jaar hetzelfde?
Wat een scherp stuk, Merel, je slaat de spijker op z'n kop. Semantiek en holle frasen belemmeren de daadkracht en doelen die nu dringend nodig en (allang) helder zijn. Samen muziek maken is tijdloos en contrasteert met trends die vooral economische belangen lijken te dienen. Trends bedreigen culturele authenticiteit en diversiteit. Het is hoog tijd dat het gemeenschapsbelang weer leidend wordt en muziek centraal staat, zoals vroeger bij Fluxus. Wie gaat het tij keren als de politiek faalt?
Verantwoordelijke politici geven liever geld uit aan een schertsvertoning rondom geld innen bij de Zaanse Schans. Of door onderzoek te doen naar zaken door dure projectbureaus, terwijl de uitkomst uit eerdere dure onderzoeken al bekend waren. Ach er zijn vast veel meer voorbeelden te noemen, Guiswegproject, rondweg Westerkoog niet veilig maken maar pas als de Binding open gaat en dat is nou net wat B&W van Zaanstad NIET willen dussssssssssss de rondweg Westerkoog blijft onveilig. Mensen ga eens kijken hoe de schoolklassen naar het zwembad of naar de sporthal moeten lopen of fietsen. Het is een schandaal, maar met droge ogen wordt er worst na worst voorgehouden is het fietspad op de rondweg weggehaald om de fietsers als snelheidsvertragers op te offeren.
Zaanstad lijkt de belastingdienst wel......leuker kunnen we het niet maken, wel vervelender. Denk aan al deze zaken als er weer Gemeenteraadsverkiezingen zijn en kijk wat er beloofd is en niet is gedaan en maak daarna pas één vakje rood!
Als muzikant zeg ik: prima stuk. Als muziekles al iets met trends doet is dat de invulling van de docent en moet de burgemeester zich daar niet druk om maken. De reden dat we muziekscholen collectief regelen draait simpelweg om kosten, toegankelijkheid en de enorme meerwaarde voor het welzijn van de samenleving als muziekles niet een privilege is voor mensen met veel geld. Dat faciliteren moet het doel zijn, en dat vergt leslokalen, docenten, bladmuziek en toegang tot instrumenten.
En wat de aantrekkingskracht van de stad ermee te maken heeft, is mij een raadsel. De bevolkingstevredenheid als doel stellen zou me logischer lijken, als je dan iets voor een powerpoint nodig hebt
Typisch het onvermogen van de maatschappelijk ontwortelde politiek
Ze zijn totaal vervreemd van degene die ze vertegenwoordigen.
Treed eens uit je bubbel en ga eens Jip en Janneke taal leren.
Is er ooit iets moois voortgekomen waar politici en/of managers elkaar vinden om iets bestaands even te gaan aansturen? Ooit kreeg ik 's avonds muziekles in de lokalen van een school. Ging prima, gewoon meneer Wertwijn en wij en verder niks.
We organiseerden sinds september 2016 concerten bij FluXus, naar alle tevredenheid, zij het dat contact aanzienlijk stroever en killer was, nadat mijn tot dan toe voornaamste aanspreekpunt Marion Hofer (met wie ik kon lezen en schrijven) ontslagen was. Lang verhaal kort, we zijn vorige week gebroken met FluXus en hebben de concerten nu staan bij De Vermaning Wormerveer waar we vanaf 15 maart weer terugkeren.
Wel even dit nog. Vorige week kreeg ik een e-mail van Simon Nicol van de Engelse folkrockband Fairport Convention. Hij schreef "I’ve seen how much of a struggle you’ve been having with losing your venue and the stress that comes with doing something for the love of it and having everything thwarted by soulless spreadsheet arseholes who have zero appreciation for anything spiritual or intangible".
Bingo. Ik heb daar weinig aan toe te voegen.
jammer, jammer, jammer. is Zaanstad dan toch een Waanstad?! Maar niet alleen in Zaanstad. Overal in het land verdwijnt muziekonderwijs onder het bezuinigingsbeleid van Den Haag.
Toen muziekdocenten werden geprivatiseerd bij Fluxus en zelf de lesruimten moesten gaan huren, zijn diverse docenten afgehaakt ivm de hoge huurkosten. Die moesten zij dan doorberekenen aan hun leerlingen en toen moesten die afhaken vanwege de hoge lesprijzen. Het probleem is niet van recent. De afbraak is al langer aan de gang.
Helemaal mee eens Merel.
Meebewegen met de trend is het doen van Tiktokdansjes. Dat mag de gemeenteraad van mij gaan doen, maar niet in de Fluxus. Daar moet gewoon goed, degelijk muziekonderwijs gegeven worden en ruimte zijn voor concerten die niet alleen met de trend meebewegen.
Oh wat ben ik blij met dit stuk van Merel Kan. Precies zoals ik het voel en met mij vast veel muziekdocenten.
Ik hoop zo dat de mensen die dit kunnen veranderen nu ook eens in beweging komen en dan wel in de juiste richting,niet weer uitstel creëren met allerlei visietrajecten en onderzoeken.