Als de gemeenteraad van Zaanstad vanavond instemt met de sloop en nieuwbouw van de Peperstraat, is dat het startschot voor een metamorfose van het centrumgebied van Zaandam. Deze gedaantewisseling is vergelijkbaar met die van het stationsgebied en de Gedempte Gracht in de voorgaande jaren.

Een ‘ja’ tegen de plannen betekent niet alleen sloop/nieuwbouw van de Peperstraat (en Beatrixflat) maar ook de bebouwing van de Burcht. In Zaandam-Oost zijn daarnaast bouwplannen voor het gebied tussen de Klaas Kanstraat en de Touwslagerstraat. De Peperstraat wordt geen doorgaande route meer voor autoverkeer richting het centrum.

Architect van de plannen – maar nu ook letterlijk – wordt opnieuw Sjoerd Soeters, eerst als supervisor van totale Inverdan-plan en als vormgever van de plannen voor Centrum-Oost, en nu dus met zijn bureau PPHP als architect in dienst van ontwikkelaar Accres. Die naadloze overgang zat niet alle partijen even lekker, Soeters als supervisor had ‘gekozen’ voor sloop (terwijl de ontwikkelaar wilde renoveren) en gaat vervolgens als architect van de ontwikkelaar die nieuwbouw ontwerpen. In deze rol drukt Soeters een zwaar stempel op het karakter van het centrum van Zaandam voor de komende decennia.

Beatrixflat

Dat ‘ja’ tegen de plannen is nog niet zeker maar wel waarschijnlijk. Bij de bespreking in het Zaanstad Beraad waren veel ogen gericht op Hans Kuijper van ROSA, de enige coalitiepartij die forse bezwaren tegen het plan had. Die bezwaren golden vooral de sloop van de Beatrixflat. Maar Kuijper vond een uitweg, hij ging een motie indienen waarmee B&W gevraagd werd om in de omgeving van de nieuwe plannen een alternatief te zoeken voor de extra woningen die sloop van de de Beatrixflat gaat opleveren. Wethouder Krieger (VVD) zei niet meteen ‘nee’ tegen zo’n onderzoek, Kuijper hoorde zelfs een ‘minuscule opening’. Het is in ieder geval een mooie ontsnappingsroute voor ROSA: zo’n onderzoek kan altijd en als er geen alternatief gevonden wordt heb je het in ieder geval geprobeerd. Kuyper wilde zich overigens nog niet uitlaten over voor- of tegenstemmen. Tijd voor onderzoek is er genoeg volgens hem, “het duurt nog wel 4 of 5 jaar voordat de sloop begint”.

Met de volledige coalitie achter het plan is het kat-in-bakkie voor B&W en wordt er gesloopt en gebouwd. Ook bij een deel van de oppositiepartijen is steun voor die plannen te vinden, maar die zullen ook proberen via moties of amendementen nog wat bij te sturen.

Parkeren

Grote tegenstander zijn De Socialisten (ex-SP) die de garanties voor de huidige huurders nu nog onvoldoende vinden. Ook Melchior Mattens (PvdD) lijkt het plan niet te steunen, die partij vindt het plan te weinig groen en wil (net als De Socialisten) meer duidelijkheid over de rol omstreden rol van Soeters.

POV en PVV vinden dat de auto is ‘weggedacht’ in de plannen. Volgens Peter van Haasen (PVV) gaat de stad ‘op slot’ door de doorgaande route op te heffen, bevoorrading van winkels wordt onmogelijk, parkeren een groot probleem. Dat laatste werd ook betoogd door Perry van der Velden (POV) die stelde dat Zaanstad zich baseerde op foutieve berekeningen over de parkeerdruk. De opgeheven parkeerplekken op de Burcht (250) en in de omgeving (188 op Prins Hendrikkade en aan en achter de Peperstraat) kunnen volgens hem nooit gecompenseerd worden in de parkeergarage onder de nieuwbouw. Daar komen 220 parkeerplaatsen voor de 540 huishoudens (0,4 plek per woning dus) en 150 voor bezoekers. Dat de bezoekers op andere tijden parkeren dan bewoners is “wartaal” volgens Van der Velden.

Dat er tegen de tijd dat het plan af is een hoogwaardige OV-verbinding over de Wibautstraat richting station Kogerveld rijdt, werd betwijfeld door Van Haasen. En dat is nodig om het gebied verkeersluw te maken. Romkje Mathkor (GroenLinks) probeerde hem gerust te stellen: die is er in 2028.