Een gelopen race is het nog niet, maar het ziet er naar uit dat De Orkaan voor de komende vijf jaar de licentie voor de lokale omroep gaat krijgen van Zaanstad. Wormerland moet trouwens nog beslissen.

Er ligt een amendement klaar in Zaanstad waarbij De Orkaan als omroep voor de komende vijf jaar wordt aangewezen, dat lijkt door een ruime raadsmeerderheid te worden gesteund.

In het debat rezen ook vragen: hoe gaat de overgang verlopen? Wat gebeurt er met de vrijwilligers? Hoe hoog zijn de frictiekosten? Is uitstel misschien toch niet beter? Kan het wel voor dat geld? Kan je toch niet gewoon uit gaan zenden? Wij proberen hieronder die vragen te beantwoorden.

1. Wat gebeurt er met de vrijwilligers?

Vrijwel alle fracties benadrukten dat de keuze bijzonder zuur was voor de vrijwilligers van RTV Zaanstreek. De Orkaan heeft altijd gesteld dat iedereen welkom was. Maar je kan natuurlijk van alles beloven. Hoe gaan we dat doen? We gaan alle vrijwilligers uitnodigen – hopelijk samen met RTV Zaanstreek – voor een informatiebijeenkomst. Daar leggen we uit hoe we de komende jaren willen gaan werken en welke rollen wij voor vrijwilligers zien (en dat is veel, nu al komt meer dan de helft van het nieuws op De Orkaan van vrijwilligers).

Vervolgens zullen we workshops organiseren over online nieuws, podcasten (radio), online video (YouTube, filmen met de smartphone), fotograferen voor online (o.a. met smartphone) en sport. Die workshops zijn voor alle vrijwilligers. De huidige vrijwilligers van RTV Zaanstreek worden nadrukkelijk uitgenodigd.

2. Kan het wel voor dit geld?

Tijdens de bijeenkomsten vorige week, begon het vrijwel alle fracties te dagen: voor de lokale omroep trekt Zaanstad weinig geld uit (€ 98.000). RTV Zaanstreek kan daarvoor geen betaalde staf aantrekken, De Orkaan kan maar 1,5 fte journalisten in dienst nemen. Harrie van de Laan (POV) had er geen vertrouwen in: “Volgend jaar staan ze hier om meer geld te vragen.” Daarom wilde hij ook uitstel om op zoek te gaan naar extra geld.

De Orkaan heeft een begroting ingediend waarbij voor de komende drie jaar uitgegaan wordt van € 98.000 van Zaanstad. En daar doen we het voor. We gaan geen extra geld vragen omdat we niet uitkomen, niet structureel en niet incidenteel. We maken volgend jaar een verslag voor de raad waarbij we aangeven in hoeverre onze ambities zijn gerealiseerd. Als de raad wil dat er nieuwe initiatieven ontwikkeld worden, valt er altijd met ons te praten. Als er projecten zijn waarvoor geld aangeboden wordt of nodig is, kunnen we daar uiteraard budget voor aanvragen, maar dat staat volledig buiten onze normale bedrijfsvoering.

3. Wie gaat met wie samenwerken?

Als De Orkaan de zendmachtiging krijgt, gaan wij opnieuw praten met NH Nieuws. Dat zou een mogelijkheid zijn om lokaal videonieuws van De Orkaan op tv uit te zenden. Ook bestaande contacten met bijvoorbeeld de ZZBO, Odion en de Sociale Wijkteams willen we graag continueren.

4. Waarom niet ‘lineair’ uitzenden

In de raad werd gevraagd of er gezocht kan worden naar mogelijkheden om toch lineair (traditionele radio en tv) uit te zenden. Voor radio is dat een probleem, dat medium moet je horizontaal programmeren, en daarvoor hebben we niet genoeg materiaal. Wij willen geen muziekradio maken. De muziekrechten zullen een belangrijk deel van de voor journalistiek bedoelde subsidie opsnoepen.

Bij tv is er inhoudelijk meer mogelijk. In feite moet je een ‘nieuws-carrousel’ van ongeveer een uur kunnen aanbieden, bestaande uit recent nieuws. Volgend jaar kunnen we op dat niveau zitten. Of het technisch en financieel mogelijk is willen we samen met de NLPO gaan onderzoeken in 2022. Videonieuws van De Orkaan kan ook via NH Nieuws verspreid worden als we met die omroep een overeenkomst aangaan.

5. Wie houdt de transitie in de gaten?

We kunnen natuurlijk wel van alles beloven, maar wie gaat ons daaraan houden? Wij stellen voor een transitieteam samen te stellen om de overgang soepel te laten verlopen. In dat team moeten mensen van RTV Zaanstreek en de gemeente zitten. De frictiekosten zouden aangewend moeten worden om de transitie zo goed mogelijk te laten verlopen.

6. Heeft lijmen nog zin?

Bijna iedereen vond het jammer dat de fusie mislukt was. Volgens De Orkaan is een lijmpoging kansloos. Voor het huidige subsidiebedrag is het onmogelijk een professionele journalistieke organisatie uit te rusten die online, en op radio en tv een volwaardig programma uitzendt. Daarvoor is een forse structurele verhoging nodig. Gezien de financiële positie van Zaanstad is dat geen reële optie. De fusiebesprekingen zijn mislukt. Niet door ‘oud zeer’ of ‘persoonlijke tegenstellingen’ maar door inhoudelijke tegenstellingen. Uitstel lost dat niet op.

7. Waarom is er geen ‘visie’?

Moet Zaanstad niet eerst een ‘visie’ hebben op de lokale omroep vonden Jos Kerkhoven (DZ) en Marianne de Boer (LZ)? Tjeerd Pietersma (PvdA) en Hans Kuijper (ROSA) vonden van niet: je moet je aan de Mediawet houden.

Maar Zaanstad heeft wel bouwstenen voor zo’n visie ontwikkeld tijden het mediadebat van 18 september 2020 in het Zaantheater. Daar werd gesproken over bereik, participatie, betrokkenheid, professionalisering, de rol van de overheid, het geld, prestatieovereenkomsten, de eisen van de Mediawet, de inzet van radio, tv en online… eigenlijk alles wat je nodig hebt voor een visie. Alleen een conclusie en een klap erop van de raad ontbreken.

Toen de gemeente met een lijst van 35 criteria kwam waarvan ze vonden dat een lokale omroep moest voldoen, was dat in feite ook een visie. En daar wordt ook het risico duidelijk: als je zo’n verlanglijstje maakt, hoort daar ook een (fors) prijskaartje bij.