Het kruispunt van de Provincialeweg en het Vlietsend in Krommenie is in 100 jaar onherkenbaar veranderd, het karakteristieke koffiehuis is verdwenen, net als de boompjes…

De tijd staat niet stil. Er wordt gebouwd en gesloopt, straten verdwijnen, nieuwe wijken verrijzen. Winkels gaan weg, bedrijven sluiten, groen maakt plaats voor nieuwbouw. De Zaanstreek is de afgelopen decennia sterk veranderd. De Orkaan brengt dat in beeld. Op één plek die in het verleden op de foto is gezet, maken we nu opnieuw ‘dezelfde’ foto. Zoek de verschillen…

Deze ansichtkaart komt uit de privé-verzameling van Orkaan-redacteur Piet Bakker. Bert Versteeg maakte de eigentijdse foto en zorgde ook voor de achtergrondinformatie. Vandaag: de Stationsbuurt in Krommenie.

Stationsbuurt, Krommenie

Op de oude foto het begin van het tegenwoordige Vlietsend in Krommenie met op de voorgrond het stations koffiehuis van de familie Mantel. Omstreeks 1885 begon de weduwe van veehouder Pieter Mantel, Neeltje Reijne, een café naast haar boerderij. Op 28 september 1913 werden boerderij en café door brand, mogelijk veroorzaakt door hooibroei, verwoest.

Na de brand werd het café herbouwd maar werd in 1962 gesloopt vanwege de verbreding van de Provincialeweg. Het café stond op de hoek van de Dorpsstraat en de toenmalige Spoorstraat in Assendelft en had als adres Dorpsstraat 1080.

Het café heeft altijd op Assendelfts grondgebied gestaan. Op 1 juli 1965 was er een grenscorrectie en werd het stukje Assendelft ten noorden van de spoorlijn bij Krommenie gevoegd. De oude grens tussen Assendelft en Krommenie lag ter hoogte van het Vlietsend 4.

De stationskoffiehuizen kwamen op in het laatste kwart van de 19e eeuw. In die tijd reden de treinen lang niet zo frequent als tegenwoordig, er kwamen maar een paar treinen per dag waardoor de mensen soms lang moesten wachten.

Zo had Zaandam in de Spoorbuurt In Den Otter, later café Toon Turk en op de hoek Stationsstraat/ Rustenburg was De Harmonie. Bij station Koog-Zaandijk kwam in 1893 een koffiehuis en in Wormerveer was sinds 1883 De Nieuwe Sociëteit die omstreeks 1978 is gesloopt.

Krommenie en Assendelft kregen in 1867 hun eerste station, dit was het standaard type SS (Staatsspoorlijnen) Hoogezand type 3e klas ontworpen door architect H.H. van Brederode. Ook de stations Koog – Zaandijk en Wormerveer waren van dit type. De stations bestonden uit een hoog middengedeelte met aan iedere kant een lagere vleugel.

Het eerste station Krommenie-Assendelft werd in 1930 gesloopt en vervangen door een nieuw station ontworpen door architect H.G.J. Schelling. Dit tweede station werd in 1975 gesloopt.

Het derde station was een zogenaamd eilandperron met kaartverkoop en een wachtruimte. Dit station had een eenvoudige overkapping en was vergelijkbaar met de huidige stations Wormerveer en Koog Zaandijk. Het huidige station Krommenie-Assendelft is vanwege de bouw van de woonwijk Saendelft ongeveer 400 meter westelijker gebouwd en werd op 14 december 2008 geopend.

Bekijk hier alle fototijdreizen.

Foto en tekst 2023: Bert Versteeg. Bronnen: Gemeentearchief Zaanstad, Zaanwiki, Wikipedia, Beeldbank Zaanse Molen