De Tweede Wereldoorlog ligt 70 jaar achter ons. De Zaanse dichterskring, aangevuld met andere Zaanse schrijvers, liet zich inspireren door de verhalen achter de 28 Zaanse Oorlogsmonumenten. Zij bundelden de gedichten onder de naam:

Voor Monumenten Spreken. Poëzie bij de 28 Zaanse oorlogsmonumenten

‘Om niet blind te zijn voor de toekomst.’

Tot 5 mei zullen wij elke dag twee gedichten plaatsten.

Stijkelgroep

Om de vijf minuten
Hoorden we schoten
Op het veld
Weer een man minder
 
Zo ging dat
tweeëndertig van de
zevenenveertig
Baf: dood
En de anderen?
Concentratiekamp
Niet veel beter
 
Ze waren zo naïef
Dachten dat niemand
Hen zou houden
Van het werk
Inlichtingen verschaffen
Aan de koningin
 
Zij kende niet
De ongenade Duitsers
De liefdeloze krengen
Van het Oostelijk Nationaal
 
Zij vertelden alles
Wisten alles
Maar kenden niet
De wolken boven hen
 
Want daar vlogen de Duitsers
Kwamen hen halen
Lieten hen wachten
In het Oranjehotel
Daar schreven ze letters
Daar maakten ze werkjes
Ze doodden de tijd
Met het denken aan God
 
Helpt God?
 
Dan naar Duitsland, deportatie
Weer wachten
Eén maand
Twee maanden
Vier maanden
Zes maanden
 
Wat doet dat met een mens?
 
Doodvonnis wegens spionage
Weer wachten
Eén maand
Twee maanden
Vier maanden
Zes maanden
Acht maanden
 
Leven in onzekerheid
Geen controle hebben
Wat doet dat toch met een mens?
 
‘Mijn deur heeft aan den binnenkant
geen grendel en geen knop.
Wordt ze van buiten losgemaakt
of met een sleutel aangeraakt,
dan schrik ik hevig op.’
 
Zij doodden de tijd
De tijd doodden hen
 
‘Om acht uur
Worden we afgeschoten’
 
Slechts vier
Zijn levend
Uit de hel ontsnapt
 

gedicht bij monument Tate & Lyle, Koog aan de Zaan

door Thijs de Lange

De tekening is gemaakt door Pieter Smit en eigendom van zijn familie.