In het dorp is nog niet iedereen zover, maar in de gemeenteraad is het besef doorgedrongen dat het zelfstandig voortbestaan van de gemeente Oostzaan aan een zijden draadje hangt.

Burgemeester Polak en de wethouders moeten gesprekken voeren met Zaanstad, Amsterdam, Wormerland en Landsmeer.

Bij Zaanstad en Amsterdam gaat het om een volledige fusie, bij Landsmeer en Wormerland moet er volgens de opdracht van de raad ook gepraat worden over een ‘ambtelijke fusie’.

Tijdens de raadsvergadering bleek dat dit in feite een Mission Impossible was. Wormerland wil helemaal niet praten over wat voor fusie dan ook. En daarmee kan de opdracht niet worden uitgevoerd. Burgemeester Polak: “we zijn nog niet begonnen, een deel van de opdracht is onuitvoerbaar. Maar we zullen er een keer mee van start moeten gaan.”

Eerder zei Polak dat hij voor het einde van het jaar een beslissing wilde, maar veel haast is er niet. Polak: “De intentie van het college is om in ieder geval met de twee partijen die op dit moment wel openstaan voor gesprek, namelijk Zaanstad en Amsterdam, na het zomerreces wel de eerste voorzichtige verkennende gesprekken te gaan voeren”. Wormerland is er ‘nog niet klaar voor’ aldus de burgemeester.

Op 27 mei is er een overleg tussen de drie gemeenteraden (Oostzaan, Wormerland, Landsmeer) waarin een laatste poging wordt ondernomen om Wormerland over te halen.

Uitstel?

Oostzaan staat er beroerd voor, wethouder Martin Wörsdörfer (VVD): de financiële positie van Oostzaan is ‘precair’. Met kunst- en vliegwerk is de begroting voor 2024 bijna sluitend gemaakt, maar de financiële en bestuurlijke uitdagingen voor de komende jaren zijn zo groot dat een gemeente als Oostzaan – één van de kleinste van Nederland – die vrijwel onmogelijk kan dragen.

Tijdens de gemeenteraadsvergadering van donderdag 16 mei beperkten de fracties zich er vooral toe het proces van samenwerking of fusie, en de onderhandelingen die daar gevoerd worden, zo veel mogelijk te beïnvloeden, te sturen, transparant te maken (en uit te stellen). Dat laatste zou betekenen dat als eind 2024 geen besluit is genomen, dat het proces in 2025 zal worden voorgezet.

Vrijwel de hele vergadering ging over de ‘bestuurlijke toekomst’. Burgemeester Polak gaf de voorzittershamer over aan VVD-fractieleider Bart Baaten omdat Polak en de wethouders de gesprekken met de mogelijke fusiepartners voeren.

Burgeradviesraad

Alle fracties vroegen om een ‘burgeradviesraad’ die tussen juni en november ingesteld moet worden en aan het werk gaat. Die ‘raad’ wordt via loting vastgesteld uit inwoners van Oostzaan. Die adviesraad komt er dus, volgens een ‘strak’ tijdschema aldus burgemeester Polak.

De oppositie (GroenLinks, D66, Oostzaan Natuurlijk, CDA) vroeg in een motie om meer informatie. De achtergrond was dat de berichten over de beroerde financiële toestand van Oostzaan op het laatste moment openbaar werd gemaakt en dat inwoners dat pas via de media vernamen.

Sarah van Brussel (GL) wilde dat de financiële zaken (bezuinigingen) en nieuws over het proces van de ‘bestuurlijke toekomst’ via een ‘Inwonersbericht’ regelmatig onder de aandacht van de inwoners wordt gebracht. Rob Monen: “we zijn nu eenmaal niet zo goed in communicatie.” De VVD vond overigens een aparte pagina op de website van de gemeente wel genoeg.

Verkenner

Volgens Siefko Julius (D66) zit de gemeente klem, het scenario ‘Bestuurlijke fusie Oostzaan, Wormerland Landsmeer’ kan niet besproken worden omdat Wormerland niet wil. Een verkenner of een ‘diplomaat’ moet dat vlot trekken. Dat werd ook gesteund door de VVD (zij waren de partij die dat scenario nadrukkelijk op de agenda hebben gezet).

De raad twijfelde wel of het echt nodig was. Frank Aan (PvdA): “over twee weken zitten we met de buren om tafel, we moet geen wissel op die bijeenkomst trekken.” Bij dat gesprek met drie raden op 27 mei is al een ‘neutrale gespreksleider’ betrokken.

René Blokzijl (VVD) vroeg zich af waar ‘de angel’ bij Wormerland zat? En als ze niet willen, waarom zou een verkenner ze wel overtuigen? Julius had er ook niet al te veel vertrouwen in, hij maakte duidelijk dat alle Oostzaanse fracties al hun partijgenoten in Wormerland hadden benaderd zonder succes, “maar als het niet lukt op de 27e moeten we alles uit de kast halen.” Alleen in gesprek gaan met Zaanstad en Amsterdam zou een gemiste kans betekenen. Met dat argument overtuigde hij ook zijn mede-raadsleden.

Samenvattend: er zijn nog geen gesprekken, die beginnen met Zaanstad en Amsterdam na de zomer, en met Wormerland en Landsmeer alleen als die tijdens de vergadering van 27 mei overstag gaan of later door een verkenner worden overtuigd. Daarnaast komt er een burgeradviesraad en meer communicatie (en misschien dus een verkenner).

Door Piet Bakker.