Het klinkt als een dier, maar is toch een molen….

In de Zaanstreek zijn volop dierennamen gebruikt voor de naamgeving van molens. Een greep: De Bonte Hen, De Kat, De Windhond, De Bok en ga zo maar door. Naar de reden hiervan blijft het gissen, maar niet bij molen Het Jonge Schaap. Deze molen werd gebouwd in opdracht van de familie Schaap en omdat het hun nieuwste aanwinst zou worden, werd gekozen voor het jonge Schaap.

De vereniging de Zaansche Molen is maar wat trots op het feit dat zij niet alleen bestaande molens beheren, maar ook nieuwe molens laten bouwen, uniek in de wereld. In de 50 jaar dat Zaanstad inmiddels bestaat, werden ook veel molens door de vereniging gerestaureerd en voor het publiek toegankelijk gemaakt.

Het erf van de familie Schaap rond 1898, met boerderij, schuren en de molen het Jonge Schaap.

De molen die in 2007 in gebruik werd genomen had een hele geschiedenis voor zich. In 1680 werd de eerste editie (als je dat zo mag noemen) van deze molen gebouwd in het Westzijderveld in Zaandam. In de omgeving stonden toen nog veel meer molens, maar anno nu is daar alleen nog ‘De Held Jozua’ van over. Ook dit is een houtzaagmolen, maar dan van het type ’paltrok’. De originele molen Het Jonge Schaap heeft tot voor de Tweede Wereldoorlog dienst gedaan als houtzager voor diverse houthandeleren. Maar zoals bij de meeste molens werden ze ingehaald door de elektromotor. 

Begin 20e eeuw, de houtdroogschuren zijn beter zichtbaar. Ook zijn de Held Jozua en de Engel (deels) zichtbaar.

In de jaren nadat de molen buiten gebruik was gesteld en werkeloos in het weiland stond, werden er plannen gemaakt om de molen te verplaatsen. Het idee was om er een VVV kantoor van te maken in het Veldpark aan de andere kant van het spoor. Door de oorlogsjaren en alle mailase is dat plan nooit werkelijkheid geworden.

Foto: T. Rozemeijer

Heel bijzonder was de wens van veel molenliefhebbers om toch iets te bewaren voor het nageslacht. De Alkmaarse molenliefhebber en deskundige Anton Sipman heeft vóór de afbraak de molen secuur opgemeten en getekend. Op basis van die kennis, kon met alle moderne technieken van tegenwoordig een volwaardige replica worden gebouwd op de Zaanse Schans. Een enorm project dat alleen mogelijk was door de steun van heel veel instanties, fondsen en vrijwilligers. 

Op 26 februari 2007 was het – na twee jaren bouwen- zover dat de molen officieel in gebruik kon worden genomen. Op deze foto staan naast de voorzitter van de Zaansche Molen , Gerrit Tentij, de twee nieuwe molenaars: Simon Jellema en Tim Doeves.

Wie het Jonge Schaap of een van de andere molens wil bezoeken komt aan zijn trekken op de Zaanse Molendag. Niet alleen kunnen veel molens van binnen worden bewonderd, ook worden er demonstraties gegeven van ambachten verbanden met het molenbedrijf. Bijzonder is dat molen de Ooievaar op het terrein van Duyvis, die dag wél te bezoeken is (aanmelden via website). Zaterdag is bij het Jonge Schaap ook het molenkoor: ‘de Schorre Schapen’ te beluisteren.

De Zaanse Molendag is ook te vinden op onze fijne nieuwe slimme uitgaansagenda.

Doo Kees Malingré. Foto’s van Vereniging De Zaansche Molen. Foto helemaal boven: in 2006 werd het profiel van de molen al goed zichtbaar. Met een kraan werden de balken voor het geraamte naar hun plek gehesen.

Voor het werven van fondsen werden planken verkocht, als tastbaar bewijs werd dit certificaat aan de sponsors geschonken.

Met regelmaat een jaar uit de geschiedenis van 50 jaar Zaanstad. 

In 2024 bestaat Zaanstad 50 jaar. De afzonderlijke gemeenten Assendelft, Koog aan de Zaan, Krommenie, Westzaan, Wormerveer, Zaandijk en Zaandam hielden op te bestaan en gingen op in een gemeente met 125.000 inwoners (dat zijn er nu al 160.000). De Orkaan blikt terug in de geschiedenis. Uit elk jaar halen we een gedenkwaardige gebeurtenis terug. We hebben al een klad-lijstje met de meeste jaren, maar suggesties (wat in welk jaar en waarom) zijn altijd welkom.