Zaanstad gaat € 75.000 uitgeven voor een onderzoek naar de kosten voor het energieneutraal maken van het Zaantheater. Dat lijkt ons een goed idee. Maar ook wordt onderzocht wat het kost om het gebouw te slopen en op diezelfde plek (of ergens anders in het centrum van Zaandam) een nieuw theater te bouwen. De kosten van energieneutraal maken en sloop/nieuwbouw worden tegen elkaar afgezet.
De Orkaan wil daar graag een bouwsteentje aan bijdragen. De kosten voor het onderzoek naar de afweging kan Zaanstad dan in eigen zak houden en en een leuke culturele bestemming voor zoeken (Musical Academy?). De Orkaan #Feitencheck: Is Slopen Duurzaam?
(Spoiler alert: nee!)
Uitstoot
Op de website van de Woonbouw schrijft expert Jan Willem van de Groep over de keuze tussen sloop/nieuwbouw en renovatie. In dit geval gaat het over huizen, maar de systematiek is overeenkomstig. In beide gevallen gaat het om het beperken van de CO2-uitstoot. De conclusie is eenvoudig:
‘Slopen en vervangen door nieuwbouw veroorzaakt meer uitstoot dan renovatie van een bestaand gebouw.’
Niet alleen de uitstoot wordt meer, Van de Groep schrijft ook dat sloop kapitaalsvernietiging betekent en het eigen vermogen aantast, ‘de waardevermindering is alleen te rechtvaardigen wanneer er een hogere maatschappelijke of financiële waarde voor terugkomt’. Dat is hier niet het geval: het gaat de gemeente (veel) geld kosten en er is al een theater dus er komt niks bij.
Ook wordt vaak vergeten dat nieuwbouw (vooral als het op een andere locatie is) grote infrastructurele kosten met zich mee brengt. Het is eenvoudig:
‘het meest duurzame gebouw is een gebouw dat er al staat’.
Renovatie is beter
Andere experts onderschrijven de visie van Van de Groep. Stijn Brancart (TU Delft): ‘In de meeste gevallen is renovatie beter voor het klimaat en het milieu dan slopen’. Hoogleraar Duurzaam bouwen Andy van den Dobbelsteen van de TU Delft zei in het tv-programma Atlas (NTR) dat de CO2-uitstoot en milieuschade door sloop-nieuwbouw ‘vele malen hoger’ is dan die door renovatie.
Dr. ir. Haico van Nunen, lector Duurzame Renovatie bij de Hogeschool Rotterdam publiceerde veel over slopen versus renoveren. Zijn cijfers – die over het algemeen wel over woningen gaan – maken duidelijk dat 50 procent van de CO2-uitstoot tijdens de bouw en sloop vrijkomt, ‘Sloop en vervangende nieuwbouw is vanuit duurzaamheidsoogpunt dan ook niet altijd de juiste keuze, zelfs als het betekent dat er een energiezuinige woning voor in de plaats komt’. De rest van de uitstoot wordt verdeeld over de levensjaren van een gebouw, als het maar 25 jaar staat is dat dus relatief hoog.
Verduurzamen
Tijdens de behandeling van de bestemmingplan Peperstraat waar ook sprake is van sloop/nieuwbouw zei Melchior Mattens (Partij voor de Dieren) al dat sloop nooit duurzamer was dan nieuwbouw (over die duurzaamheid werd hoog opgegeven in de plannen). Dat was de aanleiding voor De Orkaan om op onderzoek uit te gaan, Mattens wees ons op het document van de Woonbond. Hij zegt overigens ook ‘enorm verrast’ te zijn over de Zaantheater-plannen.
Het Zaantheater krijgt € 3,4 miljoen subsidie per jaar van Zaanstad. Daarvan is € 0,4 miljoen bestemd voor onderhoud. Maar eigenlijk is er € 1,2 miljoen per jaar nodig voor onderhoud. Dit betekent een tekort van € 0,8 miljoen per jaar. Maar het verduurzamen komt nog bovenop die extra onderhoudskosten.
Nieuwbouwkosten
Wat zou een nieuw Zaantheater kosten? Dat wordt natuurlijk een gokje. Twee zalen, ruime foyer, garderobe, kleedkamers, parkeergarage, kantoren, toneel-ruimte, licht en geluid… Het Cultuurcluster dat er nooit kwam werd al op zo’n € 50 miljoen geschat (zeven jaar geleden). Het nieuwe Theater aan de Parade in Den Bosch werd begroot op € 55 miljoen euro maar gaat nu richting € 80 miljoen (de case vertoont nogal wat overeenkomsten met die in Zaanstad). In Alphen aan de Rijn werden de kosten voor een nieuw theater op € 41 tot 52 miljoen ingeschat. In Veenendaal werd uitgegaan van € 50 miljoen.
