Op 9 februari 1945 – vandaag precies 70 jaar geleden – werden op De Burcht 10 Todeskandidaten gefusilleerd. Het was een Duitse repressaile na de liquidatie van twee ‘foute’ Nederlanders: Fred Kater, de zoon van een banketbakker op de Gedempte Gracht, die als informant van de Sicherheitspolizei (Sipo) werkte; en van F.D. Willemse, NSB-er en Onderluitenant van de Staatspolitie.

Op 6 februari 1945 laat Polizeiführer Rauter een razzia uitvoeren in het centrum van Zaandam tussen de Bloemgracht en de Prinsenstraat. 500 mensen werden uit hun huizen gehaald en naar de Burcht gedreven.

Om een signaal naar de Zaanse bevolking af te geven werden tien mannen, die eerder voor verzetsactiviteiten waren opgepakt, vanuit het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam naar de Burcht vervoerd, ze werden in een halve cirkel geplaatst en doodgeschoten.

De 10 waren:

Paul Bakker, eigenaar uitgeverij/drukkerij ‘Boek- en Handelsdrukkerij S.J.P. Bakker in Amsterdam. Vanaf 1941 hield hij zich bezig met het drukken van illegale brochures, pamfletten en gedichten en, later, in zeer grote oplagen de bladen Vrij Nederland en Trouw. In totaal vervaardigde hij miljoenen stuks illegaal drukwerk. Op 29 januari vond een inval plaats in de drukkerij. Bakker en zeven personeelsleden werden gearresteerd.

Catrinus Douma (Idsardi) was werkzaam als agent in zaaizaden en pootgoed. In 1943 werd hij rayonleider van de LO in de Wieringermeer. In dat kader was hij op velerlei terrein betrokken bij de hulpverlening aan onderduikers. Vanaf de herfst van 1944 regelde hij de uitbetaling van lonen aan stakende, ondergedoken spoorwegmannen. Op 31 januari 1945 werd hij gearresteerd en overgebracht naar Amsterdam.

Jaap de Haan was aan het begin van de oorlog in Rotterdam werkzaam bij dagblad De Rotterdammer. Na zijn verhuizing naar Amsterdam, medio 1941, kwam hij als machinezetter in dienst bij Boek- en Handelsdrukkerij S.J.P. Bakker aan de Lijnbaansgracht. Ook hij werd op 29 januari 1945 gearresteerd. Zijn echtgenote hield tot de bevrijding joodse onderduikers in haar huis verborgen.

Joop de Jonge werkte vanaf 1936 als typograaf bij Boek- en Handelsdrukkerij S.J.P. Bakker aan de Lijnbaansgracht in Amsterdam. Op maandagochtend 29 januari 1945 was hij een van de zeven personeelsleden die tijdens een inval door de Sipo in de drukkerij werden gearresteerd.

Jan Overeem was sedert begin 1939 als letterzetter in dienst bij Boek- en Handelsdrukkerij S.J.P. Bakker in Amsterdam. Op 29 januari 1945 overviel de Sipo de drukkerij (door de miljoenen gedrukte exemplaren wel eens de ‘huisdrukkerij’ van VN en Trouw genoemd) en arresteerde Overeem, zijn patroon Bakker en zes collega’s.

Johannes Ruijter was eigenaar van een landbouwbedrijf aan Middenweg 72 in Beemster. Hij had hij veel contacten met de OD en, later, de LO en het NSF. In 1944 raakte hij nauw verbonden met de KP-Purmerend/Waterland en de KP-Beemster. De boerderij van Ruijter fungeerde inmiddels niet meer alleen als onderduikplaats voor vele verzetsmannen. Door verraad werd hij op 7 januari 1945 in zijn woning gearresteerd. Zijn zoon Joris was drie dagen eerder in Hoogkarspel gefusilleerd.

Gerrit Stapel woonde met zijn echtgenote, zoon en vier dochters in Amsterdam. Sinds het midden van de jaren dertig was hij in zijn woonplaats als typograaf/bedrijfsleider in dienst bij Boek- en Handelsdrukkerij S.J.P. Bakker aan Lijnbaansgracht 208–209. Vanaf 1941 was hij betrokken bij het in zeer grote hoeveelheden vervaardigen van illegaal drukwerk. Op maandag 29 januari 1945 werd hij gearresteerd.

Gerrit van Wetering was eigenaar van een handel in ijzerwaren, gereedschappen en huishoudelijke artikelen in Hilversum. In de loop van 1944 raakte hij, als penningmeester van de Interdiaconale Hulpactie (IDHA), in Hilversum betrokken bij de hulpverlening aan onderduikers. Mogelijk als gevolg van verraad werd Van Wetering gearresteerd.

Daarnaast werden magazijnmeester Jan Bakker (1918, Ten Boer) en de student Jan Dirk Janssen (1915, Baarn) op De Burcht doodgeschoten.

(bronnen: Erebegraafplaats Bloemendaal, Monumenten Spreken, stedelijk 4 en 5 mei comité.)