Bezwaren van Historisch Zaandam tegen de sloop van Vinkenstraat 76 en 78 in Zaandam waren mosterd na de maaltijd. De houten huisjes uit 1840 en 1900 waren immers al tegen de vlakte. Maar toch werd ruim drie maanden na de sloop, op 18 juli 2024, nog een hoorzitting gehouden. Daarvan kreeg Historisch Zaandam nu de uitslag. Surprise: het bezwaarschrift is niet-ontvankelijk.

Volgens Zaanstad heeft Historisch Zaandam niks meer te winnen: ‘u heeft geen belang (meer) bij de behandeling van uw bezwaren omdat u het doel niet meer kunt bereiken’. De huisjes zijn immers al gesloopt. Maar dat komt dus omdat de gemeente bijna negen maanden gewacht heeft met het behandelen van het bezwaarschrift. En precies in die periode zijn de panden gesloopt.

Daar zit Zaanstad ook wel een beetje mee. Nadat de gemeente het bezwaarschrift binnen kreeg, werd Historisch Zaandam om de statuten van de vereniging gevraagd:

‘U heeft deze op tijd gezonden. Helaas hebben wij de ontvangst over het hoofd gezien. Heeft bij ons te lang op pauze gestaan en dat is zeker niet de bedoeling. Wij bieden u daarvoor excuses aan.’

Geen belanghebbende

Die statuten zorgen overigens voor een tweede reden om het beroep als niet-ontvankelijk te zien. De vereniging had zich namelijk tegen de nieuwbouw van vijftien appartementen verzet omdat daarvoor de huisjes gesloopt moesten worden. Zaanstad haalde uit de statuten dat Historisch Zaandam zich inzet voor behoud van historische panden en zich dus niet tegen nieuwbouw kan verzetten. Formeel is ze geen belanghebbende.

Afgezien van dit juridische geitenpaadje en het fatale uitstel, geeft Zaanstad Historisch Zaandam (en anderen) in dit soort gevallen weinig kans op succesvol bezwaar. Tegen een sloopmelding kan namelijk geen bezwaar worden gemaakt. Bezwaar maken tegen sloop van historische panden (behalve als het monumenten zijn) is zinloos.

Maar vriendelijk vragen zou een optie zijn:

‘Wij vinden het fijn dat u als burgers betrokken bent bij het behoud van de cultuurhistorische waarden van Zaanstad. Dit is dan ook de reden dat er met de vereniging regelmatig overleg is vanuit de afdeling Erfgoed. Tijdens de overleggen kunt u als vereniging aangeven welke panden behoudenswaardig zijn en waarom, waarna een onderzoek en eventuele bescherming zou kunnen plaatsvinden.’

Sloop niet te stoppen

Je weet pas weet welke panden op de nominatie staan om gesloopt te worden als de omgevingsvergunning wordt aangevraagd. Dan dus razendsnel met de gemeente ‘overleggen’ en hopen dat ze binnen een paar weken onderzoek gaan doen.

Maar Zaanstad schrijft aan Historisch Zaandam dat zoiets eigenlijk geen zin heeft. Het mag volgens het bestemmingsplan en ‘dan hoeven wij in die zin niet opnieuw stedenbouwkundig dan wel stedenbouw historisch advies in te winnen’. Zelfs als het bouwplan niet in het bestemmingsplan had gepast had de sloop nog steeds niet gestopt kunnen worden aldus Zaanstad.

Parkeren

Op Vinkenstraat 76 en 78 wil Locus Delicatus BV (Locus = plaats, Delicatus = bekoorlijk) vijftien appartementen bouwen. Zonder parkeerplaatsen. Zaanstad stelt dat er eigenlijk ruim elf parkeerplaatsen bij moeten komen, maar ‘het is niet mogelijk om op eigen terrein parkeergelegenheid te realiseren om aan deze parkeerbehoefte te voldoen.’ (Dat is natuurlijk prima mogelijk, maar dan verdient de ontwikkelaar er minder aan.)

Zaanstad zoekt een list, er wordt gezocht naar ‘een andere optie’ en ‘uitzonderingsmogelijkheden’. Dat lukt, het ligt namelijk in een betaald parkeren-gebied, en ‘de ontwikkelaar heeft dan de verantwoordelijkheid om bewoners/gebruikers te wijzen op het feit dat zij niet in aanmerking komen voor een vergunning’.

Geen probleem volgens Zaanstad: ‘De moderne stadsbewoner heeft steeds minder behoefte aan een eigen auto. Gezien de doelgroep en de afmetingen van de appartementen geldt bovendien dat deze in de regel aantrekkelijk zijn voor mensen die niet de beschikking hebben over een auto’. (Voor deze redenering is echter geen enkel bewijs.)

Door Piet Bakker, bronnen: aanvraag omgevingsvergunning, verslag hoorzitting, besluit Zaanstad, eerder nieuws op De Orkaan. Foto boven: Ola Kwiatkowska en Kimberley Kat.