De 50-jarige jubileumbijeenkomst van Sterrenwacht Vesta kreeg gistermiddag een dramatische wending toen Jan Voet, de man die Vesta maakte en is, overleed. Terwijl hij zich klaarmaakte voor zijn toespraak in de Grote Kerk van Oostzaan zakte hij in elkaar. Hij kon niet meer gereanimeerd worden.
Jan Voet werd 89 jaar.
We spreken Jan de Jong, die tijdens de bijeenkomst vanuit de Weer- en Sterrenkundige Kring Zaanstreek het woord tot Voet zou richten. Hij vertelt dat Voet recent het ziekenhuis had verlaten en dat hij hoe dan ook bij het jubileum aanwezig wilde zijn:
‘Jan Voet stierf dus in het harnas. We konden afscheid nemen van hem in de kerk. We zaten er nog geruime tijd samen met de bezoekers. Een bijzonder moment.’
Welke toespraak Jan Voet wilde voordragen weten we niet. Wel hebben we die van Jan de Jong. Jan Voet heeft het niet meer mogen horen, maar wij plaatsen hem hier:
Toespraak 28 mei 2022 VESTA 50 jaar Beste Jan, Jeanne en andere aanwezigen, Wanneer ik zou moeten noemen waardoor Jan Voet gemotiveerd wordt bij Vesta is dat in de eerste plaats zijn streven om een waarheidsgetrouw en op wetenschap gebaseerd wereldbeeld aan de bezoekers van Vesta over te brengen. Daar was bij de oprichting van Vesta alle reden toe. In Oostzaan woonden mensen die vanuit hun geloof vasthielden aan het idee dat de Aarde 6.000 jaar oud was. Jan was hoofdonderwijzer en kreeg een conflict met het schoolbestuur, dat niet kon aanvaarden dat de leerlingen iets anders werd verteld. De mensheid heeft veel te danken aan de wetenschap. Het is niet consequent om wel de zegeningen van de medische wetenschap te aanvaarden maar niet de uitkomsten van astronomisch en geologisch onderzoek. Ook maken mensen gebruik van de moderne communicatiemiddelen zonder zich ervan bewust te zijn welk natuurwetenschappelijk onderzoek aan de basis ervan ligt en welke technologische inspanningen zijn verricht om tot de productie ervan te komen. Ik heb Jan meerdere malen kritiek horen uiten op het hedendaagse basisonderwijs. Dat betrof dan het wegzakken van het lees- en rekenniveau ten faveure van het kringgesprek en het bevorderen van de spreekvaardigheid in het openbaar. Jan is een van de laatsten uit een generatie onderwijzers die de vroegere kweekschool hebben doorlopen. In die tijd waren de studenten van een kweekschool vaak kinderen van arme ouders die een universitaire opleiding voor hun kinderen niet konden betalen, maar waarvan de kinderen wel in staat waren om jurist of arts te worden. De onderwijzers waren vroeger daarom meestal van een hoog intellectueel niveau. De Weer- en Sterrenkundige Kring Zaanstreek, namens welke ik hier spreek, kwam in eerste instantie bijeen in het Zaanlands Lyceum in Zaandam. Na de opening van Vesta bleven we in het winterseizoen in het Lyceum bijeenkomen en daarbuiten bij Vesta. Tot we in 1997 na 30 jaar het Zaanlands voorgoed verlieten en alle 8 bijeenkomsten in Oostzaan werden gehouden. Bij de publieksvoorlichting is de kernvraag: hoe kan ik de bezoekers boeien en hen inzicht verschaffen in wat zich in het heelal afspeelt. De nieuwsgierigheid naar de sterrenhemel is door het slechte zicht op de sterrenhemel ten gevolge van lichtvervuiling weggezakt bij het publiek. De belangstelling en waardering voor de publieksvoorlichting op het gebied van de weer- en sterrenkunde is verminderd. Onze vereniging had 80 leden in 1975. Dit aantal is teruggelopen tot 28. De meeste leden zijn 65 plussers. Tegenwoordig worden de mensen overstelpt met informatie via allerlei kanalen waarvan het internet er een is. Men kan zijn zorg uitspreken over de toekomst. Voor Vesta zou het goed zijn om de taken, zoals presentatie, rondleiding, cursus, die nu alle in handen van Jan zijn te verdelen over meerdere personen. Terugkijkend op 50 jaar Vesta kan ik niet anders dan mijn bewondering uitspreken voor alle arbeid die Jan in al die jaren heeft verricht om zijn doel te bereiken. Vesta en Voet zijn haast synoniem geworden. We mogen dankbaar zijn dat hij vele jaren popularisator en presentator is geweest van de sterrenkundige en geologische wetenschap.
Ik heb met veel genoegen een aantal cursussen onder leiding van dhr. Jan Voet gevolgd, sterrenkunde, kosmologie, geologie/geografie alsmede vraagstukken van wetenschap en geloof. In een woord geweldig boeiend en het heeft mijn kennis enorm verrijkt. Het overlijden van een markante en consequente man als Jan Voet is een gemis voor mij en velen die hem gekend hebben.
