Negentienvierenzestig was me het jaartje wel. Dit jaar zestig jaar geleden, met als hoogtepunten de concerten die The Rolling Stones en The Beatles gaven in Nederland. Hoe beleefde ik, destijds achttien jaar, die periode? Ik sluit mijn reeks verhalen over 1964 af met een verlangende terugblik naar de ‘zuchtmeisjes’.

Door Martin Rep

Waar zijn ze toch gebleven, de zuchtmeisjes van vroeger? De Franse zangeresjes die zich om de microfoon kronkelden en fluisterend zongen over… ja, over wat eigenlijk? Verstaan kon je ze meestal niet, maar dat deed niets af aan hun boodschap van verlangen. Alsof ze bij je op schoot zaten en hun armen om je heen vlijden, hun lippen naar je oren brachten en je hart verwarmden.

Op een avond in maart 1962 gingen mijn vriend Rob Berghege en ik op visite bij mijn oma – zij woonde na het overlijden van opa bij ons in, in de kamer boven Sigarenmagazijn Rep aan de Meidoornstraat – om te kijken naar een tv-special met Brigitte Bardot. De Franse sexbom, die over de hele wereld een verpletterende indruk had gemaakt door naakt te zonnebaden en rond te lopen in de film ‘…En schiep de vrouw’ zou deze avond in een heel nieuwe rol optreden: ze zou zingen. 

Met deze show, die in Frankrijk eerder op Oudejaarsavond was uitgezonden, maakte BB faam als een van de eerste Franse zuchtmeisjes. Zij hing in een spannende houding in een hangmat en zong dat ze zich gaf aan wie ze maar leuk vond, dat ze een man had voor de nacht en een minnaar voor overdag, ze lag als ik het me goed herinner op een warm strand en hupste een beetje heen en weer naast een Harley Davidson, gekleed in een spannend leren pak. 

Vijf jaar later zou ze met dichter/zanger/componist Serge Gainsbourg het ultieme zuchtlied opnemen met de verwarrende titel Je t’aime… moi non plus: Ik hou van je… ik ook niet.

Je t’aime, je t’aime
Oh oui, je t’aime
O, mijn liefste
Jij bent de golf, ik ben het kale eiland
Je gaat, je gaat en je komt
Tussen mijn lendenen
Je komt en je gaat
Tussen mijn lendenen
We voegen ons samen…

Maar de keurig nette katholieke familie van Bardot vond de op muziek gezette neukpartij toch iets te ver gaan, net als trouwens haar echtgenoot Gunter Sachs. Het werd opnieuw opgenomen, nu met Gainsbourgs vriendin, zangeres Jane Birkin, in de hoofdrol. Zodat Jane en niet BB naam maakte als het ‘ultieme zuchtmeisje’, hoewel zij nota bene afkomstig was uit het stijve (‘Close your eyes and think of England’) Brittannië. (In 1968 werd de versie met BB alsnog uitgebracht. Veel beter dan die van Jan Birkin, vond Rob Berghege.)

Pas een kleine twee jaar na het indrukwekkende tv-optreden van BB, begin 1964, werd een chanson van een Frans zuchtmeisje een echte hit in Nederland. Rob zal het singeltje ‘Tous les garçons et les filles’ ergens in januari 1964 hebben gekocht in de winkel van Tot + Beers, een van onze favoriete platenzaken in Zaandam. Ik zie het goedkope papieren hoesje met oranje strepen nog voor me. Nederlandse platenmaatschappijen, die goud geld verdienden aan hun artiesten, vonden het niet nodig enige aandacht te besteden aan de vormgeving van de hoezen van singeltjes, het interesseerde hun niks dat het aanschafbedrag van 3,95 gulden uit bijna twee weken zakgeld bestond. 

Op tv zag je Françoise Hardy haast nooit, je was op suffe blaadjes als Tuney Tunes of Muziek Expres aangewezen om te weten te komen hoe ze eruit zag. En wat wij zagen, was voor ons reden om nog vaker naar haar zachte stem en haar gefluister te luisteren. Het zuchtmeisje werd het idool voor al onze leeftijdgenoten, het icoon van de jaren zestig. Lang haar, donkere ogen, lange wimpers, volle lippen waar je al je fantasieën op kon loslaten. Maar ja, ze was twee jaar ouder dan wij, dus onbereikbaar voor ons. Afgezien van het feit dat ze in Parijs woonde, maar voor Françoise Hardy zouden we natuurlijk graag naar Parijs verhuizen.

