Op 24 december 1993 – Kerstavond – gebeurde er op de spoorwegovergang van de Hoornse Lijn op de Provincialeweg in Zaandam een ernstig treinongeluk waarbij één dode was te betreuren en 31 gewonden vielen.

Een automobilist reed met hoge snelheid en negeerde de spoorbomen waar op dat moment de trein naar Purmerend naderde. Dit was een dubbeldekstrein geduwd door een locomotief.

De auto werd door de eerste wagon geraakt die daarbij ontspoorde, waarna er nog enkele wagons ontspoorden en in de naastgelegen sloot terecht kwamen. De ravage was groot en het opruimen van de ontspoorde trein heeft enkele dagen in beslag genomen.

Na het ongeluk werd de maximum snelheid op de Provincialeweg verlaagd naar 50 km/u en werden er extra borden en knipperlichten geplaatst.


Onder de test van Zaanwiki over het ongeluk:

Zaanse overweg zeer gevaarlijk

De overweg in Zaandam waar de fatale aanrijding plaatsvond, was destijds één van de gevaarlijkste van Nederland. Volgens een TNO-rapport is de situatie voor automobilisten zo onoverzichtelijk, dat de gesloten overweg gemakkelijk over het hoofd gezien kan worden. Het is al het derde ongeluk in korte tijd. Op 19 oktober kwam een Zaandammer bij het oversteken om het leven. Omwonenden zeggen dat er een toename van bijna-ongelukken is. Ze leiden dat af uit het veelvuldig stoppen van auto’s met gierende remmen. Na een wegreconstructie zou er sneller worden gereden dan voorheen.

Sindsdien hebben zich op de overweg 49 aanrijdingen met de overwegbomen voorgedaan, achttien botsingen waarbij voor de overweg wachtende auto’s waren betrokken en vijf dodelijke aanrijdingen tussen auto en trein, de schade van al die ongevallen is waarschijnlijk hoger dan de vijftien miljoen gulden die de aanleg van een dubbelsporig viaduct had gekost,

Tijdens het openbare onderzoek van de Spoorwegongevallenraad werd duidelijk dat in 1975 foute inschattingen zijn gemaakt bij de verdubbeling van de spoorlijn Zaandam-Purmerend. Toen werd besloten één van de sporen via een viaduct over de weg te laten lopen en het andere gelijkvloers te handhaven. Uit rijproeven werd duidelijk dat vanuit Station Zaandam vertrekkende treinstellen niet voldoende snelheid hadden om de helling van het met de Betonprijs 1983 geprezen viaduct succesvol op te rijden.

Dat niet beide sporen over het viaduct lopen, is het gevolg van onenigheid tijdens de bouw. De NS wilden een dubbelsporige brug, maar de gemeente Zaanstad en de provincie Noord-Holland waren het daar niet mee eens. Het ministerie van verkeer stelde geen extra geld beschikbaar, waarna in 1976 de huidige situatie ontstond.

Door Bert Versteeg. Bron: Zaanwiki (ook foto boven)