De Dodenherdenking op 4 mei om 20.00 uur lijkt zijn aantrekkingskracht ruim 70 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog niet verloren te hebben.

Traditiegetrouw zijn op veel plaatsen in de Zaanstreek herdenkingen. Hieronder een overzicht van de herdenkingen en andere evenementen die rondom deze plechtigheid plaatsvinden.

In Zaandam is er vanaf 18.40 bezinningsmoment in de Oostzijderkerk aan de Zuiddijk. Om 19.15 uur vertrekt Stille Tocht vanaf de kerk. Onderweg wordt gestopt voor kransleggingen bij de monumenten ter herdenking van de Februaristaking in 1941 (Wilhelminabrug) en de fusillade van tien verzetsmannen op 9 februari 1945 (Prins Hendrikkade). Om 19.45 uur komt de tocht bij het monument in het Plantsoen van het Verzet. Er is muziek door Het Zaans Showorkest. Wethouder Dick Emmer houdt een toespraak na de 2 minuten stilte. Er wordt o.a. een krans gelegd door leerlingen van de Herman Gorterschool die het monument heeft geadopteerd.

Koog-Zaandijk

Om 19:00 uur vertrekt de stoet vanaf het voormalig gemeentehuis in Koog aan de Zaan. Om 19:10 uur  wordt er vertrokken vanaf de Beeldentuin in Zaandijk. Beide stoeten voegen zich samen voor de Julianabrug om de tocht voort te zetten naar het monument aan de Leeghwaterweg. Tijdens de plechtigheid is er muziek van het Zaandijks Fanfare Corps. Daarna vertrekt de stoet naar het monument in het Koogerpark. Na de 2 minuten stilte wordt het Wilhelmus gespeld er is de kranslegging. Wethouder Vissers-Koopman zal spreken namens Zaanstad. Leerlingen van De Piramide, die het monument hebben geadopteerd, zullen gedichten voordragen. Na afloop van de Herdenking zal in ‘De Vijfde Smaak’ een korte film worden getoond en is er een gelegenheid om na te praten.

Giovanni uit groep 8 van basisschool De Werf maakte onderstaand gedicht en deze tekening. Het verschijnt ook in de gedichtenbundel die het 4 mei Koog-Zaandijk, waarin (bijna) alle basisscholen van Koog aan de Zaan en Zaandijk een bijdrage hebben geleverd.  (klik erop voor een grotere versie):

Wormerveer

Om 19.00 uur begint de herdenking in de Wormerveerse Vermaning met een film van ‘Monumenten Spreken’. Er is muzikale omlijsting door Judith Petra en Teddy Sicking, begeleid door Ruud Luttikhuizen, Harmonie Apollo, wethouder Jeroen Olthof zal spreken, waarna de 2 minuten stilte gevolgd worden door het Wilhelmus. Daarna is er een ‘Opmaat naar 5 mei’, concert in de Wormerveerse Vermaning m.m.v. van Rockschool Jeroen Booy met als thema ‘Iedereen is van de wereld’.

Voedseldropping boven Wormerveer

Westzaan

Herdenking in de Grote Kerk, vanaf 19:00 inloop met muziek van Dagorkest Zaanstreek-Waterland, om 19.30 uur welkomstwoord door Gerda Steenbergen namens de Westzaanse Gemeenschap, voordracht door leerlingen van Westzaanse basisschool, optreden van Dameskoor Westzaan (‘Mens durf te leven’ van Dirk Witte), toespraak door wethouder Rita Vissche-Noordzij, muziek van Dagorkest Zaanstreek-Waterland en Ruud Kleiss (‘Last Post’), 20.00 uur twee minuten stilte, afsluiting met het Wilhelmus.

Uit het Gemeentearchief: kippenschuur van Gerrit Sikkes in Westzaan, tijdens de Tweede Wereldoorlog in gebruik voor het drukken van het illegale communistische blad ‘De Waarheid’.

Krommenie

Tussen 19.15 en 19.30 uur luiden de kerkklokken in Krommenie, voorafgaand aan de minuut stilte om 20.00 uur is er muziek door ‘Onderling Genoegen’, lezen leerlingen van ‘Het Palet’ gedichten voor, is er een declamatie door mevrouw Karten. Na de minuut stilte spreekt wethouder Addy Verschuren er worden er krans gelegd.

