Er werd nog volop gewinkeld bij Wastora aan de Westzijde, totdat een oplettende buurtbewoner een beetje rook zag op het dak. Op die dag -30 aug 1993- kwam rond vier uur âs middags het eerste telefoontje binnen en werd de brandweer op verkenning gestuurd.
De wijkcommandant van de brandweer die direct ter plaatse was, vroeg zich af Ăłf er wel wat brandde. Maar in korte tijd werden de rookwolken steeds groter en snel sloegen de vlammen al uit uit dak.
Een zwarte dag voor Wastora; Zaandams mooiste warenhuis gaat in vlammen op
George Kuntz Sr, destijds wijkcommandant, Nico Moes, toen plaatsvervangend wijkcommandant, Herman Meijer, toen bevelvoerder van de eerst aangekomen tankautospuit, en Johan Zaal, toen brandwacht op de 1e tankautospuit, vertellen Kees Malingré over de brand. De video-opname vond plaats op de plek waar ook de eerste brandweerwagen stond in 1993. In de open lucht; dus je zult af en toe stevig windgeruis horen. De fam. Oosterveld stelde voor ons de originele opnamen uit 1993 beschikbaar. (Na de video typen we door.)
Het vuur trok een hoop publiek:
Een dag later was van het trotse Wastora niet meer over dan wat rokende puinhopen.
Een begrip
In Zaandam en omstreken was Wastora een begrip, leuk winkelen, gratis koffie en aantrekkelijke prijzen. Met de slagzin: âwie rekent koopt bij Wastoraâ werd ook landelijk de nodige aandacht gevraagd Ă©n gekregen. Het bedrijf werd opgericht en groot gemaakt door de broers Klaas en Cees Molenaar. In aanvang uitsluitend als groothandel in âalles waar een stekker aan zitâ.
Maar toen in 1953 een radiowinkel aan de Westzijde kon worden overgenomen, was de eerste stap naar een eigen verkoopkanaal gezet. Het bleef niet bij WAsmachines, STOfzuigers en RAdioâs; in de loop van de jaren ontstond een breed concern met vele werkmaatschappijen met belangen in verzekeringen, vastgoed en o.a. textiel en gereedschappen. Naast winkels in Zaandam volgden vestigingen in Wormerveer, Beverwijk en Weert enz. . Maar daar bleef het niet bij; samen met het concern Simon de Wit werden wasserettes verspreid door Nederland opgezet (en vrij snel ook weer afgestoten).
De gebroeders Molenaar waren altijd innovatief en durfden wel een stuntje aan. Door eigen import konden zij goedkoop wasmachines onder eigen merk (Bico) en zelfs merkkoelkasten (Zanussi) tegen een bodemprijs aanbieden. Dit werd zeker niet altijd in dank afgenomen door de reguliere detailhandel; maar het imago van Wastora was weer versterkt. Als ultieme âstuntâ namen zij in 1972 voetbalclub AZ onder hun hoede. Dit leverde nog mĂ©Ă©r naambekendheid op en droeg zeker bij aan het succes van Wastora.
Maar de Nederlandse markt en de economie veranderden zodanig dat Wastora niet meer zelfstandig kon opereren en werd overgenomen door Philipsâ dochtermaatschappij Itâs Electric.
Ten tijde van de grote brand in 1993 was het warenhuis qua oppervlakte weliswaar gegroeid tot ruim 12.000m2, maar toen was eigenlijk alleen het gebouw zelf nog eigendom van het Wastora-concern. Het warenhuis werd aan diverse ketens verhuurd als een soort âwinkel in winkelâ. De enorme brand bezegelde het lot van Wastora. De herbouw en exploitatie van een dergelijk warenhuis werden onuitvoerbaar geacht.
Pas veel later werd op de plek aan de Westzijde een nieuw pand neergezet. Wat echter bleef was de hechte band tussen âWastoraâ en alle Zaankanters die er ooit hadden gewerkt, gevoetbald of gewinkeld. En vooral de herinnering aan âdie machtige fikâ.
Voor het maken van het groepsinterview over de brand kregen wij alle medewerking van Kring 10 Botenmakerstraat en de volgende oud-brandweerlieden die -samen met vele andere vrijwilligers- de brand bij Wastora bestreden.
Door Kees Malingré. Beeldmateriaal: Fam. Oosterveld; Gemeentearchief Zaanstad, J.H. Prinsze, Wim de Jong, Chris Krijt, Bart Homburg
Met regelmaat een jaar uit de geschiedenis van 50 jaar Zaanstad.
- 1974: eerste gemeenteraad
- 1975: brand oude gemeentehuis Wormerveer
- 1976: Sloop Noorderbrug
- 1977: Kabelgat gesloopt
- 1978: einde Zaandijkerbad (volgt nog)
- 1979: Arie Lems burgemeester
- 1980: The Ex
- 1981
- 1982
- 1983: Watertoren verkocht
- 1984
- 1985: Eerste Dam-tot-Damloop
- 1986
- 1987
- 1988
- 1989: Metropool
- 1990
- 1991
- 1992
- 1993: Brand Wastora
- 1994
- 1995
- 1996
- 1996
- 1997
- 1998: Opening Zaans Museum
- 1999
- 2000
- 2001
- 2002
- 2003
- 2004
- 2005
- 2006
- 2007
- 2008
- 2009
- 2010
- 2011
- 2012
- 2013
- 2013
- 2014
- 2015
- 2016
- 2017: ZMC
In 2024 bestaat Zaanstad 50 jaar. De afzonderlijke gemeenten Assendelft, Koog aan de Zaan, Krommenie, Westzaan, Wormerveer, Zaandijk en Zaandam hielden op te bestaan en gingen op in een gemeente met 125.000 inwoners (dat zijn er nu al 160.000). De Orkaan blikt bijna elke week terug in de geschiedenis, beginnend in 1974 totdat we in december bij â2023â zijn aangeland. Uit elk jaar halen we een gedenkwaardige gebeurtenis terug. We hebben al een klad-lijstje met de meeste jaren, maar suggesties (wat in welk jaar en waarom) zijn altijd welkom.
