Vorige week hebben de coalitiepartijen en oppositiepartij GroenLinks een curieus toneelstukje opgevoerd over het Cultuurcluster-referendum. Maar wel een toneelstukje met een prijskaartje van € 10.200 (ex. BTW).

Na twee hoogleraren de opdracht te hebben gegeven om uit te zoeken of het kredietbesluit referendabel was, besloten ze na het positieve advies toch tegen te stemmen – iets dat ze kennelijk altijd al van plan waren.

Een soort van poppenkast dus.

Stel je voor: je buurman komt bij je op bezoek met een vraag:

“beste buur, ik ga een nieuwe auto kopen, ik twijfel tussen een Ford Escort en een Opel Astra. Jij hebt veel verstand van auto’s, ik laat het daarom van jouw advies afhangen.”

Je zegt:

“Goed dat je bij mij komt, buurtje! Ik heb net uitgebreid onderzoek gedaan. Een Escort is goedkoper in aanschaf en gebruik, en hij brengt meer op bij verkoop. Hij is ruimer en heeft een betere garantie, de asbakjes zitten op de goede plek en je krijgt ook nog eens een gratis TomTom als je hem deze maand bestelt.”

“Dank je wel” zegt de buurman, “kan koop ik een Astra.”

Is de buurman gek geworden? Of was hij eigenlijk helemaal niet geïnteresseerd in je mening?

Referendabel

Maar dit gebeurde de afgelopen weken dus in de raad van Zaanstad. De coalitie en oppositiepartij GroenLinks zijn voor het Cultuurcluster. De kosten zijn opgelopen tot € 35 à 40 miljoen. De laatste verrassing was een extra krediet van € 7,7 vanwege de ‘aantrekkende markt‘. Over dat besluit wil actiegroep Kultuurklutser een referendum.

Daar hebben de coalitie en GroenLinks uiteraard geen zin in, ze vinden dat het besluit voor een cluster al gevallen is. Het kredietbesluit is volgens hen niet referendabel. Om daar zeker van te zijn wordt aan hoogleraren prof. dr. Jon Schilder (Vrije Universiteit Amsterdam) en prof. dr. Solke Munneke (Rijksuniversiteit Groningen) gevraagd om dat te onderzoeken.

Dat was belangrijk. Paul Laport van GroenLinks: “We gaan het oordeel van de hoogleraren serieus bekijken en zijn op voorhand dus niet per se voor of tegen een referendum.”

Laport is dus “niet per se voor of tegen” en lijkt het af te laten hangen van het advies van de hoogleraren. Maar dat blijkt tot zijn grote verrassing positief; het besluit is referendabel. En wat doet Laport? Hij leest het advies geheel anders: het besluit is al gevallen.

Geen kroonjuweel

De partijen kunnen zich dus niet verschuilen achter het rapport van Schilder en Munneke. De schrik moet groot geweest zijn, Laport had al eerder gezegd dat het besluit volgens hem niet referendabel was. Christa Neefjes van de CU zei dat het “advies van hoogleraren ons verrast heeft”. PvdA’er Tjeerd Pietersma: “referendum kan maar wij kunnen het toch tegenhouden”. En volgens Sanna Munnikendam (D66) was een referendum “helemaal geen kroonjuweel van D66”.

De belangrijkste vraag is waarom ze dan zelf om zo’n rapport gevraagd hebben? Waarom zou je een rapport op laten stellen wanneer je van plan bent het te negeren als de conclusies je niet bevallen?

En wat kostte dat rapport eigenlijk? Het was in opdracht van de raad gemaakt en begeleid door vier raadsleden (Martin Hoek, René Tuin, Maikel Kat en Natasja Groothuismink).

€ 10.200,-

De raadsgriffie maakte bekend dat zowel Munneke als Schilder 24 uur gewerkt hebben. Munneke rekent € 200 per uur, Schilder € 225. Totaal € 10.200,- (excl. BTW).

Mailkel Kat van de SP zegt:

Ik denk dat ze [de voorstanders van het Cultuurcluster] eerst hadden verwacht dat het toch niet meer referendabel zou zijn. Echter lijkt het inderdaad er wel op dat wat er ook uit het rapport was gekomen de ‘nee’ wel al vast stond van die partijen. Raar, zeker nu duidelijk is dat over het besluit nooit echt eerder een referendum kon worden gehouden.

Ruud Pauw (ROSA):

Eigenlijk worden de hoogleraren voor lul gezet. Het is beschamend dat je advies inwint en als het je niet uitkomt dit zonder meer terzijde schuift. Eigenlijk wordt op zo’n manier de democratische rechtsgang belemmerd. Ook al ben je voor het CC, dan nog kan je tot de conclusie komen dat een referendum gehouden kan worden. Maar de angsthazen durfden dit niet aan.

Deze donderdag, 16 februari, beslist de raad formeel over de vraag of er een referendum over het extra krediet van het Cultuurcluster mag worden georganiseerd.

Maar het lijkt dus een gelopen race. De coalitie en GroenLinks hebben duidelijk gemaakt dat zo’n referendum niet aandurven.