Oom Jan Voet was mij Moeders jongste broer Ik. ikben bij hem aan huis geweest in 2007 toen my dochter een au pair in Nederland was.Mij moeder, oudste zuster van Jan is in 1950 naar Zuid-Afrika geëmigreerd vandaar mijn minder goede
Nederlands. Hy was 'n karaker, heel gastvrij en vijgewig. Passievol over muziek en Sterrekunde. Fond memories..Sy dood was een skok.
De heer Voet was mijn meester ( zo heette dat toen nog) op de Christelijke School in Oostzaan. Ik heb 2 jaar bij hem in de klas mogen zitten (1968 - 1970), als 11 / 12-jarige, het was een feest. Ik heb veel van hem geleerd. Ik kon goed leren en hij bood mij veel extra lesstof aan gedurende die 2 jaar die ook nog eens samenvielen met het hoogtepunt van de ruimtevaart ( Apollo 8, Apollo 11). Geschiedenis, aardrijkskunde, botanische kennis ( rondleiding in zijn tuin!), schaken ( hij kon slecht tegen zijn verlies, haha, ook met trefbal) , en natuurlijk sterrenkunde. Nog voor de sterrenwacht er was had hij al een kijker waarmee we op het schoolplein op een vrijdagavond naar de planeten konden kijken. Hij was net als mijn vader kerkorganist en hield van muziek. Hij gaf altijd zijn mening. Eigenzinnigheid was hem niet vreemd. Zijn radicale afwijzing van het bovennatuurlijke heb ik echter nooit goed begrepen. Ik vind dat ook vreemd ten opzichte van zijn afkomst...Meneer Voet : dank voor alles! Zo'n leermeester vind je niet meer...Ik herinner hem met dankbaarheid. Ook de vele bijzondere momenten in en buiten de klas. Zoveel anekdotes! Condoleances aan de nabestaanden!
Herman Flens, geboren en getogen en nog steeds woonachtig in Oostzaan
De oprechte condoleance aan de nabestaanden.
Ik wens heb alle veel sterkte toe voor de toekomst.
Marie José en Roeland Groenstege.
Vol bewondering voor Jan heb ik menig cursusavond gevolgd. Een prettig en boeiend verhaal wist hij neer te zetten waarin hij vaak de nadruk legde op didactiek. Alle bijlagen, syllabi en aantekeningen koester ik dan ook om ze nog eens op een later moment door te nemen. In mijn directe omgeving heb ik dan ook menig mensen er toe gezet een een avond bij te wonen of een cursus te volgen.
Een bijzondere man is van ons weggevallen op een gezegende leeftijd en, ondanks wat crue, gestorven in het harnas.
Sterkte aan zijn naasten, rust in vrede Jan.
De eerste keer dat ik Jan ontmoette was aan de oevers van de Westplas terwijl hij met zijn buurjongen, een buurtgenoot van mij, aan het vissen was. Hij was net benoemd als schoolhoofd van de School met den Bijbel, voor ons Oostzaners, de Christelijke school. Al snel bleek tijdens het gesprek dat zijn ideeen over het Heelal en verder in mijn beleving tot frictie zouden leiden bij het schoolbestuur. Maar Jan kreeg je natuurlijk niet zo makkelijk klein. Begin jaren tachtig was de Christelijke School een wetenschapscentrum waar Jan en de door hem uitgenodigde gasten interessante lezingen gaven aan een geboeid publiek, waaronder mijn elfjarige zoon. Zijn keuze voor een studie Physica is een regelrecht gevolg van deze wetenschapsavonden. De mooie illustraties die Jan aan de wand had hangen met de daarbij in een fraai, bijna calligrafisch, handschrift waren uniek.
Jan had een uitgesproken hekel aan spoken, UFO’s en het bovennatuurlijke. De Stichting Scepsis vond in hem een warm pleitbezorger. Tijdens de laatste lezing die ik bijwoonde , zo’n jaar of acht terug bleek ook de klimaatopwarming in hem een scepticus van formaat te hebben.
Naderhand verloor ik het contact; andere bezigheden en die klimaatverandering was, net als de lichtvervuiling die de sterrenwacht zo hinderde, niet te stoppen.
De.man wiens uitgesproken mening ik zestig jaar terug voor het eerst hoorde en daana nog vele malen tijdens lezingen is niet meer. Moge hij rusten in vrede.
Was áltijd een verademing, als Jan zijn lezing hield. De strandwacht en wij zullen hem missen. Heel veel sterkte met verlies van Jan.
R.I.P Jan voet
Wij als oud-leerlingen en bezoekers van de sterrenwacht gaan deze markante man ontzettend missen. Wij genoten altijd volop van zijn gedrevenheid en hebben heel veel respect voor Jan Voet, deze wandelende encyclopedie op bijna elk gebied. Wij waren aanwezig op deze jubileummiddag, hebben hem begroet met een kus op de wang en een mooie bos bloemen. Helaas moesten wij nog geen kwartier later de reanimatie starten. Deze mocht helaas niet meer baten. De sterrenwacht en zijn vele bezoekers zullen Jan en zijn kennis en inzicht ontzettend gaan missen. We wensen Jeanne en familie veel kracht en sterkte in deze moeilijke en verdrietige tijd.
Rust zacht lieve Jan wij gaan je missen.
Henk en Janet Leeflang