In 2030 worden 3 miljoen bezoekers op de Zaanse Schans verwacht. Kan de Zaanse Schans “leefbaar en bereikbaar blijven voor bezoekers, bewoners en ondernemers?” Die vraag staat centraal op Praat.Mee van de gemeente Zaanstad.
Of we wel zo blij moeten zijn met die 3 miljoen en of we dat wel zouden moeten willen wordt niet gevraagd.
De discussie begint met de ronkende constatering dat de Schans “nu al de meest bezochte toeristische attractie van Nederland” is.
De constatering is omstreden. Op de website van NBTC Holland Marketing is te lezen dat De Efteling 4,8 miljoen bezoekers in 2016 had, het Rijksmuseum 2,3 miljoen en het Van Goghmuseum 2,1 miljoen. De Zaanse Schans eindigde met 1,8 miljoen op de vierde plek.
De suggesties over Hoe ziet de Zaanse Schans eruit in 2030 zijn er vooral op gericht de Schans nog aantrekkelijker te maken voor toeristen: een paardentram, een historische speeltuin, een scheepswerf, een nieuw Molenmuseum, een nieuw entreegebouw, de fietsers omleiden…
Subsidie
Die 3 miljoen in 2030 is geen utopie. Er wordt van meer kanten zwaar ingezet op de Schans. In het afgelopen jaar startten er twee nieuwe buslijnen (een via Volendam en een hop-on-hop-off-bus) naar de Schans. Het Jacob Visterrein moet door een herberg voor toeristen aantrekkelijk worden. De gemeente wil een professionele bootverbinding tussen Amsterdam en de Zaanse Schans en heeft daar voor de komende 4 jaar minstens € 600.000 voor over. En de nieuwe cruiseterminal moet ook meer mensen naar de Schans trekken.
Er gaat sowieso veel geld naar de Zaanse Schans. Zaanstad beloofde een kwart miljoen aan het Molenmuseum voor de verhuizing (en ze mogen de € 1 miljoen van de oude locatie houden). In 2016 werd ook € 150.000 subsidie gegeven aan de Zaanse Schans. Ook staat Zaanstad garant voor de aankoop van panden door de Zaanse Schans.
Massatoerisme
De vraag is natuurlijk wie profiteert van al die toeristen? Is dat Zaanstad? Gaan we daardoor minder belasting betalen? Profiteert de gemeenschap of alleen een handjevol ondernemers (in Amsterdam).
De veronderstelling dat massa-toerisme de gemeenschap veel oplevert wordt nergens aangetoond.
2017 is het jaar waarin voor het eerst grote vraagtekens bij het stimuleren van massatoerisme worden gezet: In Amsterdam verpesten de toeristen de binnenstad en AirBnB de huizenmarkt, in Barcelona worden toeristen aangevallen door actievoerders, Venetië is door het toerisme vakkundig vernield, Dubrovnik is een spookstad geworden. Alles duidt erop dat massatoerisme meer kost dan het oplevert.
In Zaanstad lijkt dat besef nog niet doorgedrongen. Discussie over de Zaanse Schans is prima, maar misschien ook over de de vraag of er wel ingezet moet worden 3 miljoen in plaats van op hoe de 3 miljoen hierheen te halen.
Door Piet Bakker (redacteur De Orkaan)
Foto: Jan Nijkamp, de Zaanse Schans op zondagochtend (2017).
Op de N515 ontstaan tussen het College en de toerit tot het Zaans Museum stilstaande file's omdat het parkeerterrein op zo'n moment vol is en niet omdat de brug openstaat.Die stagnatie schept een uitermate ongewenste en gevaarlijke situatie op die plek.Nu al.
Geheel terecht wordt in het artikel opgemerkt dat de kernvraag op de praatmee-site niet gesteld wordt. De vraag hoeveel toeristen (1, 2 of 3 miljoen of een ander aantal) we eigenlijk willen op de Zaanse Schans. Ook wel weer logisch want die vraag heeft de Gemeente jaren geleden zelf al voor u beantwoord met “zoveel mogelijk”. De Stichting de Zaanse Schans heeft dat beleid met ondersteuning van miljoenen subsidie van Europa, Provincie en Gemeente met verve uitgevoerd. En gezien de aantallen bezoekers schijnbaar met succes.