Assendelft

Vandaag werd er hard gewerkt om ervoor te zorgen dat het monument er donderdag op z’n paasbest bijligt:

Om 19.00 vertrek een stille tocht vanaf hoek Oranjeboomkade/Dorpsstraat. De kranslegging is bij de Odulphuskerk. Muzikale omlijsting is van Mark Krom, Jos Martens en Dick Kerssens en Crescendo Assendelft. Wethouder Dennis Straat spreekt namens de gemeente Zaanstad. Annette Brinkman vertelt over bijzondere mensen Assendelft tijdens de bezettingsjaren 40/45.

Vandaag was er in Assendelft al een mooie bijeenkomst van basisschool Het Koraal in de Sint-Odulphuskerk. De leerlingen van de groepen 7 en 8 keken naar de minidocumentaire van Monumenten Spreken en ze lazen prachtige gedichten voor. Donderdag, 4 mei, heeft een van de groepen een speciale fietstocht uitgestippeld langs verschillende oorlogsmonumenten in de Zaanstreek.

leerlingen van Het Koraal in de Sint-Odulphuskerk

In Oostzaan is de herdenking op het Kerkplein, ook in Wormer (foto helemaal linksboven is van de herdenking bij de Zaandammerstraat in 2016) wordt herdacht, o.a. met medewerking van Brassband Eensgezindheid.

Monumenten-adoptie

Monumenten Spreken wilde via haar films onder meer stimuleren dat scholen monumenten adopteren. Een overzicht van de geadopteerde monumenten is te vinden op de website van het 4 en 5 mei Comite Zaanstad. Dit jaar vinden er een aantal eerste herdenkingen plaats (alle om 11:15, behalve de Joodse begraafplaats en de Noorderschool) van scholen bij een specifiek monument. Kinderen lezen gedichten bij de herdenking. Op 4 mei zijn dat :

  • De Noorderschool Oostzaan. Zij hebben het monument van Hannie Schaft geadopteerd, vanaf 8:30 uur bekijken ze de film en vanaf 9:30 uur zullen er -in aanwezigheid van burgemeester Meerhof- gedichten voorgedragen worden en bloemen worden gelegd bij het monument.
  • Prins Hendrikkade monument. Monument van 10 gefusilleerde Amsterdammers aan  de Prins Hendrikkade, hoek Burcht. Voor het eerst geadopteerd door openbare basisschool de Voorzaan.
  • Stadhuismonument. Aula stadhuis. Bestaat uit twee delen, het Joods Gedenkboek met de namen van omgekomen Zaanse Joden en het monument ter nagedachtenis aan de oorlog. Voor het eerst geadopteerd door de basisscholen Het Baken en De Rietvink uit Westerwatering.
  • Bonifatiusmonument. In de tuin van de kerk aan de Oostzijde staat het oorlogsmonument. Voor het eerst geadopteerd  door de Willibrordschool en dus ook een eerste herdenking.
  • Plaquette bij Maison d’Essence (Polak en Schwarz). Geadopteerd  door Et Buut. Bewoners van het pand zijn actief betrokken bij herdenking. Ingang gebouw aan het Irene Vorrinkplein.
  • Bij de Joodse Begraafplaats is de plechtigheid om 14.00. Het monument is geadopteerd door de Dijk West. Namen van alle omgekomen Zaanse Joden worden voorgelezen door kinderen en volwassenen. Daarna toespraken, gedichten en bloemlegging.

Oom Jo

In het Zaantheater is om 21:00 Theater Na de Dam, Wie de f*** is oom Jo? te zien: de zoektocht van Carolien van den Berg naar het overlevingsverhaal van haar vader in de Tweede Wereldoorlog:

“In 2013 kreeg ik € 3.900,- op mijn bankrekening. Van de SHOA-Stichting: ‘de niet afgehaalde polis van Joseph van den Berg’, in 1943 in Sobibor omgekomen. Ik bleek één van de nabestaanden van deze oom Jo.”