De Gruyter – ooit een vermaard merk, Ebmeijer, wie weet dat nog? Deel 4 uit onze special-miniserie van de Fototijdreis over de Peperstraat.
We staan aan de vooravond van een drastische verandering van de Peperstraat. Voor de tweede keer in een kleine 70 jaar zal dit deel van Zaandam op de schop gaan. Het bestemmingsplan waarbij vrijwel de gehele bebouwing wordt gesloopt en wordt vervangen door nieuwbouw, wordt naar verwachting voor de zomer van 2024 door de raad behandeld, daarmee is het lot van de straat bezegeld.
De tijd staat niet stil. Er wordt gebouwd en gesloopt, straten verdwijnen, nieuwe wijken verrijzen. Winkels gaan weg, bedrijven sluiten, groen maakt plaats voor nieuwbouw. De Zaanstreek is de afgelopen decennia sterk veranderd. De Orkaan brengt dat in beeld. Op één plek die in het verleden op de foto is gezet, maken we nu opnieuw ‘dezelfde’ foto. Zoek de verschillen…
Deze ansichtkaarten en foto’s komen uit de privé-verzameling van Orkaan-redacteur Piet Bakker en uit een verzameling die Zaandammer Henk van Dalen op een rommelmarkt kocht. Bert Versteeg maakte de eigentijdse foto en zorgde ook voor de achtergrondinformatie. Vandaag: Ebmeijer en De Gruyter. (nr 93 in onze serie!)
Peperstraat / Beatrixbrug: Ebmeijer en De Gruyter
De flat langs de zuidelijke op- en afrit (Peperstraat 2-80) werd in 1962 opgeleverd. Net als bij de andere flats bestond de parterre uit winkels met daarboven woningen. De bekendste winkel van deze flat was waarschijnlijk wel Fashion Corner die op de hoek met de Oostzijde zat waar later ‘It’s time’, een winkel in o.a. elektrische scooters kwam.
Boven op de zijgevel aan de Zaankant stond een reclamebord van Ebmeijer, de drankenhandel die al in de18e eeuw bestond en aan de Hoge Dam 1 stond. Na de bouw van de Wilhelminasluis betrok Ebmeijer een nieuwe winkel nabij de sluis.
Ebmeijer werd in 1952 overgenomen door de Amsterdamse distilleerderij Simon Pijper. De naam Ebmeijer verdween begin jaren ‘70.
De Gruyter (En betere waar èn tien procent, alleen De Gruyter) zat in de jaren ’30 aan de andere kant, op de Dam, omstreeks 1960 werd de oversteek gemaakt. De oude winkel werd gesloopt in 1959. In de jaren ’70 verdween de winkelketen.
Bekijk hier alle fototijdreizen. Hier de mini-serie over de Peperstraat.
Foto en tekst 2024: Bert Versteeg. Bronnen: Zaanwiki, Gemeentearchief Zaanstad, Beeldbank Zaanse Molen, De Orkaan.
Ik woonde tussen 1956 en 1961 naast De gruyter, in de Westzijde op nummer 12. Mijn jongste jaren zijn gevormd door Westzijde 12 en zijn omgeving. Die omgeving wilde ik graag verkennen. Als drie- of vierjarige fietste ik met mijn driewielertje met moeite tot bovenaan de Beatrixbrug, keerde om en liet me van de kluft naar beneden rollen. Ik stuurde dan rechtsaf de Westzijde in en kwam ergens voor De Gruyter tot stilstand. Mijn moeder kon dat niet zien vanuit huis. Maar wel een ouder echtpaar Van der Meer, dat aan de overkant boven Simon de Wit woonde. Ze vertelden dat hun hart omdraaide als ze mij zo hard vlak langs de stoeprand naar beneden zagen racen.
Als vijfjarige kleuter had ik een bijzondere band met het personeel van kruidenier De Gruyter, onze buren. Er was wel al zelfbediening, maar het was nog geen volledige supermarkt: achterin de winkel werd de koffie gemalen en handmatig ingepakt. Ik speelde altijd in de buurt van de kassa’s bij de voordeur, de winkelmeisjes vonden een beetje aanspraak wel leuk. Ik ging met mijn fietsje wel eens naar binnen, maar dan werd ik weggestuurd door de bedrijfsleider.
Als de winkel werd bevoorraad, werden de dozen vanuit de half op de stoep geparkeerde vrachtwagen geplaatst op een rollenband, die schuin afliep naar binnen in de gang en opslag naast de winkel. Ook daar klom ik wel eens op en liet me dan naar beneden rollen.
Ik was bij De Gruyter zó kind aan huis dat mij eens gevraagd werd om iets te brengen naar de bedrijfsleider, die op de eerste etage een klein kantoortje had. Wat er gebeurde, weet ik niet meer, maar plotseling lag ik huilend op de betonnen vloer van de kelder. Ik moet ergens tussen de spijlen van de ronde trap en de muur baar beneden zijn gevallen in de toch wel drie tot vier meter lager gelegen kelder. Mijn thuiswerkende vader werd er snel bijgeroepen, de bedrijfsleider -in grote paniek- schreeuwde dat ik stil moest zijn, een taxi werd gebeld, en even later lag ik in een zaal in het Sint Jan-ziekenhuis, waar een hersenschudding werd geconstateerd en een kleine, maar bloedende hoofdwond werd verbonden door de nonnetjes. Ik moest een week rust houden en in bed blijven, maar de tweede dag zat ik al weer rechtop in bed te spelen.
De schrik zat er goed in, want ik denk dat ik daarna niet meer bij De Gruyter binnen ben geweest. De winkel is al heel lang weg, maar de herinnering niet.
Ja, de Gruyter! Snoepje van de week!
In mijn herinnering kwam er nadat de Gruyter verdween en andere soort van supermarkt in dat pand met alleen maar goedkope waar, net zoiets als later de Chios in Koog aan de Zaan. Kan iemand dit bevestigen en weet eventueel nog een naam?
Er kwamen na 1971 volgens mij een aantal boetiekjes.Een modezaak en tapijtwinkel en een paar wat rommelige zaakjes.
Ik weet het niet zeker maar ik dacht dat er ook ooit brand is geweest.
beneden inderdaad boutiques, inclusief Perzische tapijten van Abassi.
er was brand op een zaterdagavond terwijl er op de bovenste verdieping een dansavond was van dansschool Selie.
we zijn toen ontruimd. 1972?
Heeft er na De Gruyter niet het Boutique Centrum gezeten, een binnenstraat met een paar kleine winkels?
het heette inderdaad het boetiekcentrum
Met kleine winkels/filialen van andere winkels.
oa "De Oranje deur", Max de Snaaijer platenwinkel, Ricks koffieshop, een dames mode zaakje, Abassi Perzische tapijten en Dijkman muziekinstrumenten ( daar gaf ik gitaarles) in de kelder of soms gewoon in de winkel.
De zaak is afgebrand op een zaterdag voor een autoloze zondag.
Voor een paar mooie foto's van onder andere het pand van Ebmeijer: op de site van het archief Zaanstad is de expositie ""Kijk eens omhoog"" met gevelreclames en uithangborden in de Zaanstreek. (overigens een idee van De Orkaan in 2014 !!)
https://archief.zaanstad.nl/expositie/detail/26638c64-2f95-4c91-9d42-3c62fec72b37