Not in my backyard: iedereen wil stroom, maar niemand wil een hoogspanningsstation in z’n achtertuin. Maar hoe dan ook, in Noord-Holland Noord komen twee nieuwe hoogspanningsstations. En volgens TenneT is alles boven het Noordzeekanaalgebied (NZKG) Noord-Holland Noord. Ook de Zaanstreek. Zaanstad (Assendelft) en Wormerland (Wijdewormer) zijn mogelijke locaties.

De Orkaan sprak met Mike Lucacevich, omgevingsmanager voor het netuitbreidingsproject van TenneT in Noord-Holland Noord, over de zoektocht naar een plek voor hoogspanningsstations.

In Noord-Holland Noord zit het stroomnet propvol, al helemaal in Zaanstad. Uitbreiding van het stroomnet is daarom noodzakelijk. Voor de netuitbreiding moet er een nieuwe 380 kV hoogspanningsverbinding komen, inclusief twee nieuwe hoogspanningsstations ergens tussen Medemblik en het Noordzeekanaalgebied. Eén daarvan komt in het noorden en eentje in het zuiden.

Voor de plaatsing van het hoogspanningsstation in zuidelijk Noord-Holland Noord zijn vier van de tien aangewezen potentiële locaties in Zaanstad en twee in Wormerland.

‘Onderzoeksalternatieven’ zuidelijk 380 kV-hoogspanningsstation op de kaart met ZW1 en ZW2 liggen westelijk van Assendelft, ZW3 en ZW4 liggen ten oosten van het dorp. ZM1 en ZM2 liggen resp. ten noorden en ten zuiden van de A7.

‘Daar zijn veel vragen en zorgen over’, zegt Mike Lucacevich. Het zijn namelijk nog zo’n beetje de enige overgebleven natuurgebieden in de toch al volle Zaanstreek. Zaanstad is er op zijn zachtst gezegd niet blij mee dat er maar liefst vier potentiële locaties voor de hoogspanningsstations zijn aangewezen in de gemeente.

Onacceptabel

Zaanstad zegt in de zienswijze op de Concept Notitie Detailniveau en Reikwijdte (cNDR), waarin de potentiële locaties voor de hoogspanningsstations staan aangewezen, het onacceptabel te vinden wanneer er een hoogspanningsstation in de gemeente wordt geplaatst. ‘Zaanstad wil geen afvoerputje zijn, alleen omdat het lijkt alsof er ruimte is’, stelt de gemeente. ‘De aangewezen gebieden voor potentiële locaties vertegenwoordigen een ontmoetingswaarde, ecologische waarde, historische waarde en economische waarde’.

Daarnaast stelt Zaanstad dat het gebied ongewenst is voor een hoogspanningsstation ‘gezien de slechte gezondheidspositie van Zaankanters, die al in een relatief ongezonde leefomgeving leven’. De gemeente is bang dat de gezondheidspositie van Zaankanters nog verder onder druk komt te staan omdat er bij een stroomverbinding elektromagnetische straling vrijkomt.

Natuurwaarden

‘Er is geen ideale locatie’, reageert Lucacevich op de bezwaren van Zaanstad:

‘We zullen uiteindelijk moeten bepalen waar de plaatsing van de hoogspanningsstations de minste impact heeft. De Zaanstreek is natuurlijk een vol gebied, dus ik kan me voorstellen dat de gemeente, maar ook de inwoners denken: waarom moet dit nou weer bij ons? Maar daar zijn ze niet uniek in, andere gemeenten waar potentiële locaties zijn aangewezen zeggen precies hetzelfde. Waar je de hoogspanningsstations ook neerzet, je gaat belangen raken. De belangen van Zaanstad zullen op dezelfde manier afgewogen worden als die van andere gemeenten.’

Een ander argument van Zaanstad is dat het Natura 2000-gebieden zijn. Dit is een Europees netwerk van natuurgebieden. Wanneer je een Natura 2000-gebied aantast met energie-infrastructuur ‘ondermijnt dat het draagvlak voor de energietransitie in de samenleving en geeft dat een gevoel dat de overheid niet te vertrouwen is’, aldus Zaanstad.

Lucacevich:

‘Er zijn natuurlijk veel verschillende beschermingsregimes. Die gelden voor natuur, maar ook voor cultureel erfgoed. Uiteindelijk zullen onderzoeken uitwijzen of het mogelijk is om de hoogspanningsstations te plaatsen in beschermde gebieden. Het is zeker denkbaar dat er ergens natuurwaarden geraakt worden. Sterker nog, ik denk dat het onvermijdelijk is.’

Noordzeekanaalgebied

Geen hoogspanningsstation bij ons, zegt Zaanstad dus. Maar waar dan wel? Zaanstad ziet in het Noordzeekanaalgebied (NZKG) een goede optie. ‘Het NZKG is als te verduurzamen industriële zone bij uitstek geschikt voor een hoogspanningsstation, in tegenstelling tot de laatste groene zone in Zaanstad’, aldus de gemeente. Maar in het NZKG is geen enkele potentiële locatie aangewezen. Lucacevich:

‘Ik ken het voorstel van Zaanstad. Ik weet niet precies waarom er in het NZKG geen potentiële locatie is aangewezen, maar heb er alle vertrouwen in dat de specialisten die de potentiële locaties uitkiezen een weloverwogen keuze hebben gemaakt. Zij zullen ongetwijfeld de argumenten van Zaanstad hebben meegewogen, maar zullen op goede gronden tot andere inzichten gekomen.’

Wormerland

Niet alleen in Zaanstad, maar ook in gemeente Wormerland zijn twee potentiële locaties aangewezen. Een aan de linker- en een aan de rechterkant van de A7. Ook Wormerland ziet ‘geen acceptabele inpassing van energie-infrastructuur in de waardevolle landschappen in onze regio’.

Lucacevich benadrukt dat de potentiële locaties die nu zijn aangewezen dus ook echt potentieel zijn, en het dus nog niet zeker is dat de potentiële locaties uiteindelijk worden benut als definitieve locatie.

Minister van Klimaat en Groene Groei, Sophie Hermans (VVD), zal eind 2025 beslissen over de locaties waar de hoogspanningsstations worden geplaatst.

Hoogspanningsstation Oostzaan

Momenteel werkt regionaal netbeheerder Liander al hard aan de uitbreiding van het stroomnet, in de vorm van een nieuw 50-10kV transformatorstation. Zo’n station is er om hoge spanning om te zetten in lage spanning om het vervolgens af te kunnen leveren aan huishoudens. Het bouwproject van het transformatorstation in Oostzaan langs de A8 rondt Liander naar verwachting in 2027 af.

Tennet onderzoekt verschillende mogelijkheden, de paarse route door de Zaanstreek is één van de opties.

Door Jelmer de Vries. Info: cNDR, zienswijze Zaanstad op cNDR, TenneT. Foto: aangeleverd. Kaart uit cNDR.