De Polder Westzaan staat onder druk door stikstof, bodemdaling, een kwetsbaar watersysteem en verlies van biodiversiteit. Met een ingrijpend plan moet het gebied duurzamer gemaakt worden.

Zaanstad en de provincie Noord-Holland hebben met andere ‘stakeholders’ (sorry, maar zo staat het er) een plan opgesteld om ‘een gezonde en toekomstbestendige polder voor mens, plant en dier’ te realiseren. Het plan wordt in de komende jaren, t/m 2040, uitgevoerd.

In eerste instantie is € 9 miljoen voor het plan uitgetrokken, kosten van andere maatregelen zijn nog niet bekend. Op 29 januari moeten alle betrokken partijen zich formeel binden aan het plan door een gezamenlijke overeenkomst te tekenen.

Verbrakking

Waterbeheer is het belangrijkste aandachtspunt. Er wordt € 300.000 uitgetrokken om schoner water en een ecologisch gezond systeem voor dieren zoals de bittervoorn en de kleine modderkruiper te realiseren.

Ook wordt onderzocht of het watersysteem gedeeltelijk kan worden verbrakt. Dit zou moeten bijdragen aan natuurdoelen en klimaatbestendigheid, maar is niet onomstreden. De impact op landbouw en stedelijke gebieden wordt daarom ‘zorgvuldig onderzocht’.

Samen met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) worden plannen gemaakt om piekbuien en droogte beter te beheersen, zodat wateroverlast beperkt wordt en landbouwgrond beter beschermd wordt tegen klimaatschommelingen.

Grutto

Voor het herstel van veenmosrietlanden wordt € 530.000 uitgetrokken. Deze gebieden moeten gaan profiteren van verbeterd waterpeilbeheer en vaker maaien. Ook wordt aandacht besteed aan de Noordse woelmuis, die afhankelijk is van deze leefomgeving.

Voor de grutto en andere weidevogels wordt fors meer uitgetrokken: € 2,5 miljoen. Niet minder dan twintig kilometer rasters moeten vee en ganzen weghouden.

Landbouw

Om boeren te ondersteunen bij duurzame transitie is er een initiatief van Het Loket Veenweideboeren dat tot 75 procent van de kosten voor peilverhoging vergoedt, wat helpt om bodemdaling tegen te gaan. Wie daarvoor in aanmerking wel komen, kan hier klikken voor meer informatie.

Samen met boeren wordt gekeken naar stikstofreductie, omdat veel natuurgebieden in Noord-Holland kampen met een stikstofoverschot. Dit verstoort het ecosysteem, laat zeldzame planten verdwijnen en schaadt de biodiversiteit.

Recreatie

Om recreatie duurzaam te houden, wordt ook geld vrijgemaakt voor nieuwe wandel- en fietsroutes. Deze worden langs de randen van de polder aangelegd, zodat bezoekers van het landschap kunnen genieten zonder de natuur te verstoren.

Het precieze budget hiervoor is nog niet bekend. Papiermolen De Schoolmeester (boven) moet het historische en educatieve hart van de polder worden.

Financiering

In november schreven we al over het uitvoeringsprogramma van de provincie, waarmee Zaanse Natura 2000-gebieden meer dan € 31 miljoen van het Rijk ontvangen om de gevolgen van stikstof aan te pakken. Dit geld gaat naar het Wormer- en Jisperveld, de Kalverpolder, het Ilperveld, het Oostzanerveld en de Polder Westzaan. De uitgewerkte plannen die door Zaanstad zijn gepubliceerd, maken onderdeel uit van het uitvoeringsprogramma van Noord-Holland. De plannen overlappen deels met elkaar.

De provincie investeert daarnaast extra in waterbeheer en natuurherstel. Zo gaat € 4,5 miljoen naar aanpassingen op honderdvijftig hectare in de Polder Westzaan om het leefgebied van de rietzanger en natte natuur te verbeteren, onder meer door hydrologische herstelmaatregelen die het waterbeheer beter afstemmen op natuurdoelen. Daarnaast is € 300.000 gereserveerd voor werkzaamheden op tien hectare om het waterbeheer verder te verbeteren en leefgebieden te versterken.

Lees ook:

Door: Nick Boeske. Info Raadsinformatiesysteem Zaanstad en Uitvoeringsprogramma Natuur Noord-Holland. Foto: Dorine Kat.