Er zullen ongetwijfeld een aantal organisaties financieel voordeel bij deze ontwikkeling hebben. Eén daarvan is zeker de Stichting de Zaanse Schans zelf, als exploitant van het parkeerterrein en de toiletten. De netto inkomsten uit deze bronnen nemen steeds grotere hoogten aan, richting het miljoen. Waar wordt dat geld aan besteed? Niet aan de molens en niet aan de panden.
En, o ja, er wonen ook nog (echte!) mensen op de Zaanse Schans. In het bestemmingsplan “Zaanse Schans e.o.” uit 2012 staat zelfs als doel genoemd “het behouden en versterken van de woon/werkfunctie”. Het opvoeren van het aantal toeristen naar ongekende hoogten is wel een heel bijzondere invulling daarvan. Maar daar hebben Gemeente en de Stichting geen probleem mee. Dezelfde Stichting is nu(?) overigens weer de huisbaas van de bewoners. Belangentegenstelling?
Mijn voorkeur voor de Zaanse Schans is te streven naar maximaal één miljoen bezoekers per jaar (kan best, als je maar wilt). Los daarvan acht ik een grondige sanering van de organisatiestructuur rondom de Zaanse Schans zeer wenselijk, om een einde te maken aan al die verhullende woorden en al die dubbele petten en al die onzuivere belangenvermenging.
Vervoer over het water kan ook flink uitgebreid,
met bijv electrisch varende Watertaxi's
Voor kleine gezelschappen onder de 12 personen zodat men met schippers met klein vaarbewijs kan werken .
Er worden door de gemeente Zaanstad enthousiast plannen gemaakt zonder te kijken wat het effect hiervan is op de omgeving en vervolgens wordt er gemeenschapsgeld ingestoken. Het is inderdaad nog maar de vraag of er zoveel te verdienen valt aan de toerist. De verwachting is dat dit voornamelijk de Chinese middenklasse is die de komende jaren Europa gaat ontdekken. Mooie en bijzondere dingen zoals de Zaanse Schans moet je beschermen, we beschermen tenslotte ook natuurgebieden. Amsterdam is een voorbeeld dat het centrum voor bewoners onleefbaar aan het worden is en dat de sociale cohesie wegvalt. Hoop van harte dat gemeente Zaanstad zorgt dat de Schans en omgeving geen pretpark en decor voor toeristen gaat worden. Enne... dat er ook ruimte en subsidie overblijft voor bijvoorbeeld de kinderboekenmarkt.
Terecht dat de vraag wordt gesteld: "Willen we 3 mln. bezoekers op de Schans?"
Maar eerst een misverstand rechtzetten.
De gemeente heeft in 2016 geen € 150.000 subsidie aan de Zaanse Schans gegeven. In feite geeft de gemeente al jaren geen cent subsidie meer aan de Zaanse Schans. In 2012 zijn die subsidies geëindigd.
Willen we 3 miljoen bezoekers op de Schans? Ik denk dat het antwoord op die vraag afhangt van de maner waarop dat bezoek wordt vorm gegeven. Als de groei van het bezoek in het laagseizoen gebeurt, is het niet zo erg. Als het geen hordes snel foto’s makende “massatoeristen”, maar geïnteresseerd rondlopende bezoekers zijn, is de ervaring ook al anders. Als mensen zich niet allemaal over het Zeilenmakerspad en de Kalverringdijk persen, maar gespreid over de Schans kuieren kan het ook minder erg te zijn.
Daarnaast speelt de vraag of je de stroom kunt tegenhouden. Parkeren bij de Schans belemmeren (door hoge prijzen of beperking van parkeerplaatsen)kan al gauw enorme parkeerdruk op de omgeving geven. Daar zit de Zaankanter ook niet op te wachten.
Kortom: de vraag is terecht gesteld, maar het antwoord is niet zo simpel en het artikel lijkt dat wel een beetje te suggereren.
Maarten Voster
Volgens mij kun je het parkeerprobleem enigszins "killen" door een aantal verbeteringen in de OV bereikbaarheid door te voeren. En dan bedoel ik niet alleen qua frequentie, maar ook qua tarief en qua "reclame" voor OV. Een paar mogelijkheden:
- Sprinters op de Zaanlijn ook Zaterdag overdag ieder kwartier laten rijden.
