De naam is er nog wel, maar moederbedrijf Bunge heeft besloten de naam niet meer te gebruiken. Crok & Laan (later CrokLaan) verdwijnt van de gevels.
Tussen 2017 en 2020 plaatsten we 100 (honderd!) keer een aflevering van de Geveltoerist: De Orkaan (vaak een Orkaan-lezer) keek omhoog en zag een oude bestemming op de gevel. Erfgoed is vooral goed kijken. We zien nog steeds veel gevels met een geschiedenis. Vanaf juni 2024: The Return of The Geveltoerist!
Crok & Laan
Oliefabriek Crok & Laan wordt opgericht in 1891 door Jan Cornelis Laan en zijn schoonvader Dirk Crok. De geschiedenis gaat echter langer terug tot 1843 als Teunis Crok oliemolen De Engel koopt. Teunis werd eigenaar van meer molens, onder meer van De Bonte Hen in 1864 en De Zoeker in 1867 (beide molens staan nog op de Zaanse Schans). Zoon Dirk kwam bij hem in de zaak en diens jongste dochter Trijntje trouwde in 1889 met Jan Cornelis Laan, toen nog firmant van de firma Wessanen & Laan. Samen met zijn schoonvader begint hij dan Crok & Laan.
In 1916 werd de leiding overgedragen aan schoonzoon J.H. Wijsman, ook zoon Dick Laan werd in de zaak opgenomen. In 1934 nam Dick Laan ontslag en om zich geheel te wijden aan het schrijven van de Pinkeltjes-boeken. In 1936 was naam de firma Kaars Sijpensteijn het bedrijf over.
In 1970 werd de naam Crok & Laan veranderd in Croklaan. In 1971 werd Croklaan overgenomen door Unilever en samengevoegd met Loders & Nucoline, in 1987 ontstond Loders Croklaan. In 2002 verkocht Unilever het aan de IOI Group, een Maleisisch bedrijf dat vooral actief is in de productie van palmolie. De naam wordt IOI Loders Croklaan.
In 2018 wordt 70 procent van de aandelen overgenomen door Bunge uit Amerika. IOI Loders Croklaan wordt daardoor Bunge Loders Croklaan. Bunge is weliswaar Amerikaans (met Zuid-Amerikaanse wortels) maar ooit opgericht door Johann Bunge in Amsterdam in 1818 (aan de Spuistraat is nog steeds een Bungehuis).
De laatste naamsverandering is dus het verdwijnen van Croklaan uit de naam van de Nederlandse vestiging. In Zaandam is het al van het kantoor verdwenen, in Wormerveer is het nog in een hoekje te zien. Eigenaar Bunge laat de naam (Loders) Croklaan vallen.
De Geveltoerist op de kaart
We hebben nu al: huisdokter, speeltuinvereniging, palmoliefabriek, basisschool, een auto- lak- en spuitinrichting, RK jongensschool, school met den bijbel, kleuterschool, papier-pakhuis, kaaspakhuis, badhuis, snackbar, café, hotel, kaas-, kleding-, groente-, mode-, levensmiddelen-, supermarkt, baby-zaak, fietsen- en meubelwinkel, garage, schildersbedrijf, weeshuis, een jongelings vereeniging, kerk, synagoge, muziekhandel, ziekenhuis, apotheek, sigarenwinkel, juwelier, kapper, loodgieter, slijperij, thank-you-muurtje, watersnood-herinnering, gemeentehuis, polderhuis, warenhuis, rusthuis, torpedo bergingsvaartuig, verzekeringskantoor, gemaal, flatgebouw, bakkerij, melkinrichting en zuivelfabriek, slagerij, krantengebouw, cantine, drukkerij, papiermagazijn, sigaren-, kaas-, verf-, zeep-, veevoeder-, essence-, stijfsel- en machine-fabriek, zwembad, kindertehuis, effecten-commisionair, Ons Huis, doktershuis.
Verken alle gevels uit onze serie op de kaart hieronder of klik rechts boven in het venster om de kaart in een grote versie te zien. Bij elke plek is een foto opgenomen en de link om naar het verhaal achter de foto te gaan.
Bekijk hier alle afleveringen van De Geveltoerist.
Door Piet Bakker, met hulp van Dorine Kat, Ad van Vugt en Michel Schermer. Informatie van LodersCroklaan historisch archief en website Bunge. Foto’s: Ad van Vugt, Michel Schermer, De Orkaan.
