De Tweede Wereldoorlog ligt 70 jaar achter ons. De Zaanse dichterskring, aangevuld met andere Zaanse schrijvers, liet zich inspireren door de verhalen achter de 28 Zaanse Oorlogsmonumenten.

Zij bundelden de gedichten onder de naam:

Voor Monumenten Spreken. Poëzie bij de 28 Zaanse oorlogsmonumenten

‘Om niet blind te zijn voor de toekomst.’

Een Oranje Man

Opgevouwen, wel vier keer, zodat het
paste in de palm van een bezwete hand
en fluisterzacht kon worden doorgegeven,
onder de banken door, aan vrienden.

Steeds weer die angst dat iemand
kraaien zou ‘Mogen wij ook weten
wat er zo belangrijk is?’ Want dit
was geen liefdesbrief. Of toch, maar

niet van ‘Rietje ik denk aldoor…’ Dit
was een liefdesbrief van haat en haast
en radeloosheid, van potlood en
anonieme drukletters. Alleen niet

in die ene zin, spuwend schoonschrift van
een jonge held die zich vergat, verried:
‘(u wordt onderwezen door een NSB’er)’ –
toegevoegd, alsof dat nieuws nog vers was.

Bezwete handen, de Zaan die maar
kabbelde, de klassen langs, totdat
de rector kwam en zei van dat ze beter
maar niet, dat de examens en de toekomst…

‘Staakt. DUS. H E D E N OOK.’

gedicht bij monument Zaanlands Lyceum, Zaandam

door Hans Kuyper

Hier de film van Monumenten Spreken over het Zaanlands.