Herinner me nog na de brand al die half verbrande mapjes met foto's terug van de ontwikkelcentrale tussen alle zooi in.
ik reed daar met de huisvuil auto een mooi verhaal tegen over de bullekerk was een parkeer terrein van wastora wij moesten daar een container lossen maar bij het oprijden zat er een stalen ring omheen die mijn maat nooit gezien heeft dick schouten kwam naar buiten met een polaroid foto toestel voor het archief ik zeg dick maak er voor ons ook een dat vond hij niet leuk man met weinig humor ik zij ook liedje ga je mee naar wastora
Bij Wastora waren het trouwens boeven want ik weet nog dat ze ergens in de jaren `80 televisies verkochten van Ă©Ă©n of ander onbekend merk.
Je had toen een wand met allemaal televisies die aanstonden zodat je het beeld van de ene tv kon vergelijken met de ander en het viel op dat het beeld van dat onbekende merk scherper was dan het beeld van gerenommeerde merken als Philips of Sony.
In die tijd moest je de zenders nog met de hand zoeken en daarvoor was er een kastje met wieltjes waarmee je de zenders kon zoeken.
Wat bleek de truc te zijn:
Bij de televisies van het onbekende merk was de zender goed afgesteld en de andere merken hadden ze net naast de zender afgesteld zodat het leek of het beeld van het onbekende merk beeld was.
Blijkbaar kon Wastora met het onbekende merk meer verdienen.
Later hadden ze een hele wand met volgens mij de eerste Matchline tvs. Een schoolvriend zijn ouders hadden er ook 1 en wij naar binnen met afstandsbediening. Alles standje 10 volume. Ze hadden er uiteindelijk wel iets tegen gevonden. Leuke zaak. Net als Valkenberg op de Peperstraat. Mooie Hi-Fi en platen luisterenâŠ.
Wat ik me nog van de brand herinner was dat het op een maandagmiddag was en ik onderweg was van mijn werk naar huis.
Toen ik rond 16.30 op de A10 Noord reed zag ik ter hoogte van afslag Kadoelen dikke zwarte rookwolken.
Dat moest brand zijn en ik dacht dat er wat in de brand stond in het westelijk havengebied of in de Achtersluispolder.
Ăenmaal op de A8 aangekomen zag ik dat de brand ergens in Zaandam moest zijn maar wist nog niet waar.
Omdat het maandagmiddag was en ik altijd met wat vrienden op maandagmiddag een biertje in Westend Snooker dronken pakte ik thuis de fiets en reed richting stad.
Ăenmaal bij het Volkspark aangekomen zag ik dat de brand bij of in de buurt van Wastora moest zijn.
Heb daar even een kwartiertje staan kijken en ben toen naar Westend gereden.
Ik weet nog dat Herman, de toenmalige eigenaar, op het dak stond met een tuinslang omdat er brandende deeltjes afkomstig van de brand op het dak neervielen want het was noordwestenwind.
Ook kan ik me nog herinneren dat de brandweer de bocht vanaf de Bernhardbrug naar de Westzijde iets te hard had genomen waardoor ze een grote pompcontainer verloren.
Als jochie uit de provincie er ook ooit geweest. Zo n grote winkel maakte indruk!
Ik woonde toen op de Kepplerstraat en zat de krant (de Typhoon) te lezen. Vanuit uit mijn ooghoek zag ik hoe de lucht betrok, en verwachtte een plotselinge storm. Tot ik echt naar buiten keek en zag dat het rook was.
Vergeet zeker niet de beelden uit de iconische film 'Turks Fruit' te bekijken, met beelden van buiten en binnen het historische Wastora pand. Mijn grootvader heeft er nog gewerkt, blijft grappig om te zien hoe dat moet zijn geweest.
Met veel plezier denk ik aan het oude Wastora terug toen ik er nog dagelijks doorheen liep naar en van de Hugo de Grootschool. S'middags na school tikkertje of krijgertje spelen in de winkel tot irritatie van het winkelpersoneel.
En oeverloos Wastora stickers vragen bij de balie aan hoofdingang.
Zonder brand was het Wastora pand uiteindelijk toch teloor gegaan zijn en uiteindelijk gesloopt worden.
Wat er nu staat is eigenlijk een misbaksel en een gemiste kans er iets van te maken.
Eigenlijk is het hele stuk tussen de oude Kamer van Koophandel en de Bullekerk een rotte plek van de Westzijde.
Platgooien en herontwikkelen die zooi.
Een doorn in het oog van veel Zaankanters is (en blijft voorlopig) het oerlelijke pand wat op het Wastoraterrein gebouwd is.
ik was net aspirant bij de brandweer ,was 22 jaar
De oorzaak van de brand bij Wastora in Zaandam, die in 1993 plaatsvond, was een tragisch incident. Bij werkzaamheden op het dak van de winkel ontstond de brand, die zich in korte tijd uitbreidde tot een van de grootste branden die de Zaanstreek ooit heeft gekend.
Op Ă©Ă©n blijft toch altijd de brand in Zaans Veem. Daar laaiden in 1954 een half jaar lang steeds weer de vlammen op....