Vandaag is het 75 jaar geleden dat 110 huishoudens een ijskoude brief ontvingen met de kop: ‘Aanwijzingen voor de evacuatie uit Zaandam’.
Het was op een woensdag. Dezelfde zaterdag werden de families, mannen, vrouwen en kinderen, geacht hun huis te verlaten om niet meer terug te keren naar Zaandam: ‘ook niet voor het verrichten van werkzaamheden’.
Januari 1942
Aanwijzingen voor de evacuatie uit Zaandam
- U dient op eigen gelegenheid Zaterdag, 17 Januari 1942 uit Zaandam te vertrekken, nadat U door de Politie daartoe toestemming hebt ontvangen.
- U dient Uw huis te sluiten en de sleutels aan de Politie af te geven.
- U kunt Zaterdag a.s. alles meenemen wat U of Uw gezinsleden kunt dragen. Het is zeer noodzakelijk, dat u eenig linnen- en beddengoed meeneemt.
- Op eigen gelegenheid vertrekt U naar Amsterdam, waar U zich moet aanmelden bij het bureau van den Joodschen Raad voor Amsterdam, Nieuwe Keizersgracht 58, U kunt U tot drie uur aanmelden.
- In het gebouw van den Joodschen Raad zullen U aanwijzingen worden gegeven, waar U voorlopig zult worden ondergebracht.
- De kosten van Uw voorloopige onderbrenging zijn voor Uw eigen rekening. Hierover zal dan met den Joodschen Raad gesproken kunnen worden.
- U zij erop bedacht, al Uw belangrijke papieren, zoals geboortebewijs, distributiebescheiden, belastingpapieren enz. Mede te nemen.
- Eventueel arisch personeel, dat bij U in dienst is, dient U te ontslaan.
- Uw huurcontract kunt U opzeggen. Een bepaalde schaderegeling is wettelijk voorgeschreven.
- Men denke eraan, de hoofdkraan van de waterleiding, gas- en elektriciteitsmeter enz. af te sluiten.
- Niemand mag na vertrek uit Zaandam naar deze plaats terugkeeren, ook niet voor het verrichten van werkzaamheden.
- Omtrent het voortzetten van zaken zal nog met de Duitsche autoriteiten worden onderhandeld.
Om te weten
- De geschiedenis is te lezen op Joods Monument Zaanstreek
- Monumenten Spreken maakte minidocumentaires over de verhalen achter de Zaanse oorlogsmonumenten waaronder de geschiedenis van de namen in het gedenkboek.
- 17 januari, de dag van vertrek, is er een kleine plechtigheid in de muziektent op de Gedempte Gracht. Iedereen is welkom. (Let op dit gaat om 2017)
- Op zondag 29 januari in de middag wordt in de Zaanstreek de Holocaust herdacht. Ook hier is iedereen welkom. (Let op dit gaat om 2017)
- Monumenten Spreken en Joods Monument Zaanstreek dingen beiden mee naar De Geschiedenis Online Prijs. Deze bekroont de beste historische website. Stemmen kan hier voor Monumenten Spreken en hier voor Joods Monument Zaanstreek. Tip: je mag zelfs twee keer stemmen! (update: ze ontvingen de derde prijs!)
Een museum maken van de synagoge op de Gedemte Gracht. met de tekst
"dit nooit meer"
Het even stil staan bij 75 jaar gelden kan geen kwaad.
Helemaal eens met Boon. De geschiedenis dreigt zich met de opkomst van een eno-fascistische partij te herhalen (ik ben op twitter door de heer Geert W. geblokkeerd nadat ik 1(!) kritische vraag had gesteld)
Ja dat hij jou blokkeert is toch wel een schande. Jij kan hem ook gewoon blokkeren als hij je niet aanstaat he?
Je kan vinden wat je wilt van die partij maar die partij wordt mede zo groot omdat andere partijen die ruimte hebben gelaten. Hij weet wel problemen te benoemen die anderen uit de weg gaan. Of hij ook de oplossingen heeft laat ik gemakshalve maar even buiten beschouwing.
Het roepen wat mensen nu doen over die partij is niks meer dan angst omdat ze niet weten hoe er mee om te gaan.
Ben er helemaal eens met wat dhr/mw. Boon schreef.
Dit mogen wij nooit uit het oog kwijtraken, laat staan vergeten.
Confronterend om te lezen. Wat ik in dit kader stuitend vind is dat dit wordt vergeleken met de huidige vluchtelingenkwestie.
Waarom mag je dat niet vergelijken. Laten we wel wezen Westerbork is door Nederlanders gebouwd omdat ze die gevluchte joden niet in hun buurt wilden. Waarom vindt je nu die AZC zover van de grote bewoning? Ook Anne Frank was een gevluchte Duitse Jodin .En de Nederlander kan zich wel tolerant voordoen maar er is zeker een kwart wat graag op dezelfde manier hun Islam probleem op zouden willen lossen. Ook in Zaanstad zijn er genoeg volgers die staan voor de leus: De Islam de wereld uit te beginnen in Zaanstad.
Het NSB gedachtengoed is nooit echt verdwenen en bloeit op dit moment als nooit tevoren.
Sjezus.
Dus het opvangen van mensen nu staat gelijk aan toen en daar kan je nu een laagje NSB gedachtengoed over heen gooien...
Wou je mensen dan maar vrij rond strooien ofzo? Dus als je als overheid er enigszins controle over wilt behouden dan staat dat gelijk met NSB praktijken?
Ga je schamen.
Komende dinsdag 17 januari, 75 jaar nadat Zaandam officieel 'jodenvrij' verklaard werd, zal er aan de wethouder van Zaanstad om 10 uur de tekst aangeboden worden die op de synagoge hoort te staan. Er is dan een kleine manifestatie in de muziekkoepel op de Gedempte Gracht. Ieder is hierbij welkom.
Horror! Ik kan deze brief niet vergeten sinds de eerste keer dat ik hem zag op de tentoonstelling 'drie jaar drie maanden drie weken'
Ik zal er 17 januari niet hij zijn maar ben zekerk medestander van het initiatief van Sjaak Visser om de synagoge de functie van verbinding te geven