- Bus 391 doortrekken van Zaanse Schans naar station Zaandijk
- De I Amsterdam OV pas ook geldig maken op het NS Traject Amsterdam CS - Zaandijk.
- Aan bovenstaande gekoppeld: OV In/Uitcheck poortjes plaatsen op NS Zaandijk.
- Duidelijke omschrijving in toeristenfolders hoe je in Zaandijk komt en hoe je van NS naar Zaanse Schans loopt. (Niet alleen via Stationsstraat, maar ook via Guisweg en de route Lagedijk beter promoten.
Nog een opmerking omtrent de vergelijking met Amsterdam: In het verleden is al gebleken dat de gemiddelde toerist kort ( = maximaal 1 dag) in de Zaanstreek verblijft. Door de vestiging van 2 hotels (en straks een 3e) nabij Zaandam NS is dit enigszins verlengd, echter een vergelijking met Amsterdam Centrum gaat volledig mank aan het feit dat de Zaanstreek door Amsterdam eerder gezien wordt als een buitenwijk dan als een andere gemeente / stad => logeer maar in Amsterdam en ga maar van een attractie in een van de "buitenwijken" genieten. In dit opzicht kan/zal Zaanstad eerder een overloopgebied zijn voor Amsterdam dan een concurrent op toeristisch gebied. Samenwerking met Amsterdam in deze is niet alleen wenselijk, maar volgens mij ook een noodzaak om alles zo gecoordineerd mogelijk en met de minste overlast voor de bewoners te laten verlopen.
Geen subsidies? In 2016 verleend aan Stichting de Zaanse Schans:
- nr. 985347 (Onderhoud Zaanse Schans): € 142.608
- nr 1043837 (Instandhouding erfgoed Molen): € 4.136
- nr. 1043577 (Instandhouding erfgoed pakhuis): € 3.366
Samen: € 150.110
Ik vind het allemaal prima zolang ze niet allemaal door mijn straat lopen/fietsen/rijden...
Maar al deze toeristen zijn goed voor de lokale middenstand en ik denk dat er nog heel wat gedaan kan worden om de mensen te spreiden over een groter gebied
Zorg er bijvoorbeeld eens voor dat de mensen die op de fiets komen niet meer richting zaanse schans geleid worden via de provincialeweg, zorg dat ze via de korte hogendijk naar de Westzijde geleid worden, op weg naar de schans is daar bv veel meer te zien dan op een provincialeweg
En zorg dat de treintoeristen uitstappen uitstappen in Zaandam en zorg voor een gratis hop on hop off bus richting de zaanse schans, wederom via de Westzijde
Dit versterk in mijn ogen de regio en zorgt ervoor dat Zaandam en Koog a/d Zaan meer profiteren van al die toeristen die met de trein en fiets komen
Wat betreft de busladingen vol met mensen, daar heb ik geen oplossing voor, die komen een uurtje schans doen en zijn daarna weer met de noorderzon vertrokken(hopelijk geven ze veel geld uit op de schans zodat de ondernemers daar genoeg verdienen om alles in stand te houden)
Nog een ander puntje, van mij mag de noordkant van Westzaan ook wel wat meer gepromoot worden met molen de Schoolmeester en de prinsenhof met z'n Relkepad. Kan de hop on hop off bus hier niet langsrijden?
En voor de fietsers uit Amsterdam is dit ook niet zover uit de route, een paar bordjes met de richting ernaar doet wonderen
Graag een cijfermatige onderbouwing van de stelling dat massatoerisme meer kost dan oplevert. Het levert in ieder geval een enorme bijdrage aan het behoud van het Zaans cultureel erfgoed, in casu de molens.
Klik op die link bij die passage. Het gaat niet over de Zaanse Schans want daar zijn geen cijfers over maar over Amsterdam waar een soortgelijke discussie wordt gevoerd.
