Sommigen vonden het toentertijd maar niks, zo’n ‘monster in de polder’. Maar uiteindelijk heeft het Zaans Museum toch een prominente plek verworven in de Zaanstreek. Ook internationaal doen ze van zich spreken en ontvingen in 2001 ’the international museum of the year award’. 

Het werd geopend in 1998. Maar eigenlijk begint het verhaal van het Zaans Museum al veel eerder. In de Zaanstreek werden op veel plekken dingen verzameld die men voor het nageslacht wilde bewaren. Maar omdat er toen nog sprake was van op zichzelf staande gemeenten, was er geen sprake van een centraal beleid. Pas rond 1940 kwam er meer lijn in doordat een chic woonhuis aan de Lagedijk in Zaandijk beschikbaar kwam. Dat huis – voorheen bewoond door Mej. Neeltje Jager – werd in gebruik genomen als Zaanse Oudheidkamer.

Honig Breethuis

Na de vorming van Zaanstad bleven collecties groeien en werd de noodzaak gevoeld om te komen tot één organisatie om al dat erfgoed te beheren. In 1995 werd de stichting Steun Musea Zaanstreek opgericht. In 1998 werd het doel van de stichting bereikt en opende het Zaans Museum officieel haar deuren. De Zaanlandse Oudheidkamer werd daarna omgedoopt tot een woonhuismuseum, het Honig Breethuis.

Maar daarmee is het verhaal nog niet áf. De stichting ‘tot steun’ werd omgevormd tot een stichting die vanaf dat moment het Zaans Museum beheerde. Dat zoiets niet makkelijk is, bleek wel door tal van gebeurtenissen die je allerminst zou kunnen aanmerken als  rimpelloos. Tekorten in de exploitatie noopten tot extra subsidie-aanvragen en ook bestuurlijk verkeerde het museum enkele malen in zwaar weer. Opmerkelijk was rond 2018 het wilde plan om een Museum Holland in te richten in het voormalige PTT gebouw aan ‘t Krimp in Zaandam. Dat idee is inmiddels van tafel.

Verkade

Wat wel gebeurde was het verwerven van de collectie van Verkade. Een merk dat in zijn ruim 100-jarige bestaan de Zaanstreek op de kaart zette. Om alle objecten te kunnen huisvesten, werd naast het museum een afzonderlijk Verkade paviljoen gebouwd. Ook die bouwplannen vergden het nodige doorzettingsvermogen, maar resulteerden in 2009 toch tot de officiële opening door H.M. Beatrix. 

Anno nu is het Zaans Museum een florerend cultuurcentrum met diverse “filialen” in onze streek: het Czaar Peter-huisje; het Hembrugmuseum en twee presentaties op de Zaanse Schans (kuiperij en wevershuis).

Hieronder negen foto’s uit de geschiedenis (swipe of op paaltjes klikken).

  • bouwrijp
  • Het Monster van de Kalverpolder (Pieter Groot, Jan de Bruin, Joep Monnikendam)
  • In de steigers
  • Verkade
  • Entree
  • Verkade Experience
  • Interieur
  • Kids
  • Welcome

Onder: Interview met Fokelien Renckens, oud directeur van het Zaans Museum.

Door  Kees Malingré. Foto’s (in video): Gemeentearchief Zaanstad en van De Orkaan.

Bijna wekelijks een jaar uit de geschiedenis van 50 jaar Zaanstad. 

Door: Kees Malingré

In 2024 bestaat Zaanstad 50 jaar. De afzonderlijke gemeenten Assendelft, Koog aan de Zaan, Krommenie, Westzaan, Wormerveer, Zaandijk en Zaandam hielden op te bestaan en gingen op in een gemeente met 125.000 inwoners (dat zijn er nu al 160.000). De Orkaan bijna elke week terug in de geschiedenis, beginnend in 1974 totdat we in december bij ‘2023’ zijn aangeland. Uit elk jaar halen we een gedenkwaardige gebeurtenis terug. We hebben al een klad-lijstje met de meeste jaren, maar suggesties (wat in welk jaar en waarom) zijn altijd welkom.