Jacques Roberscheuten werkt al ruim acht jaar als vrijwilliger bij hospice De Schelp in Krommenie. 

Tijdens nationale Vrijwilligersdag op 7 december staan we éxtra stil bij de impact van vrijwilligers. De Orkaan zet in aanloop naar deze dag een aantal van de Zaanse goeddoeners in het zonnetje. 

Hoe is vrijwilligerswerk op jouw pad gekomen?

‘Mijn schoonvader werd ernstig ziek en kreeg te horen dat hij nog maar kort te leven had. Mijn vrouw en ik zaten naast hem toen de arts vertelde dat hij moest worden opgenomen. Mijn schoonvader keek mij toen zó wanhopig aan; hij wilde dat helemaal niet.

Zonder na te denken zei ik toen dat wij hem mee naar huis zouden nemen. Mijn schoonmoeder raakte in paniek, maar hij leefde helemaal op. Hij zat in een rolstoel en ik hoor hem nog zeggen: Kom Jacques, naar de uitgang, snel wegwezen. 

Ik heb hem toen zes weken lang, tot aan zijn dood, verzorgd. ’s Nachts was er een nachtverpleegkundige, daar heb ik zo ongelofelijk veel van geleerd.

Na het overlijden van mijn schoonvader zat ik een beetje met mijn handen in het haar. Ik was nog maar net met pensioen en ik vond het zo mooi om te doen. Toen zag mijn vrouw een aankondiging van een open dag van hospice De Schelp in de krant. Daar ben ik destijds begonnen, en nooit meer weg gegaan.

Ondanks dat mijn schoonvader heel ziek was en ik een hele goede band met hem had, heb ik enorm genoten van die tijd. En ik geniet nog steeds van mijn werk. Het is heel bijzonder om iets positiefs toe te kunnen voegen aan het leven van een ander.’ 

Wat betekent vrijwilligers werk voor jou?

‘Vrijwilligerswerk is een invulling van mijn vrijetijd, waarbij ik rust kan brengen in de laatste dagen van mensen. Je bent er voor hen en neemt een stukje van de zorgen weg, met name voor de familie.

Als een persoon terminaal ziek is, wordt er ontzettend op de kinderen en familie geleund. Je ziet dat wanneer een gastbewoner bij ons wordt opgenomen, de familie ontspant en kinderen weer gewoon kind kunnen zijn in plaats van verzorger. Dat is prachtig om te zien én te voelen.

In een hospice is er veel verdriet, maar er zijn ook vrolijke momenten. De gastbewoners hebben soms veel gevoel voor humor. Zij praten bijna nooit over ziektes of ellende, maar vaak over de positieve dingen van het leven.

Een luisterend oor zijn en een hand geven doet meer voor iemand dan je denkt. Het is mooi dat ik ondanks al het verdriet, een zonnetje aan iemands dag kan toevoegen. Als ik een dag heb gewerkt, heeft die dag voor mij een gouden randje.’ 

Hoe ziet een werkdag er voor jou uit? 

‘Dat kan verschillen, wij hebben een aantal diensten. Bij voorkeur draai ik de kookdienst en de avonddienst. Gastbewoners kunnen vaak niet veel op. Wij proberen een gezellige avond te verzorgen, zodat zij toch een hapje eten binnenkrijgen.

De tafel wordt dan mooi gedekt en vaak blijft familie mee-eten. Waar mogelijk proberen wij alle gastbewoners aan tafel te krijgen. Daarnaast vind ik koken leuk en verwen ik mensen graag door aparte gerechten te maken. Zij hebben vaak iets wat ze nog één keer willen eten.

Tijdens de avonddienst maak ik mensen gereed voor de nacht, dat vind ik ook prachtig om te doen. Je komt heel dichtbij mensen, dus je moet voorzichtig zijn. Een werkdag is voor mij geslaagd als ik een glimlach op het gezicht van een gastbewoner of hun familie zie. Dan heb ik het gevoel dat ik iets heb kunnen bijdragen aan een mooie dag.

De ultieme manier van afscheid nemen is voor mij de laatste verzorging mogen doen, vaak vindt de familie dat eng of vervelend.’

Wat is de grootste uitdaging van jouw werk?

‘Soms zie je iemand het zo zwaar hebben dat je hoopt dat diegene gauw overlijdt. Dat klinkt heel raar, maar het is goed bedoeld. Natuurlijk blijven momenten hangen, maar dat is niet meer dan normaal. Gelukkig kan ik daar goed mee omgaan en er thuis met mijn vrouw over praten.

Het liefst wandel ik na een werkdag naar huis, dat maakt mijn hoofd even leeg. Een moment dat ik nooit zal vergeten is toen een meneer naar buiten liep om een sigaret te roken.

Het was winter en hij droeg een overhemd, dus ik zei tegen hem: doe even een jas aan, het is hartstikke koud. Hij draaide zich om en keek mij van top tot teen aan. Toen zei hij: Hoezo? Ben je bang dat ik ziek word? Die donkere humor is mij altijd bijgebleven.

De grootste les die ik heb geleerd is genieten van het heden. Kijk naar de toekomst, maar geniet van nu, dat is het belangrijkst.’ 

Waarom is het volgens jou nodig om vrijwilligers in het zonnetje te zetten?

‘Vrijwilligers zijn ongelofelijk belangrijk in deze maatschappij. Ik denk dat als alle vrijwilligers een dag zouden staken, dat er dan paniek uitbreekt. Het is belangrijk om te weten dat vrijwilligerswerk weliswaar vrijwillig is, maar niet vrijblijvend. Er wordt op je gerekend. 

Vrijwilligers dragen bij aan de gang van zaken in het dagelijks leven; zorg voor ouderen, zorg voor kinderen, zorg voor zieken. Ik hou er zelf niet van om in het zonnetje gezet te worden. Het is voor mij geen moeilijkheid. Ik werk hard, maar ik vind het heerlijk om te doen.’ 

Door: Mila Lange. Afbeelding is aangeleverd.