Tijdens nationale Vrijwilligersdag op 7 december staan we éxtra stil bij de impact van vrijwilligers. De Orkaan zet in aanloop naar deze dag een aantal van de Zaanse goeddoeners in het zonnetje.  

Met deze keer Anja van der Sluis: Vrijwilliger bij het Zaans Medisch Centrum (ZMC)

Hoe is vrijwilligerswerk op je pad gekomen?

‘Het begon toen ik met vervroegd pensioen ging, op mijn 62e. Ik ben oorspronkelijk uit Rotterdam, waar ik bijna 40 jaar op de financiële administratie van het Oogziekenhuis werkte. Dat gaf me een sterke binding met ziekenhuizen. Toen ik naar Zaandam verhuisde, kwam ik in de buurt van het Zaans Medisch Centrum te wonen – op slechts 200 meter afstand.

Ik had veel vrije tijd, want ik heb geen kinderen of kleinkinderen, en mijn man werkte nog. Op een dag zag ik een advertentie op de site van het ZMC waarin vrijwilligers werden gezocht. Het sprak me meteen aan. Ik maakte een praatje, en al snel werd ik aangenomen. Zo rolde ik erin, en sindsdien ben ik er elke woensdagmiddag te vinden.’

Wat betekent vrijwilligerswerk voor jou?

‘Vrijwilligerswerk is voor mij een mooie manier om iets terug te geven aan de samenleving. Het geeft me echt voldoening, omdat ik mensen kan helpen. Wat ik het allerleukste vind, is het contact met mensen. Vooral in het ziekenhuis, waar patiënten soms zenuwachtig zijn, kun je echt een verschil maken door gewoon vriendelijk te zijn en hulp te bieden.’

Hoe ziet een werkdag er uit?

‘Bij het ZMC begin ik mijn dienst om 12.00 uur. Samen met een team bekijken we wie waar helpt, bijvoorbeeld bij de bloedafname of in de centrale hal. Mijn taken variëren van het helpen van patiënten met inchecken tot het wijzen van de weg naar de juiste afdelingen. Als het druk is, blijven we soms wat langer om ervoor te zorgen dat iedereen geholpen wordt. Een werkdag is voor mij geslaagd als ik mensen heb kunnen helpen en ze zich echt gezien voelen. Vooral in het ziekenhuis, waar patiënten vaak zenuwachtig zijn, hoor je regelmatig: ‘Wat fijn dat jullie hier zijn.’ Dat geeft me zoveel voldoening.

Het contact met mensen maakt dit werk voor mij zo bijzonder. Juist dat menselijke aspect was de belangrijkste reden waarom ik aan vrijwilligerswerk begon. Of het nu gaat om patiënten in het ziekenhuis of mensen in andere situaties, het draait altijd om verbinding, en dat geeft het werk zoveel waarde.’

Wat is de grootste uitdaging aan het vrijwilligerswerk?

‘De grootste uitdaging was tijdens de coronaperiode. Mensen uitleggen dat ze alleen naar binnen mochten, zonder hun naasten, vroeg veel geduld, rust en empathie. Het was pijnlijk om te zien hoe emotioneel sommige patiënten en familieleden daarop reageerden. Er waren zelfs mensen die echt overstuur raakten, wat natuurlijk begrijpelijk is. Als je ziek bent, wil je dat je naaste bij je is. Het kwam erop aan om kalm te blijven en rustig uit te leggen dat het een algemene regel was, en geen persoonlijke beslissing. We probeerden altijd de situatie zo goed mogelijk te begeleiden, en meestal toonden mensen uiteindelijk wel begrip.

Ik herinner me bijvoorbeeld een man met beginnende dementie, die zonder zijn vrouw naar binnen moest omdat zij niet mee mocht. Hij was helemaal de weg kwijt. Ik zag hem in de hal ronddwalen, duidelijk in paniek. Hij wist niet waar hij heen moest en raakte totaal overweldigd. Uiteindelijk besloot ik buiten te gaan zoeken naar zijn vrouw, want het was overduidelijk dat hij dit niet alleen aankon. Gelukkig vond ik haar, en heb ik hen samen naar binnen begeleid. In zulke gevallen moet je soms flexibel zijn en regels een beetje oprekken, want het welzijn van de patiënt staat voorop.’

Waarom denk je dat het nodig is om vrijwilligers op Nationale Vrijwilligersdag in het zonnetje te zetten?

‘Vrijwilligers dragen op zoveel manieren bij aan de maatschappij: in ziekenhuizen, sportverenigingen, theaters, en nog veel meer. Het is goed om op Nationale Vrijwilligersdag even stil te staan bij alles wat zij doen. Als ik mensen iets zou willen meegeven die overwegen om vrijwilliger te worden, is het wel: gewoon doen! Er zijn zoveel verschillende mogelijkheden om vrijwilligerswerk te doen, en je vindt zeker iets dat bij je past. Het is wel belangrijk om te beseffen dat vrijwilligerswerk niet vrijblijvend is; mensen rekenen op je en je hebt een verantwoordelijkheid. Maar ondanks dat brengt het zoveel voldoening en verrijkt het je leven op manieren die je niet altijd verwacht. Het is echt de moeite waard!’

Tekst: Zoë Neeft, Foto: Anja van der Sluis