In de afgelopen tien jaar (2014-2023) nam het aantal woningen in Zaanstad toe met 4.175, dus gemiddeld kwamen er ruim 400 woningen per jaar bij. Dat komt vooral door nieuwbouw. Dat ging om net iets minder dan 4.000.

Maar er kwamen ook woningen bij door bijvoorbeeld splitsing van bestaande huizen of het omzetten van winkels of kantoorpanden naar woningen. Deze ’toevoeging’ was 1.851 in de laatste tien jaar.

Als er alleen nieuwbouw, splitsing en transformatie zou zijn, was de woningvoorraad met ruim 5.800 toegenomen. Maar er wordt ook gesloopt en er verdwijnen woningen als ze een ‘niet-woonfunctie’ krijgen of als ze worden samengevoegd.

Vooral sloop hakte erin in Zaanstad. Er werden in de afgelopen tien jaar bijna 1.000 woningen gesloopt terwijl er daarnaast ook nog eens bijna 700 woningen op een andere manier verdwenen. Die bijna 1.700 ‘verdwenen’ woningen moeten van de 5.800 worden afgetrokken: het ‘saldo’ is de toename van 4.150.

20.000?

Die nog geen 400 nieuwbouwwoningen per jaar komt bij lange na niet in de buurt van de ambities van Zaanstad. Wethouder Jeroen Olthof kondigde in 2015 aan dat Zaanstad 20.000 woningen ging bouwen. Dat zou voor 2040 moeten zijn gerealiseerd.

In het coalitieakkoord 2018-2022 (wethouder Songül Mutluer) werden ‘minstens 1.000′ nieuwe woningen per jaar aangekondigd maar ook dat werd niet gehaald. In die collegeperiode zouden er 5.400 gebouwd moeten worden (het werden er 2.000). In 2015 zouden er al ‘concrete plannen voor 6.000 woningen’ zijn (daar zijn er nu 3.700 van gerealiseerd).

Het nieuwste coalitieakkoord 2022-2026 (wethouder: Harrie van der Laan) gaat uit van 16.000 tot 2040. Van die 16.000 zouden er 8.000 concreet zijn. Daarvan zijn er bijna 900 gebouwd (2022 en eerste drie kwartalen van 2023). Dat zou betekenen dat het bouwtempo van zo’n 400 per jaar omhoog moet naar 1.000.

Bouw en sloop

Onder zie je de veranderingen over de laatste tien jaar (2023 bestaat uit de eerste drie kwartalen). In 2014 verdwenen er meer woningen dan dat erbij kwamen. De meeste nieuwbouwwoningen werden in 2021 gerealiseerd (634), in het jaar daarvoor waren dat er maar 219. In 2014 werden er ruim 350 woningen gesloopt, in 2015 en 2022 waren dat er ruim 150.

In de grafiek hieronder zie je het ‘saldo’ per jaar. Dat was negatief in 2014 (totaal ging de woningvoorraad met 36 stuks omlaag) en het grootste in 2021 (plus 800 woningen). Per jaar stijgt de woningvoorraad in Zaanstad met gemiddeld 1 procent.

Maar ’toevoegen aan woningvoorraad’ is dus niet hetzelfde als ‘nieuwbouw’.

Door Piet Bakker. Bronnen: CBS-statline data en eerder nieuws op De Orkaan. Foto: De Orkaan (nieuwbouw ABN-villa Westzijde, 2021), grafieken: De Orkaan (data: CBS).