Laten we wel zijn het valt of staat met de binnenkomende €'s. Nu weet ik te weinig af van de huidige geldstromen maar als we als samenleving meer OZB moeten ophoesten om klompen en molentjes te laten bekijken is menig Zaankanter ook niet blij. En ja als je in een openluchtmuseum gaat wonen weet je dat er horden voor,langs of achter je huis langs komen. Misschien kun je dat deels afkopen door een bijdrage uit een fonds vanuit de toeristische attractie. Wat ik wel leuk zou vinden is een iets ruimere opzet van het gebied. En ja de aan- en afvoer blijft het heikele punt.
Belangrijkste vind ik dat men moet voorkomen dat toeristen in de oude dorpskernen (Oud Zaandijk, Oud Koog, Diedrik Sonoyweg, etc) gaan parkeren. Nu merk ik dat toeristen heel veel parkeren in de oudere kernen (Schoolpad en Berkenweg). Dus parkeren is wel dingetje.... Drukte van lopende toeristen van/naar station is gezellig :-)
Piet Bakker vermeldt helaas niet dat op de site van 'Praat mee' voorgesteld wordt om het toerisme te verspreiden over een groter gebied; dus niet alleen de Schans. Zaandijk en de Koog gaan dan veel meer een wezenlijk onderdeel uitmaken van het grotere toeristisch gebied. Zonde om uit te breiden in de Kalverpolder terwijl ook het stedelijk gebied steeds beter voor het toerisme wordt ingericht (Lagedijk!). Het voordeel daarvan is dat het vlakbij het station gelegen Molenmuseum niet verplaatst hoeft te worden naar de Schans. Het geld dat daarmee bespaard is wordt dan in bijvoorbeeld gestoken in een informatiepunt en stalhouderij (paardentram) bij het treinstation. De trein is tenslotte nog steeds de snelste en goedkoopste verbinding vanuit het centrum van Amsterdam en de andere grote steden in de Randstad.
"De trein is tenslotte nog steeds de snelste en goedkoopste verbinding vanuit het centrum van Amsterdam en de andere grote steden in de Randstad"
haha
Het is een reële vraag: waarom moeten we eigenlink meer inzetten op toerisme. Wat levert het ons op? Al blijft het lastig want het is wel zo dat vooral de Chinese en Russische toerist onze hotspots steeds makkelijker weten te vinden.
Hoe houd je het aantal laag? Groei je omdat je de steeds hogere aantallen moet faciliteren, of groei je omdat je simpelweg meer toeristen en dus meer inkomsten wil kweken? Oh, en er wonen ook echt mensen op de schans, maar die mogen hun mond niet opentrekken, want "je weet waar je aan begint als je in een openluchtmuseum gaat wonen." Voer voor discussie!
Op aantallen bezoekers sturen door inzet van het prijselasticiteitsinstrument.
Dat kan alleen als er een prijs gevraagd wordt. De enige prijs die je kan variëren is het parkeertarief. Dat zou een idee zijn. Nu is het altijd € 10 voor een auto en € 18 voor een bus. Dat eerste tarief is relatief hoog, dat laatste juist laag. Voor een bustour vanuit Amsterdam betalen toeristen bv. al snel zo'n € 35. Met 50 mensen in een een bus is de parkeerprijs een schijntje.
Het loopt op veel plekken de spuitgaten uit met het massatoerisme, ook de Noorse Lofoten wordt overspoelt met toeristen: https://www.trouw.nl/samenleving/de-noorse-lofoten-tonen-schaduwzijde-van-de-toeristenstroom~af89551a/
Er mag wat mij betreft geld gaan voor behoud van erfgoed, cultuur etc. Maar als dat sec bedoelt is om meer toeristen te trekken dan moet je dat onderbouwen met een overzicht van kosten en baten. En qua kosten moeten daar ook kosten van het overlast bij komen die het massatoerisme veroorzaakt.
De Lofoten? wat hebben die er mee van doen ?.....
(Iets met appels en peren mompelt)
Er zit een tikfoutje in het bericht, het Van Gogh museum heeft volgens de genoemde site 2.076.526 bezoekers in 2016, afgerond 2,1 miljoen. In het bericht staat 1,2 miljoen het getal is omgedraaid.
er zitten altijd tikfouten in de berichten van deorkaan
george after baker, altijd tikfoutjes in deorkaan ?
Het is De Orkaan hoor, niet aan elkaar. Tikfoutje ?
Je hebt gelijk, we passen het aan, dank!