Rob, die geen woord Frans verstond, had aan de weemoedige klanken van de gitaar en de zachte stem van Françoise genoeg toen zij aan de microfoon haar verlangen en eenzaamheid toevertrouwde:

Tous les garçons et les filles de mon âge
Se promènent dans la rue deux par deux
Alle jongens en meisjes van mijn leeftijd
Weten goed wat het is om gelukkig te zijn
En oog in oog en hand in hand
wandelen ze verliefd, zonder bang te zijn voor morgen
Maar ik loop alleen door de straten, mijn ziel lijdt pijn
ik loop maar alleen omdat niemand van mij houdt

Het woord ‘zuchtmeisje’ kenden we trouwens niet. Als ik het als zoekterm invul in de krantendatabase Delpher krijg ik zelfs geen enkele treffer. Volgens Wikipedia is het woord ‘zuchtmeisje’ gemunt door Ronald Giphart in zijn roman Giph uit 1993. Maar er bestonden natuurlijk al zuchtmeisjes voor ze dit etiketje opgeplakt kregen. Ook uit andere landen dan Frankrijk zelfs. Carla Bruni, na haar huwelijk met de voormalige president Nicolas Sarkozy nog een tijdje de ‘first lady’ van Frankrijk, was een Italiaanse, Donna Summer, van de hijgnummers bij uitstek ‘I feel love’ en ‘Love to love you baby’ was een Amerikaanse. En het Frans van Jane Birkin klonk alleen maar extra sexy met haar Engelse accent. Zoals in haar ontroerende nostalgische ballade over de verdwenen rocksterren, Ex-fan des Sixties, die ze in 1978 opnam.

Ex-fan des sixties, petite baby doll
Comme tu dansais bien le rock ’n’ roll…
Waar is de schaduw van The Shadows
The Byrds, The Doors
The Animals, Moody Blues
Uit elkaar gegaan zijn McCartney,
George Harrison
En Ringo Starr en John Lennon
Ex-fan van de jaren zestig, 
Wat is er met al je idolen gebeurd?
Brian Jones en Jim Morrison zijn verdwenen
Eddie Cochran, Buddy Holly
Idem Jimi Hendrix
Otis Redding
Janis Joplin, T. Rex, Elvis…

Maar toch is Brigitte Bardot, hoewel ze niet echt bekend staat als zangeres, een echt zuchtmeisje geworden. Voor Rob begon die avond in maart 1962 een levenslange liefde voor BB, ondanks dat piepkleine onscherpe zwart-witte beeld uit de tv van oma Rep. Vanaf dat moment begon hij ansichtkaarten van BB te sparen. Aan het einde van zijn leven bezat hij de grootste collectie BB-ansichtkaarten van Nederland. In de gang van zijn woning in het Houtveld in Zaandam stond een levensgrote poster van haar, op hardboard geplakt en daarna zorgvuldig uitgefiguurzaagd, om de bezoekers welkom te heten. Tweedimensionaal helaas, en zonder te zingen.

Jane Birkin overleed een jaar geleden, Françoise Hardy dit jaar. Brigitte Bardot werd dit jaar negentig, maar zij acteert, zingt of zucht niet meer.

---

Eerdere afleveringen:

• Geef ons heden ons dagelijks programma (The Sixties, #1)
• Hoe The Beatles Amerika veroverden, en Henk Soek hen te slim af dacht te zijn (The Sixties #2)
• Die verdomde 7,72 kilometer tussen het Spui en de Meidoornstraat (The Sixties #3)
• Angst en walging in Soestdijk (The Sixties #4)
• Een onverbiddelijke teleurstelling (The Sixties #5)
• Zestig jaar na ‘With The Beatles’ (The Sixties #6) 
• Seks en drank en een rondvaartboot (The Sixties #7) 
• Om kwart over tien eindelijk het sein ‘fans meester’ (The Sixties #8)
• Hoe Mr. Ed het omroepbestel tot in zijn voegen deed kraken (The Sixties #9)

Door Martin Rep. Foto boven (en onder): single van Jorge Veiga: ‘Brigitte Bardot’ (Brazilië, 1960)