En waar zou het dan moeten komen als het elders in het centrum van Zaandam gebouwd gaat worden? Dat is weer een fijn onderzoek – niet alleen fijn maar ook zinloos en overbodig (en geld dat je beter op zak kan houden).
In september 2017 is het Zaantheater inwendig gerenoveerd, ook deze zomer is het pand behoorlijk op de schop gegaan. (Theaters houden het niet lang vol in Zaanstad. De Speeldoos werd na ruim 25 jaar gesloten.)
Het onderzoek van Zaanstad wordt in november 2024 afgerond, daarna aan het college gerapporteerd en pas na januari 2025 openbaar gemaakt. Het onderzoek van De Orkaan is gister gedaan, en wordt vandaag aan iedereen openbaar gemaakt. Geen dank.
Door Piet Bakker. Bronnen: Woonbond, Ecobouwers, Recht op de Stad, boek Duurzaam Renoveren Haico van Nunen bij Hogeschool Rotterdam, Omroep Brabant, Melchior Mattens, Zaanwiki en eerder nieuws op De Orkaan. Foto’s: Rick Nieborg (De Orkaan).
Krankzinnig om €75.000,- uit te geven voor zo’n onderzoek. Complete geldverspilling.
Ieder normaal denkend mens kan bedenken wat er in het rapport voor het onderzoek gaat staan.
De directie van het theater moet gewoon een aantal offertes aanvragen voor zaken die zorgen voor een beter energie verbruik. Hoe moeilijk kan het zijn ???
Energieneutraler maken van een gebouw is altijd een goed punt. Een 25 jaar oud gebouw tegen de vlakte gooien, is ronduit belachelijk. Onnodige verspilling.
"het meest duurzame gebouw is een gebouw dat er al staat"
Dat is een goeie, daar hoef je geen onderzoek naar te doen.
Geldt overigens voor heel veel dingen....meest duurzaam is rijden in een auto die er al is enz enz !
Stoppen met koop maar weer nieuw.
Ze moeten niet zo raar doen, gewoon bestaand gebouw stapje voor stapje verduurzamen, het hoeft
allemaal niet gister gedaan te zijn, we horen nu al vijftig jaar dat het twee minuten voor twaalf is en dat is het nu nog dus een paar jaartjes kunnen er ook nog wel bij.
Nou ja, sloop dat ding dan en bouw er lekker torenflats of laten we het chique appartementencomplexen noemen. Die kunnen wat langer dan 30 jr blijven staan, hebben een hoop meer mensen wat aan dan een theater kost de burgers geen klauwen met geld waarmee grotere werkelijke problemen als leefbaarheid en ontsluiting in andere dorpen dan zaandam eens opgelost worden, Amsterdam ligt nog geen 20 min verder op met een overvloed aan prachtige oude theaters, en is een gezelligere stad om nog wat voor en na een voorstelling te drinken. Win win situatie.
Niet weer, denk ik dan.. het gemeentehuis, het belastingkantoor. Gebouwen krijgen te weinig gebruiksjaren in Zaanstad, daarna nog een tijdje laten verloederen zodat iedereen het wel goed vindt als ze afgebroken worden.
Goed stuk informatie van jullie,Orkaan.
In het theater harder klappen, vestje mee en de kachel lager.
Dan hoeft het onderzoek niet meer plaats te vinden?
Die €75.000,00 kan beter gebruikt worden om de glaswand als grootste energie slurper te isoleren. Mooi beginnetje toch?
Waarom stopt Zaanstad niet met belastinggeld uitgeven aan onderzoeken waar ieder weldenkend mens het antwoord al op heeft? Dan denk ik aan een tweede (want die IS er nog steeds niet permanent) ontsluiting van Westerwatering, het project Guisweg enz. enz..
Het is toch zo makkelijk om geld van burgers te verkwanselen.
Mijn gratis advies aan Zaanstad is kijk NIET naar hoe Den Haag al 14 jaar geld van burgers heeft misbruikt en mensen in de kou heeft laten staan. (Ellende Groningen, de toeslagenaffaire enz enz).