Anjo Kan ging naar Lesbos om het verschil te maken. Ze nam spullen mee die ingezameld waren door Et Buut.

Als het gezegde ‘Wie een leven redt, redt een hele wereld’ opgaat, dan heeft ze het verschil gemaakt.

Zelf ervaart ze dat geheel anders…

Waar is de wereld? 
‘Het is zo’n druppel op een gloeiende plaat… mensen gaan dood, ze lijden. Op nog geen drie uur vliegen. Ik snap weinig van politiek, maar ik zie dat er onmenselijk leed is, dat wij beschaafd zouden zijn, dat er geld is, maar dat de hulp nu met brakke schoenveters aan elkaar wordt geknoopt door welwillende vrijwilligers zonder geld en ervaring. Waar blijft de wereld?’

Een tip of een oplossing?
‘Ik kan geen enkele tip geven: het is geen kwestie van kunnen of kennis of middelen.
Er is geld! En kennis! Er zijn middelen! Ik kan er met mijn hoofd niet bij dat er in een Pinkpop-weekend 70.000 mensen onderdak kunnen krijgen waarbij er genoeg sanitaire voorzieningen voorhanden zijn, maar dat er op Lesbos duizenden mensen het met 2(!) toiletten moeten doen.’

Een kleine les?
‘Kijk elkaar aan, leer elkaar kennen en vind dan maar eens iets van iemand. Kijk niet weg.’

Hieronder staat het voorlopig laatste blog van Anjo Kan over Lesbos. Maar, zoals ze zelf zegt: ‘We zijn hier nog lang niet klaar mee.’

Thuis
Stenen rollen van de bergen, wegen veranderen in rivieren. De golven uit de zee slaan stuk op de rotsen, het water spat meters hoog. Vandaag gaan er vast geen boten met vluchtelingen van Turkije naar Lesbos?
Maar tegen het einde van de dag zitten er meer dan 2000 vluchtelingen te klappertanden in een tent geschikt voor 250 mensen. Hun kleding is doorweekt, dekens zijn nat, alle lichamen  koud. Buiten kan er niks meer drogen want de hemel is boos. Mensen hebben honger zijn onderkoeld, moe en sommige worden agressief. In bijna alle kampen op Lesbos breken deze dag gevechten uit.

Sober
Tijdens het inladen van mijn foto’s slaat de bliksem in, mijn computer crashes. Ik zet de tv aan en ontvang
Nederland 1. Het gaat over de vluchtelingen in Nederland. Een minister is aan het vertellen dat we niet aan de verwachtingen van de vluchtelingen gaan voldoen. Nederland gaat soberheid uitstralen en dat moet tot in de kampen van Turkije te zien en te horen zijn. Meer dan 85 procent is het hier mee eens.
In de afgelopen weken heb ik honderden vluchtelingen ontmoet en gesproken. Maakt u zich geen zorgen minister plus 85 procent, iedereen wil naar Duitsland of Zweden. Op mijn vraag wat ze graag willen in  hun nieuwe land zijn de antwoorden “rust en vrede”.

Slapen
Ik slaap niet meer zo goed: er verschijnen steeds beelden op mijn netvlies. Beelden uit een Europees land, Griekenland. Beelden op Lesbos mijn geliefde eiland waar ik anders altijd de sirtaki dans, souvlaki eet en Jamas roep als ik ouzo drink. Nu zie ik een jongen die over het water uit staart, op zoek naar zijn vrienden. Ze zaten in een boot achter hem en de boot verdween onder het wateroppervlak.
Een meisje dat van de boot wordt gedragen, haar lichaam verbrand door een bom. Een vrouw op de achterbank van mijn auto, ze zakt in elkaar een baby drinkt verder van haar borst.
Een man met bloed over zijn hele gezicht, hij hangt in een vangrail. Geslagen door een andere man in het gedrang om een bus in te komen.
Een grote man met donker haar en heldergroene ogen waar tranen uit rollen -een half uur lang- tot ik hem en zijn drie kinderen afzet bij een kamp. Een kamp waar baby’s in vuilniszakken buiten in de regen en modder liggen achter prikkeldraad..

Dood
En ik  hoor de verhalen over het geweld aan de overkant.
Mensensmokkelaars die vluchtelingen met een pistool op het hoofd boten inwerken. Waar ze op het water door de Turkse kustwacht met waterkanonnen worden bespoten.
Boten die zinken en de Griekse kustwacht die probeert om te redden. Tijdens zo’n actie lopen mensen over een 8 maanden oude baby, het jongetje sterft. En in dezelfde week botst  een  boot van de Griekse  kustwacht op een rubberboot er verdrinken zeven mensen waaronder vier kinderen en een baby.

Thuis
Ik kan nog uren doorgaan terwijl ik maar drie weken op Lesbos was. Daar sprak ik mensen uit Irak, Afghanistan en Syrië. Thuisloos omdat hun huizen kapotgeschoten zijn. Noodgedwongen onderweg. Hun blijheid dat ze in een vrij land aankwamen en de kracht waarmee ze verder trekken hebben mij diep geraakt.
Ik ben deze week veilig thuisgekomen en dat gun ik iedereen.

Hier vind je Anjo’s (foto)blog.
Hier is ons dossier over Anjo.
Hier kan je lezen over wat we tot nu toe over vluchtelingen hebben geschreven.